Nieuws Grond
Nieuwe Vlaamse pachtwet steunt jonge boer
Net als in ons land is de pachtwet in Vlaanderen een heet hangijzer. Bijna tien jaar lang werd gewerkt aan het vernieuwen van de 35 jaar oude pachtwet. Die nieuwe wet stelt de jonge boer centraal ten koste van lang zittende pachters. Dat kan niet op de steun van alle belangenbehartigers in Vlaanderen rekenen.
Na Wallonië heeft nu ook Vlaanderen sinds kort een vernieuwde pachtwet. Die moet naar eigen zeggen transparant zijn, evenwichtig en eigentijds. Het komt er concreet op neer dat jonge boeren een voorkeurspositie genieten en dat de rechten van grondeigenaren beter verdedigd worden in de wet. Toch zijn lang niet alle agrarische belangenbehartigers blij. De organisatie voor jonge boeren (Groene Kring) is tevreden met het eindresultaat, maar onder andere het Algemeen Boerensyndicaat niet, net als het biologische Boerenforum. Boerenbond, de grootste belangenbehartiger, heeft zich wel achter de nieuwe wet geschaard.
Mondelinge overeenkomsten
De oude wet, stammend uit 1988, was sterk verouderd. Zo kende deze wet nog een bepaling waarbij pachtovereenkomsten niet schriftelijk opgesteld hoefde te worden, maar dat een mondelinge afspraak ook rechtsgeldig was. Dat leidde tot ongemakkelijke situaties. De nieuwe pachtwet brengt daar verandering in. Net als in Nederland waren alle partijen het eens dat hervorming noodzakelijk was, maar hoe precies is een heet hangijzer.
Van de 619.800 hectare landbouwgrond in Vlaanderen wordt ruim 60% in korte of langdurige pacht uitgegeven. De nieuwe wet heeft dus een grote impact op de sector. Niet zo gek dus dat de federale overheid al sinds 2014 bezig is met het hervormen van die wet. Wallonië deed dat al in 2019. Een doel binnen de pachtwet is het bevorderen van de grondmobiliteit. Daarom dat het landsdeel zowel de eisen voor pachter als verpachter tracht te versoepelen. Jonge boeren kunnen makkelijker aan pachtgrond komen en verpachters krijgen een kortere opzegtermijn.
Voorkeursrecht
Naast de verplichte schriftelijke pachtovereenkomst komt er een digitaal loket waarin staat wie de grond daadwerkelijk exploiteert. Wil een grondeigenaar zijn pachtgrond verkopen, dan kan dit nu na achttien jaar in plaats van 27 jaar voorheen. Daarbij blijft het voorkooprecht (recht op eerste koop) van de pachter wel staan. Een jonge boer krijgt een voorkeurspositie bij dit recht boven een gepensioneerde boer. Blijven ze toch actief boeren, dan moeten ze een opvolger kunnen aanwijzen. Is dat niet mogelijk dan mag de pacht beëindigd worden.
Pachters hebben in de Vlaamse wet het recht om de gronden onder te verhuren. Dat blijft bestaan, maar het voorkooprecht overdragen aan een derde is niet langer mogelijk. Wil de eigenaar zijn grond verkopen, dan moet hij dit aan een zogenaamde veilige koper doen. Die is vervolgens verplicht de grond voor minimaal achttien jaar te verpachten. Percelen tot 1,5 hectare kennen een termijn van minimaal negen jaar. Uitzondering op die regel is wanneer op het perceel bos wordt aangeplant. Dan vervallen de termijn.
Verruiming van aanbod
Juist die uitzondering voor bebossing is waar de belangenbehartigers (onder andere) over vallen. Ook biedt de nieuwe wet voor verpachters geen fiscale stimulering om grond te verpachten. Toch denkt de Boerenbond dat de nieuwe wet veel oude problemen wegneemt en het grondaanbod verruimt voor bedrijven.
Krapte op de Vlaamse grondmarkt is duidelijk merkbaar. De gemiddelde pachtprijs steeg in tien jaar tijd met bijna de helft, tot gemiddeld €424 per hectare voor bouwland en €354 per hectare voor grasland. Pachtprijzen hebben bij onze zuiderburen geen jaarlijkse indexering maar een lokale coëfficiënt. Dit betekent dat een pachtprijscommissie per provincie en per streek jaarlijks de pachtnorm vaststelt op basis van de financiële draagkracht van boeren in die regio en de evolutie van de grondprijzen. Dit betekent dat in gebieden met hoog renderende teelten de pachtprijzen jaarlijks fors kunnen stijgen. Juist dat is een knelpunt in het pachtdossier.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
