Dossier Stikstofcrisis

De uitscheiding van stikstof in dierlijke mest lag vorig jaar niet 19 miljoen kilo onder het stikstofplafond van 2023, zoals uit de voorlopige CBS-cijfers in februari bleek, maar 26 miljoen kilo. De stikstofuitscheiding bedroeg 464 miljoen kilo. Dat is nog altijd 5,5% boven het aangescherpte stikstofplafond van 440 miljoen kilo dat in 2025 gaat gelden.

Iedere keer als er weer een politicus roept dat de natuur in Nederland op omvallen staat, weet deze persoon zich gesteund door data die het RIVM oplepelt via het Aerius-model, en door de natuurdoelanalyses die de provincies vorig jaar allemaal in ontvangst hebben genomen (en zelf hebben uitgezet). Het RIVM verklaart bij elke nieuwe versie ('release') ook dat alle invoerdata die van belang zijn voor de uitkomsten regelmatig worden geactualiseerd, bijvoorbeeld de landgebruikskaarten. Maar klopt dat ook?

Gepruttel over eerder gedane uitspraken die al dan niet controversieel waren, bezwaarprocedures om bouwprojecten en schampere opmerkingen over cv's van kandidaten. Daarmee begonnen deze week de eerste hoorzittingen in de Tweede Kamer met de kandidaat-bewindslieden voor het kabinet-Schoof.

De vergelijking tussen het aanstaande kabinet-Schoof en het kabinet-Balkenende I uit 2002 is al vele malen getrokken. Ook toen werd een atypische regeringscoalitie gevormd en struikelden aspirant-bewindslieden soms al voordat ze goed en wel waren begonnen. Één kandidaat moest deze week al afhaken.

De trage invulling van ministersposten na het benoemen van een kandidaat-premier is niet echt een teken van kracht voor de nieuwe coalitie. Tegelijkertijd is het misschien een waarschuwing voor al die mensen vanuit de landbouw die denken dat het wel goed komt als de partijen van hun keuze eenmaal zetels hebben veroverd en bestuurders van hun kleur zijn benoemd.

Met het nieuwe kabinet-Schoof in aantocht en de oude ploeg bijna echt weg, is het goed om terug te kijken naar wat de uitgaande bewindslieden eigenlijk tot stand hebben gebracht. Vanuit de agrarische sector bezien, was het weinig positiefs. Het waren stressvolle jaren met meer bedreigingen dan kansen. Iemand die het net te laat doorkreeg, maar wel de consequentie trok, is de in september 2022 opgestapte Henk Staghouwer.

Het nieuwe kabinet van PVV, NSC, VVD en BBB in wording moet wel het meest ongewenste en ook domme kabinet sinds decennia zijn. Tenminste, afgaande op de berichten van de meeste mainstream media. Oppositiepolitici en ook uitgaande bewindslieden doen volop mee aan deze beeldvorming. En het is niet alleen de PVV-deelname die dit losmaakt.

Het ontzag van democratisch gekozen politici voor nieuwe verkiezingen is bekend. Het speelt altijd en zal ook bij de huidige formatie een rol speler in de achterhoofden van onderhandelende partijen. Vanzelf speelt het ook in Brussel. Hoe dichterbij de Europese verkiezingen, hoe meer er wordt getwijfeld over het doorzetten van impopulair beleid, maar Europees landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski spant wel de kroon.