Stilte voor storm: onzeker economisch vooruitzicht

Terwijl ik dit schrijf raast storm Éowyn om ons huis aan de Ierse oostkust. De titel van dit commentaar klopt dus helemaal niet. Maar die slaat op iets anders. De scholen en winkels zijn hier vandaag gesloten. Gelukkig hebben we stroom, warmte en water. Ons kan niets gebeuren en 'the show must go on'.

Donald Trump is zijn tweede presidentschap als een bezetene begonnen. Hij raast nog erger dan storm Éowyn. Over hem is inmiddels al zoveel gezegd en geschreven, dat ik hem hier maar even laat rusten. Ik kijk uit naar de persconferentie van Fed-voorzitter Powell komende woensdag. Wanneer hij in de afgelopen maanden werd geconfronteerd met vragen over Trump zag je hem lijden. Dat zal er niet beter op geworden zijn. Ik heb met hem te doen.

Met de Nederlandse consument wil het maar niet vlotten. Natuurlijk zijn de prijzen hoog, maar de lonen zijn navenant gestegen. Meer zelfs nog, dus huishoudens hebben de afgelopen tijd een behoorlijke stijging van hun koopkracht ervaren. Toch is het consumentenvertrouwen in januari opnieuw gedaald. Er kwam een stand van -28 op de borden, tegen -26 in december. Die -28 was het laagst sinds januari 2024. Toch is de Nederlandse consument niet alleen. Ook de Belgische consument is somber. De index van het Belgische consumentenvertrouwen bereikte in januari zelfs het laagste niveau in twee jaar tijd. De grafiek laat zien dat het consumentenvertrouwen in beide landen behoorlijk in tandem met elkaar beweegt. In de eurozone als geheel verbeterde het consumentenvertrouwen juist een fractie: van -14,5 in december naar -14,2 in januari. Daarmee bleef de index wederom duidelijk onder het gemiddelde sinds 1986, -10,6. Ook in de rest van Europa overheersen de lachebekjes dus nog niet.

De Europese inkoopmanagers in de industrie zijn ook al tijden in mineur. Dat wil zeggen dat de PMI voor de industrie al meer dan twee jaar onder de 50 noteert. In januari was wel sprake van een lichte verbetering. In Duitsland steeg de inkoopmanagersindex in de industrie van 42,5 in december naar 44,1 in januari. In Frankrijk ging het van 41,9 naar 45,3 en in de eurozone als geheel werd in januari 48,3 geboekt, tegen 47,5 in december. De samengestelde index voor de eurozone, dus voor de industrie en de dienstensector gecombineerd steeg van 49,6 in december naar 50,2. Hopelijk is het een voorteken van de verwachte groeiversnelling.

De VS groeit, maar er zijn zwakke plekken
De Amerikaanse economie groeit al enkele kwartalen op rij met zo'n 3%. Voor het lopende kwartaal geeft de Atlanta Fed GDPNow ook weer 3,0% groei aan. Toch zijn er ook wel indicatoren die een verzwakking laten zien. Het aantal nieuwe aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen blijft weliswaar opmerkelijk laag, maar het aantal doorlopende uitkeringen loopt op. In de week van 6 januari bleef dat aantal net onder 1,9 miljoen. Dat was wel het hoogste sinds november 2021.

Toen Alan Greenspan, de befaamde oud-voorzitter van de Fed, zijn loopbaan begon, had hij zijn eigen bedrijf. Hij legde zich toe op het bijhouden van conjunctuurindicatoren gericht op de relatief korte termijn. Een van de zaken waar hij naar keek was het goederentransport binnen de VS. Zo keek hij bijvoorbeeld naar cijfers over het tonnage van het goederenvervoer over de weg, zoals afgebeeld in de volgende grafiek. Tot aan de pandemie was sprake van een duidelijk opgaande lijn. Maar sindsdien is het moeizamer ondanks de verrassend sterke bbp-groeicijfers. In de loop van 2024 is het er niet veel beter op geworden. In december werd ruim 3% minder over de weg vervoerd dan een jaar eerder.

Taiwan voor de storm?
Elders in de wereld zijn worden sterkere cijfers genoteerd. Zo lag de waarde van Taiwanese exportorders in december ruim 22% hoger dan een jaar geleden. Hier was waarschijnlijk wel sprake van een basiseffect, dat wil zeggen dat de orders in december 2023 juist vrij mager waren geweest. Opvallend genoeg stegen de orders uit de VS het meest. Mogelijk wordt dit veroorzaakt door de dreiging van invoerheffingen. Een verdeling naar productgroepen laat zien dat vooral de elektronicasector fors hogere exportorders wist te boeken (+33,5%). Ik neem aan dat dit gerelateerd is aan AI.

Afsluitend
De directe vooruitzichten zijn uiterst onzeker vanwege de onvoorspelbaarheid van het beleid van Trump. De komende week vergadert de Fed over de rente. Die zal ongetwijfeld onveranderd blijven, maar daar zal de president niet blij mee zijn.

Nederlandse consumenten worden somberder ondanks de verbetering van de koopkracht. Een lage stand en daling van het consumentenvertrouwen hoeft zich niet te vertalen in minder uitgaven. Maar we hopen juist op sterkere consumptieve uitgaven om de economische groei te schragen.

De Amerikaanse economie groeit gestaag en het beleid van Trump zal dat nog een impuls geven, vermoed ik. Maar er zijn ook kwetsbaarheden in de Amerikaanse economie.

Han de Jong

Han de Jong is voormalig hoofdeconoom bij ABN Amro en nu onder andere huiseconoom bij BNR Nieuwsradio. Zijn commentaren zijn ook te vinden op Crystalcleareconomics.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.