Productiedaling industrie begint pijnlijk te worden

De tweede ambtstermijn van Donald J. Trump als de Amerikaanse president werpt zijn schaduw voor zich uit. Velen zijn geschokt door zijn overwinning, maar op financiële markten ontvouwt zich de 'Trump trade'. Dat wil zeggen dat de Amerikaanse aandelen, de Amerikaanse kapitaalmarktrente, de dollar en de bitcoin omhooggaan. Aandelenmarkten in landen die mogelijk door Amerikaanse importtarieven zullen worden getroffen, gaan omlaag.  

De persconferentie van Fed-baas Powell was deze week buitengewoon interessant. De Fed verlaagde de officiële rente met 25 basispunten, zoals verwacht. Powell maakte ook duidelijk dat de rente daarmee nog steeds boven 'neutraal' ligt. Dat betekent dat we op verdere renteverlagingen kunnen rekenen, tenzij de vooruitzichten voor groei en inflatie duidelijk veranderen. De Fed heeft geen haast met die renteverlagingen, want de economie is sterk.

Powell maakte een paar interessante opmerkingen over de inflatie. Die ligt nog altijd boven de doelstelling van de Fed, maar Powell legde uit dat het daarbij niet om nieuwe inflatoire druk gaat. In plaats daarvan leidt inflatoire druk uit het verleden nu tot prijsstijgingen, maar die inflatoire druk is inmiddels verdwenen. De prijsstijgingen die ze hebben veroorzaakt zullen dus geleidelijk wegebben. Heerlijk zo'n onderscheid tussen inflatie en inflatoire druk. Het is smullen voor economisch-theoretische fijnproevers, zeg maar 'nerds' zoals ik. Voor normale mensen is de boodschap: de inflatie is min of meer overwonnen.

Over het aanstaande beleid van Trump en de gevolgen was hij voorzichtig. Pas als duidelijk is welk beleid wordt gevoerd, kan de Fed dat meenemen in haar rentebeslissingen.

De relatie tussen Powell en Trump is zeer gespannen. Gevraagd of hij als voorzitter zou opstappen als Trump hem dat zou vragen, zei hij even kortaf en ijzig als vastberaden 'no'. Op de vervolgvraag of hij dat wilde toelichten volgde opnieuw een kort 'no'. Er werd ook gevraagd of de president hem zijn voorzitterschap van de Fed zou kunnen afnemen. Powell zei kortaf: "Not permitted by the law."

Bang voor honden
Als kind was ik bang voor honden. Mijn moeder zei dat honden dat merkten, daarvan genoten en mij dan nog agressiever tegemoet traden. Ik moest dus niets laten merken, zei ze. Makkelijker gezegd dan gedaan. Met alle respect voor Powell, maar hij lijkt bang voor Trump en dat is aan alles te merken: zijn gelaatsuitdrukking, zijn woordkeus, zijn lichaamstaal, zijn korte antwoorden etc. Mijn advies aan Powell is: je moet niet laten merken dat je bang voor Trump bent, daar geniet hij van en dan gaat hij alleen nog maar harder blaffen. Hoe dan ook, de antwoorden van Powell suggereren dat hij de juristen bij de Fed heeft laten onderzoeken waar hij staat tegenover de president. Overigens moet gezegd dat Powell het ongenoegen van Trump in diens eerste regeerperiode opwekte door de rente te verhogen. Momenteel verlaagt de Fed de rente juist. Misschien behaagt dat de aanstaande president wat meer.

Inflatie Taiwan en Korea
Ik volg de economieën van Korea en Taiwan graag omdat ze vroegcyclisch zijn. Wat daar gebeurt zien we later vaak terug bij ons. Net als bij ons is de inflatie in deze landen de laatste tijd afgenomen. Inmiddels is de Koreaanse inflatie gedaald tot 1,3%, het laagste niveau sinds januari 2021. Eerder dit jaar lag de inflatie nog boven 3%. Voor de pandemie schommelde de Koreaanse inflatie tussen 1% en 2%. Daar zitten ze nu dus ook. Ik vraag mij af of de daling van de inflatie de komende tijd niet zal voortgaan tot een oncomfortabel laag niveau. In Taiwan zien we een vergelijkbaar beeld. Daar is de inflatie in oktober tot 1,7% gedaald. Het is veel te vroeg om over het gevaar van deflatie te praten, maar we moeten deze ontwikkeling wel blijven volgen.

