Aangeboden: NVM Agrarisch & Landelijk
Nichemarkt glastuinbouw in beweging
"2023 was een goed jaar voor de markt in glastuinbouwbedrijven en warme gronden." Met meer dan dertig jaar ervaring in deze markt, is dit de conclusie die Dick van der Wel van Vellekoop Makelaardij-Onteigeningszaken uit Bleiswijk trekt. De prijzen voor goede bedrijven met voldoende omvang en duurzame energiemogelijkheden waren ten opzichte van 2022 zeker stabiel.
Van der Wel werkt met twee collega's bij het kantoor in Bleiswijk dat zich heeft gespecialiseerd in de koop en verkoop van glastuinbouwbedrijven en gronden. "Toen ik in '89 in dienst trad, waren er 17.000 glastuinbouwbedrijven in Nederland. Nu zijn er om en nabij de 3.000 ondernemers, met vaak technisch complexe bedrijven. Vroeger bemiddelden we voornamelijk vastgoed. Je ziet nu steeds meer 'going concern'-transacties. Vanwege de technische specialisatie en de omvang van de organisatie, is het eenvoudiger om een draaiend bedrijf inclusief teelt, personeel en contracten en dergelijke over te nemen dan het op te bouwen vanaf nul."
Vellekoop begeleidt regelmatig dit soort transacties. "Hiervoor stellen we bij start van het proces in overleg met de tuinder een team samen van specialisten die hij kent op het gebied van bijvoorbeeld fiscaliteit, juridische zaken en exploitatie. Daarop volgt een grondige voorbereiding met onder andere een verkoopbegroting en aandachtspunten bekeken vanuit deze disciplines. Pas daarna leggen we contacten in de markt." Het doel is een goede match te vinden voor de korte en lange termijn. "Een tuindersbedrijf heeft een multifunctioneel management en 24/7 aandacht nodig om succesvol te zijn. Dat zijn speerpunten voor het wel of niet slagen van een transactie. Daar hebben we als makelaar veel aandacht voor."
Toekomstperspectief verouderde bedrijven
Wat deze tijd ook typeert, is dat er weinig toekomstperspectief is voor kleine, alleenstaande bedrijven zonder duurzame energiebronnen. "De glastuinbouw speelt een belangrijke rol in de energietransitie. Al vroeg besefte deze sector dat hij iets moest doen met het energiegebruik. Er bestaan diverse initiatieven om elektra en warmte op te wekken en bij overschot terug te leveren aan het net en andere gebruikers. En dat gebeurt ook andersom, waarbij bedrijven elektriciteit afnemen van het net bij piekbelasting om zo de verwarming van de kas te regelen. Voor kleinere bedrijven is het financieel haast onmogelijk om de investeringen te doen om hieraan deel te nemen." Ook ziet Van der Wel veel vergrijzing in de glastuinbouw. "Er zijn weinig starters en voor de oudere, kleinere bedrijven zijn er vaak geen opvolgers. Als ze op de markt komen, moet er vaak een andere bestemming of gebruik gevonden worden."
Markt warme grond is stroperig
Vellekoop Makelaardij en Onteigeningszaken is ook actief in de 'warme gronden'. "Dit is grond waarvan door bestemmingsplanwijzigingen de waarde kan stijgen", legt Van der Wel uit. "Deze liggen vaak bij oudere glastuinbouwgebieden, tegen woonbebouwing aan." Deze markt is echter vaak stroperig. "Bouwbedrijven, ontwikkelaars en gemeenten vermijden risico's bij grondverwerving. Daarnaast zijn de planologische procedures hiervoor langdurig en onzeker. Zeker met de nieuwe Omgevingswet wordt participatie steeds belangrijker en moet het traject met alle belanghebbenden doorlopen worden. En dat kost vele jaren tijd." Een goede relatie tussen makelaar en grondeigenaar is dan essentieel om de lange tocht samen te bewandelen.
Vertrouwen
Gebaseerd op de transacties in de markt in opdracht van zowel verkopende als overnemende partijen, concludeert Van der Wel dat de sector vertrouwen heeft in de in de toekomst van de glastuinbouw. "Natuurlijk zijn er bedrijven die stoppen, maar er zijn ook voldoende blijvers die rendabel exploiteren. Vooral bij de grotere groentebedrijven heerst er een positieve stemming, ondanks dat altijd risico's op de loer liggen." Omdat er weinig nieuwbouw heeft plaatsgevonden de afgelopen jaren verwacht Van der Wel dat bestaande, moderne en duurzame glastuinbouwbedrijven in de belangstelling zullen blijven. "We hebben al een aantal interessante opdrachten voor 2024, zowel in de sierteelt als glasgroenten."
