Neemt deze munt het stokje over van de dollar?

Dankzij een enorme waardestijging in de eerste negen maanden gaat 2022 de geschiedenis in als het jaar van de dollar. Hoewel een opvallende beleidswijziging in Japan nu volop in de schijnwerpers staat, is de valutaverrassing van 2023 mogelijk dichter bij huis te vinden.

2022 was een jaar vol verrassingen op valutamarkten, dat volledig in stijl wordt afgesloten. Dinsdag maakte de voorzitter Haruhiko Kuroda van de Japanse centrale bank bekend dat de beleidsrente ongewijzigd bleef op -0,1% en dat de bandbreedte voor tienjaars staatsleningen een heel klein beetje wordt vergroot. De rente op die leningen krijgt in de toekomst de ruimte om te schommelen tussen -0,5% en 0,5%, in plaats van de huidige -0,25% en 0,25%. Op het eerste oog lijkt dat een minieme bijstelling. Maar op financiële markten was het een schok die wereldwijd nadreunde. Het wordt namelijk gezien als een voorschot op een omslag in het extreem ruime beleid van de Bank of Japan (BoJ), waarmee de lange rente al sinds 2016 omlaag wordt geduwd.

Obligatiemarkt ontwricht en inflatiedoel gehaald
Het beleid van Kuroda was erop gericht om de Japanse inflatie aan te wakkeren met extreem lage rentes. De bijstelling geeft aan dat de grenzen van dit beleid bereikt zijn. Door het opkoopbeleid heeft de BoJ inmiddels meer dan de helft van de totale Japanse staatsschuld op de balans staan. De handel in staatsobligaties dreigt ontwricht te raken en de handel in sommige tranches is bijna volledig opgedroogd. Bovendien heeft Kuroda zijn doelstelling in ieder geval tijdelijk behaald. Alles wijst erop dat hogere energie- en voedingsprijzen de inflatie in november hebben opgestuwd tot bijna 4%. Dat is kinderspel bij wat er in Europa en de Verenigde Staten gebeurt, maar in Japan is dat het hoogste niveau in veertig jaar.

Yen omhoog, wereldwijde aandelen omlaag
Veel partijen maakten gebruik van de extreem lage rente door in Japan geld te lenen en dat elders ter wereld tegen hoger rendement te investeren. Als de Japanse rente stijgt, wordt deze zogeheten carry trade een stuk minder lucratief. In dat scenario verkopen handelaren hun posities, om de schulden in Japan af te lossen. Dit verklaart waarom een kleine bijstelling in het beleid van de BoJ ertoe leidde dat overal ter wereld de beurskoersen daalden, terwijl de yen juist met 5% omhoog schoot ten opzichte van de dollar. Na een koersdaling van 30% sinds eind 2020 is dat een indrukwekkende omkeer. Of die omkeer doorzet, hangt helemaal af van de opvolger van Kuroda die binnenkort wordt voorgedragen door de Japanse premier Fumio Kishida.

Verrassing op valutamarkten
In de tussentijd zou het zomaar kunnen dat de grote verrassing op valutamarkten in 2023 een stuk dichter bij huis te vinden is. Na een imposante opmars heeft de dollar in het vierde kwartaal een duidelijke stap terug gedaan. De aanwijzingen stapelen zich op dat de Europese Centrale Bank (ECB) langer doorgaat met het opschroeven van de beleidsrente dan de Amerikaanse Federal Reserve. Bovendien hebben inmiddels zoveel financiële partijen al voorgesorteerd op een recessie in 2023, dat de rol als veilige haven nauwelijks meer een rugwind vormt voor de dollar. Als Europa zonder grote energiecrisis de winter doorkomt, kan de euro zomaar het sterke einde van 2022 doortrekken naar het nieuwe jaar.

Joost Derks

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.