Dossier Stikstofcrisis

Met een nieuwe visie op agrarische bedrijfsfinanciering die vandaag is verschenen, wil Rabobank een actieve rol spelen in het verduurzamen van de landbouw. Minder vee en extensievere akkerbouw is hierbij een logisch gevolg, schetst directeur Food&Agri Alex Datema. Hoe gaat de bank boeren stimuleren te verduurzamen? Hoe wordt omgegaan met locaties nabij Natura 2000-gebieden? En wat zijn verdere consequenties van het beleid? Met Datema bespreken we de nieuwe visie tot 2040. 

De land- en tuinbouwsector stootte in het derde kwartaal van dit jaar 6% meer broeikasgassen uit dan in hetzelfde kwartaal in 2022. Dit blijkt uit nieuwe CBS-cijfers. Het verschil is te wijten aan het feit dat tuinders meer gebruik hebben gemaakt van hun warmtekrachtinstallaties op basis van aardgas. Het CBS vermoedt door de gedaalde aardgasprijzen.

Symboolpolitiek of niet, feit is dat de nieuwe Tweede Kamer gelijk een andere wind liet waaien richting demissionair landbouwminister Piet Adema. De boodschap was helder: Ga maar terug naar Brussel om nog eens te praten over de aanpassingen op het laatste moment van de hectare-compensaties. Adema zegde toe, maar leek er al bij voorbaat niet veel feducie in te hebben.

De verkiezingen zijn geweest, de uitslag is inmiddels bekend, maar het duurt nog tot 6 december voordat de nieuwe Tweede Kamer wordt geïnstalleerd. Vanaf dan is het nog even inwerken en is de nieuwe Kamer wellicht nog niet overal scherp op, ook omdat de diverse fracties geen feiten willen creëren die een belemmering kunnen zijn voor de aanstaande coalitievorming. Verwacht dus niet dat men elkaar direct al te hard zal vallen.

De verkiezingen van deze week waren verrassend, maar ook wel een beetje onthullend. Opeens zaten de boze blanke mannen niet meer rechts van het midden, maar links. De eerste beelden van Rob Jetten en ook van Frans Timmermans na het bekend worden van de eerste verkiezingsuitslagen, spraken boekdelen. De toon deed de rest.

Stikstof is volgens allerlei peilingen geen groot ding meer voor de kiezer die volgende week woensdag in het stemhokje staat. Strikt genomen kan dat waar zijn, al lijkt dat teleurstellend voor veel mensen op het platteland. Toch hoeft de constatering niet zomaar te worden geslikt. Stikstof staat onderhand immers voor veel méér wat de kiezer ook beweegt. Het is synoniem geworden voor de dagelijkse absurditeiten waarmee gewone ondernemers en ook burgers te maken hebben in hun omgang met overheden.

Als Eurocommissaris in Brussel lijkt het gemakkelijker iets te verordonneren en daaraan vast te houden, dan terug in eigen land de poot stijf te houden. We hebben het over 'Mister Green Deal', Frans Timmermans - die er als eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie een enorm pakket milieu- en duurzaamheidsmaatregelen doorheen jaste. Landbouw- en voedingsbelangen voldoen zich als overreden door een stoomwals. Zo onstuitbaar (en ook weinig luisterend) ging Timmermans zijn gang.

Met nog drie weken te gaan tot de Tweede Kamerverkiezingen valt het op dat het debat over de toekomst van de landbouw, over natuur en platteland, tot nog toe iets kalmer wordt gevoerd dan afgelopen voorjaar, rond de Provinciale Statenverkiezingen.