Dossier Stikstofcrisis

Grote veranderingen gaan soms sneller en schijnbaar meer vanzelf dan (relatieve) detailveranderingen. Illustratief hiervoor is het tempo waarin de huidige Europese Commissie de Green Deal-elementen wegsloopt uit het Europese Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) ten opzichte van de muizenstapjes bij bijvoorbeeld de inzet van kunstmestvervangers.

In het (in)formatieproces tussen de vier rechtse partijen PVV, NSC, VVD en BBB lijkt weer een beetje schot te zitten. De kans op samenwerking lijkt weer groter dan in de voorbije weken. Voor het eerst sinds lange tijd gaan ze volgende week weer om tafel. Ondertussen blijft het op de werkvloer wel schuren tussen vertegenwoordigers van de betreffende partijen.

'Smoesjesverkoopster' Christianne van der Wal, demissionair minister voor Natuur en Stikstof, moest zich deze week verantwoorden in de Tweede Kamer voor het te laat doorsturen van een gevolg-inventarisatie (impactassessment) van de Europese Natuurherstelwet. Dat ging haar niet helemaal soepel af. Ze was het ook niet gewend. 

Provincies mogen tot medio volgend jaar afzien van handhaving tegen activiteiten van PAS-melders. Het gaat echter niet zomaar. Ze moeten dan wel motiveren dat er een redelijk evenwicht is tussen de belangen van PAS-melders aan de ene kant en het natuurbelang aan de andere kant.

De uitscheiding van stikstof in dierlijke mest bedroeg 471 miljoen kilo in 2023, 4 miljoen kilo minder dan in 2022 en 19 miljoen kilo onder het stikstofplafond. Het is wel 7% boven het plafond dat in 2025 van kracht wordt. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS.

De Natuurherstelwet is vandaag (27 februari) door het Europees Parlement aangenomen. Het gaat om een afgezwakte vorm van het originele voorstel van Frans Timmermans (destijds Eurocommissaris). Op verzoek van het Europarlement is in de wet ook een noodrem opgenomen in het geval de voedselproductie in gevaar komt.

De gestelde natuur- en klimaatdoelen die het demissionaire kabinet heeft gesteld in het programma voor het landelijk gebied (NPLG) zijn met de huidige aanpak niet binnen tien jaar te halen. Met een betere afstemming en andere instrumenten, zoals een verbeterd mechanisme om gronden af te waarderen en om te zetten, zijn evenwel verdere stappen te zetten.

Ruim twee jaar geleden dacht Tweede Kamerlid Laura Bromet even gemakkelijk te kunnen scoren met stikstof, niet vermoedend welke doos van Pandora ze zou opentrekken. Ze vroeg (nu demissionair) minister Van der Wal om een top 100 van stikstof- en ammoniakuitstoters voor Nederland. Dit waarschijnlijk met de bedoeling om de 'megabedrijven' in de veehouderij nog eens fijn in het zonnetje te zetten.