De Chinese economie staat onder druk en de regering probeert de bedrijvigheid aan te zwengelen. Deze week verschenen in het land enkele, zeker op het eerste gezicht bemoedigende cijfers. Het vertrouwen van ondernemers in de dienstensector is verbeterd in oktober. De Caixin-inkoopmanagersindex voor de dienstensector steeg van 50,3 in september naar 52,0 in oktober. Ronduit spectaculair was de groei van de export in oktober. De waarde ervan lag liefst 12,7% hoger dan een jaar eerder. Zulke sterke groei was in jaren niet geregistreerd. Helaas moeten we vermoeden dat hier sprake is van anticiperen op hogere importtarieven in de VS en Europa. De Chinese importwaarde lag in oktober juist 2,3% lager dan een jaar eerder. Dat suggereert dat de vraag naar spullen in China nog altijd zwak is.

Inmiddels heeft de regering een nieuw plan gelanceerd om de financiën van lokale overheden te ontlasten. Het zou gaan om een bedrag van een kleine $800 miljard. Dat is niet mis. Het is te vroeg om te oordelen over de effectiviteit.

Duitse regering valt
Met het ontslag van minister van Financiën Lindner (FDP) door bondskanselier Scholz (SPD) en het vertrek van andere FDP-ministers is de Duitse regering feitelijk gevallen. Hoe het verder moet is niet duidelijk. Vervroegde verkiezingen, maar pas over een aantal maanden, liggen voor de hand. De opiniepeilingen suggereren dat een nieuwe brede coalitie van CDU/CSU en de SPD getalsmatig de meest voor de hand liggende optie zal zijn. Maar of de SPD daar zin in heeft, valt te bezien.

Duitsland heeft drie problemen: energieprijzen, energieprijzen en energieprijzen
Het is allemaal een heel triest verhaal. Onze Duitse vrienden hebben mijns inziens hun eigen economie vreselijk veel schade toegebracht. Ik ben een voorstander van solide overheidsfinanciën, maar met hun wel extreem conservatieve begrotingsbeleid hebben onze oosterburen hun eigen infrastructuur, inclusief de digitale, geen dienst bewezen. Het meest catastrofale is echter de compleet mislukte 'Energiewende'. Je kunt geen competitieve economie hebben als je je eigen land opzadelt met veel hogere energiekosten dan elders. Natuurlijk spelen er andere zaken zoals de problemen in de auto-industrie, maar de energiekosten zijn toch het belangrijkst. Het valt te hopen dat die les wordt getrokken, niet alleen in Duitsland, ook in de rest van Europa, inclusief bij ons. Maar ik vrees het ergste.

Nederlandse industrie blijft in mineur
De productie in onze industrie lag in september 3,3% lager dan in september vorig jaar en 3,0% lager dan in augustus dit jaar. Deze cijfers kunnen vrij volatiel zijn, maar we boeken sinds medio 2023 al negatieve cijfers. Vooral in de transportmiddelenindustrie is het kommer en kwel. Daar lag de productie 26,0% lager dan in september 2023. De problemen in de Duitse auto-industrie zullen wel een belangrijke rol spelen. Ook in de reparatie en installatie van machines daalt de productie sterk: -19,6% jaar-op-jaar en de machinebouw zelf boekte in september een productieverlies van 4,3% ten opzichte van een jaar eerder. De voedingsmiddelenindustrie zat met een plusje van 2,2% aan de goede kant van de streep. Enquêtes onder ondernemers suggereren dat we geen duidelijke verbetering op korte termijn mogen verwachten, al zou je hopen dat basiseffecten binnenkort de jaar-op-jaar cijfers zullen helpen.

Afsluitend
Wat een politiek tumult! Trump haalt een klinkende overwinning en de Duitse regering valt. Fed-baas Jay Powell bereidt zich voor op een confrontatie met Trump. Vooralsnog geeft hij geen krimp, maar het is duidelijk dat hij niet uitkijkt naar de tweede termijn van Trump. Ondertussen heeft de Fed de rente opnieuw verlaagd en daar zal ze de komende maanden mee doorgaan.

Recente Chinese cijfers en een nieuw beleidsplan om lokale overheden te steunen bieden enig perspectief.

De inflatie in Korea en Taiwan blijft dalen. Houdt die daling spoedig op of stevenen die landen af op deflatie? Als dat laatste het geval is, gaat dat bij ons dan ook gebeuren?

De productie in de Nederlandse industrie blijft dalen Dit begint pijnlijk te worden.

Han de Jong

Han de Jong is voormalig hoofdeconoom bij ABN Amro en nu onder andere huiseconoom bij BNR Nieuwsradio. Zijn commentaren zijn ook te vinden op Crystalcleareconomics.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.