Brazilië als schrikbeeld voor centrale bankiers

Terwijl westerse centrale banken de rente terugschroeven, kiest de Braziliaanse centrale voor een heel andere koers. Die tegendraadse zet is een duidelijk signaal dat het gevaarlijk is om te snel brandmeester te roepen in de strijd tegen inflatie.

In minder dan vier jaar is de status van Roberto Campos Neto veranderd van monetaire trendsetter tot nationale zondebok. Neto kwam aan het roer te staan bij de Braziliaanse centrale bank vlak voordat deze in februari 2021 officieel onafhankelijk werd. Met het oog op de oplaaiende inflatie verhoogde hij een maand later het officiële rentetarief van 2% naar 2,75%. Daarmee was hij zijn tijd ver vooruit. De Europese Centrale Bank durfde het bijvoorbeeld pas veel later aan om de beleidsrente te verhogen. Toen de eerste Europese renteverhoging eindelijk kwam, had de Braziliaanse rente al bijna een plafond bereikt van 13,75%. Dankzij de dappere renteverhogingen van Neto daalde de Braziliaanse inflatie daarna van ruim 12% tot iets meer dan 3% in de zomer van 2023.

Tijd ver vooruit
Omdat Neto zo snel handelde, kon de Banco Central do Brazil (BCB) ook vroeg beginnen met het terugschroeven van de rente. De eerste renteverlaging kwam ongeveer anderhalf jaar geleden. Op dat moment waren centrale banken in veel westerse landen nog hard bezig om de inflatie onder controle te krijgen. Toch zal Neto niet heel gelukkig terugkijken op de afgelopen jaren. In juni van dit jaar werd het Braziliaanse inflatiedoel op 3% gesteld, met een bandbreedte van 1,5%. Maar sinds het voorjaar heeft de inflatie echter langzaam maar zeker een stijging ingezet. In november is de inflatie van 4,9% zelfs duidelijk boven het topniveau van de bandbreedte uitgeklommen.

Tegen de stroom in
Voor Neto en de BCB was dat een signaal om de beleidsrente een duidelijke stap omhoog te zetten. De beleidsrente werd met maar liefst 100 basispunten opgeschroefd naar 12,25%. In een periode waarin zo'n beetje alle westerse centrale banken de rente een tikje lager zetten, zwemt Brazilië daarmee opnieuw tegen de stroom in. De renteverhoging komt Neto op behoorlijk wat kritiek te staan. Met name de begin vorig jaar aangetreden president Luiz Inazio Lula da Silva – bijnaam Lula - beschuldigt hem ervan met een zeer hoge rente een onnodig hoge rem te zetten op de economische groei. Die dreigt terug te vallen van bijna 3% dit jaar tot iets meer dan 2% in 2025.

Real in verdomhoekje
Die beschuldiging is vooral pijnlijk omdat het ruime fiscale beleid van diezelfde Lula een belangrijke reden is voor de oplaaiende inflatie. In het jaar nadat Neto zijn vooruitstrevende rentebeleid heeft ingezet, is de real met ruim 20% gestegen ten opzichte van de dollar. Van die winst is inmiddels niets meer over. Onder meer doordat de Braziliaanse rente veel eerder en harder daalde dan in de westerse wereld, is de munt alleen al in 2024 met 19% onderuit gegaan. Het is nog maar de vraag of de renteverhoging van Neto voldoende is om het tij voor de real te keren. Valutahandelaren hebben namelijk minstens evenveel oog voor de politieke koers die Lula en Trump varen, dan voor de maatregelen van de trendsettende BCB.

Joost Derks

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.