Dossier Stikstofcrisis

Nederland heeft niet zozeer een laatste en zeer strenge derogatie van de Europese Nitraatrichtlijn gekregen vanwege niet voldoen aan technische als wel vanwege politieke eisen, komend vanuit het kabinet van voormalig Eurocommissaris Frans Timmermans en diens kabinetschef Diederik Samsom.

Het plan dat NSC-leider Pieter Omtzigt ooi lanceerde om een kabinet met louter vakministers aan te stellen heeft zijn voor- en nadelen en zal waarschijnlijk niet snel werkelijkheid worden. Maar wie het debat van afgelopen week tussen de ministers Van der Wal (natuur en stikstof), Adema (LNV) en de Tweede Kamer volgde, moet daar na afloop onmiddellijk voor gewonnen zijn.

Het lange (in)formatietraject in Den Haag breekt nog geen records, maar laat wel zijn sporen achter in de politiek. De periode van schaduwregeren duurt te lang. Kamerleden van de formerende partijen willen zaken anders aanpakken, maar kunnen nog niet vooruitgrijpen op een nieuwe coalitie, want die bestaat nog niet. De zittende, demissionaire bewindslieden moeten blijven doorwerken, maar worden niet meer geacht om al te voortvarend te werk te gaan en nieuwe initiatieven op te pakken.

Liever dan het gevecht aangaan bij de Europese Commissie over de uitvoeringsdetails van de Nitraatrichtlijn, zet demissionair landbouwminister Piet Adema het mes verder in de veestapel. Dit maakte hij duidelijk na afloop van het vrijdagse kabinetsberaad. De missie moet voltooid.

De grote hobbel bij de verduurzaming van melkveebedrijven vormen de hoge grondprijzen in Nederland. Marijn Dekkers, sectormanager Veehouderij bij de Rabobank verwacht dat er in de toekomst meer samenwerkingen en pachtconstructies komen om toch meer grond onder bedrijven te krijgen voor extensivering.

Demissionair minister Piet Adema is een geduldig man, of een aartstwijfelaar. Meer dan een maand geleden meldde hij de Tweede Kamer dat hij eind maart met een besluit zou komen inzake de mestproblematiek in de Nederlandse veehouderij. Vanwege de stand van zaken rond de derogatie (van de Nitraatrichtlijn) is er immers een knellend mestoverschot, zo meldt zijn ministerie bij voortduring. Daar is door hem en zijn voorgangers regelmatig over gesproken met de Europese Commissie, maar steeds kwam de minister van LNV met lege handen thuis.

De details volgen nog, want vers van de pers, maar demissionair landbouwminister Piet Adema hoeft niet meer af te zwaaien als de minister die steeds maar met de handen in de lucht staat. Hij heeft geleverd en eindelijk toestemming van de Europese Commissie voor wellicht grootschalige mestverwerking. Het principe-akkoord is er, maar hoe praktisch het wordt, moet nog blijken.

In de landbouw, en dus ook in de melkveehouderij is een kleine revolutie gaande. De waarde van voedsel wordt in toenemende mate bepaald door de footprint, de berekende klimaatimpact van producten. Dit kan ten koste gaan van andere zaken, zoals waardering voor fysieke productkwaliteit, dierenwelzijn of zaken als weidegang. De berekende CO2-footprint van melk, vlees of plantaardige producten, en daarachter, de klimaatimpact van voer, energie en andere productiemiddelen (inputs) worden zowel de nieuwe afrekenfactoren als de sleutels tot hogere verdiensten.