Dossier Stikstofcrisis

De trage invulling van ministersposten na het benoemen van een kandidaat-premier is niet echt een teken van kracht voor de nieuwe coalitie. Tegelijkertijd is het misschien een waarschuwing voor al die mensen vanuit de landbouw die denken dat het wel goed komt als de partijen van hun keuze eenmaal zetels hebben veroverd en bestuurders van hun kleur zijn benoemd.

Met het nieuwe kabinet-Schoof in aantocht en de oude ploeg bijna echt weg, is het goed om terug te kijken naar wat de uitgaande bewindslieden eigenlijk tot stand hebben gebracht. Vanuit de agrarische sector bezien, was het weinig positiefs. Het waren stressvolle jaren met meer bedreigingen dan kansen. Iemand die het net te laat doorkreeg, maar wel de consequentie trok, is de in september 2022 opgestapte Henk Staghouwer.

Het nieuwe kabinet van PVV, NSC, VVD en BBB in wording moet wel het meest ongewenste en ook domme kabinet sinds decennia zijn. Tenminste, afgaande op de berichten van de meeste mainstream media. Oppositiepolitici en ook uitgaande bewindslieden doen volop mee aan deze beeldvorming. En het is niet alleen de PVV-deelname die dit losmaakt.

Het ontzag van democratisch gekozen politici voor nieuwe verkiezingen is bekend. Het speelt altijd en zal ook bij de huidige formatie een rol speler in de achterhoofden van onderhandelende partijen. Vanzelf speelt het ook in Brussel. Hoe dichterbij de Europese verkiezingen, hoe meer er wordt getwijfeld over het doorzetten van impopulair beleid, maar Europees landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski spant wel de kroon.

De manier waarop de laatste twee kabinetten-Rutte zijn omgegaan met de PAS-melders is goed als graadmeter te nemen voor de politieke oprechtheid van die kabinetten. En daar is het niet heel goed mee gesteld, zo bleek deze week maar weer eens uit Haagse documenten over Schiphol, in dit geval opgevraagd door MOB.

Demissionair landbouwminister Piet Adema scoorde deze week een nieuw succesje, zij het met een rouwrandje voor de melkveehouderij. Zijn plan om het mestprobleem aan te pakken, krijgt de steun van een meerderheid in de Tweede Kamer en gaat er bij bedrijven diep in snijden.

Nederland heeft niet zozeer een laatste en zeer strenge derogatie van de Europese Nitraatrichtlijn gekregen vanwege niet voldoen aan technische als wel vanwege politieke eisen, komend vanuit het kabinet van voormalig Eurocommissaris Frans Timmermans en diens kabinetschef Diederik Samsom.

Het plan dat NSC-leider Pieter Omtzigt ooi lanceerde om een kabinet met louter vakministers aan te stellen heeft zijn voor- en nadelen en zal waarschijnlijk niet snel werkelijkheid worden. Maar wie het debat van afgelopen week tussen de ministers Van der Wal (natuur en stikstof), Adema (LNV) en de Tweede Kamer volgde, moet daar na afloop onmiddellijk voor gewonnen zijn.