'65% eiwitnorm is vrijwel onmogelijk'

Na de fosfaatproblematiek is het volgens de overheid tijd om de eiwitgehaltes in het veevoer onder de loep te nemen. 65% van de eiwitbehoefte in het rantsoen moet in 2025 van eigen land komen. Hiermee wil de overheid de stikstofuitstoot verminderen. “Waar de 65% vandaan komt is niet duidelijk”, zegt Henry van Ittersum.

Hoe realistisch is de norm ‘65% eiwitbehoefte van eigen land’?
“Vooral in het zuiden gaat dit een lastige opgave worden. In het noorden is nog een regelmatige afwisseling van veeteelt en akkerbouw zichtbaar. In het zuiden is hier bijna geen sprake van, de intensieve veehouderij tekent het landschap. Met deze eis wil de overheid richting meer grondgebondenheid.

De afwisseling in het noorden biedt mogelijkheden, maar door de intensiteit in het zuiden wordt het lastig. Grond ligt daar niet bepaald voor het oprapen en er zijn ook minder mogelijkheden om samenwerkingen met akkerbouwers aan te gaan. Het probleem dat nu ontstaat, is ook precies de reden dat de overheid dit onderwerp aansnijdt. Intensieve bedrijven komen voor een bijna onmogelijke opgave te staan. Grond is duur, waardoor aankoop een financiële strop wordt. Het alternatief, inkrimpen, is voor de meeste bedrijven financieel gezien ook geen optie.”

Welke gevolgen heeft dit?
“Dit vind ik lastig om in te schatten. Ik denk niet dat er veel grond aangekocht gaat worden, dat is gewoonweg te duur. Een samenwerking aangaan met bijvoorbeeld een akkerbouwer, zoals ik net benoemde, is mogelijk een optie. Voor de voerindustrie vind ik een reactie inschatten ook lastig, maar ik verwacht dat er weinig verandert.

De kans dat voerproducenten getroffen worden door deze maatregel lijkt klein. Ze kopen en verkopen gewoon producten die minder eiwitrijk zijn. Een verandering hier gaat de sector ook niet redden, die uitdaging ligt toch echt op de boerenbedrijven zelf. Ik verwacht wel dat er stoppers uit deze maatregel voortkomen. Vooral als die 65% echt een harde eis wordt. Voereiwit en snijmaïs zijn de sleutel naar een hogere melkproductie per koe.

De vraag is dan of het terugbrengen van het aandeel eiwit in het rantsoen voor voldoende melk gaat zorgen. En aangezien melk voor het inkomen van de melkveehouder zorgt, is minder melk vaak geen optie. Overigens is het ook afwachten wat de consequentie wordt wanneer een bedrijf niet aan de eis kan voldoen. Maar 1 ding is zeker: voor een aantal boeren is deze eis simpelweg de zoveelste belemmering. Het is maar de vraag of ze dat gaan trekken.”

Hoeveel vertrouwen heb je in het stikstofbeleid dat de overheid nu handhaaft?
“Ze zeggen dat de maatregelen die ze tot nu toe genomen hebben doeltreffend zijn. Een wassen neus als je het mij vraagt. Anders waren vervolgmaatregelen niet noodzakelijk. Sinds de afschaffing van het melkquotum is het melkureum weer toegenomen. Het wordt tijd dat er een duidelijke lijn getrokken wordt. Hier kan de kringloop-wijzer een rol in spelen. Dat is een mooi instrument, maar dan moet het wel gebruikt worden in combinatie met de fosfor- en eiwitnormen van de overheid. In de aanpak van het fosforprobleem zijn er stappen gezet met het fosforvoerconvenant, maar het mag allemaal veel kordater, ook met ureum. Het is tijd voor duidelijke stappen en eisen, want als dit niet werkt, komt er weer een andere reeks aan maatregelen.”

Wat zou een toekomstbestendig rantsoen zijn?
“Begin allereerst met een duidelijke uitleg. Die 65% is volledig uit de lucht gegrepen. Waarom 65% en geen 50%? Een half jaar geleden heb ik die vraag aan één van de bedenkers gesteld, hij kon daar geen antwoord op geven. Als de overheid zo graag wil dat bedrijven grondgebonden worden (bijvoorbeeld 1 koe per hectare), dan moeten ze dat als eis stellen en er niet omheen draaien.

Een toekomstig rantsoen is denk ik wel gericht op kringloop, maar stel dan een maximum aan eiwit dat in het (kringloopwijzer)rantsoen mag zitten. Nu proberen ze 2 ‘problemen’ in 1 oplossing te stoppen: eiwit terugdringen en grondgebondenheid forceren. Grondgebondenheid wordt ook al deels gerealiseerd door de huidige mestwetten.”

Je adviseert ook in het buitenland, wat is daar de tendens?
“Wat betreft het voeren, hebben boeren in het buitenland veel meer vrijheid. Nederland is vooruitstrevend. Landen om ons heen komen nu met wetten die bij ons jaren geleden al geïntroduceerd zijn. Duitsland krijgt nu bijvoorbeeld te maken met eisen aan de mestafzet, ook gericht op ureum. Zij richten zich dus ook op minder eiwit, maar lopen achter ons aan. Inmiddels hebben de boeren daar ook te maken met een mineralenboekhouding, maar dat is echt pas van de laatste tijd.
 

In Nederland is Minas (mineralenaangiftesysteem) jaren geleden al in gebruik genomen. Daarbij blijft de situatie in Duitsland vrijer als het gaat om voeren en alles eromheen. De problemen waar we nu in Nederland tegenaan lopen doen zich daar nog niet voor. Dit heeft ook deels te maken met de ruimte die er is. Toch wil dat niet zeggen dat het persé makkelijker is om gebruik te maken van de ruimte.

Grond is ook in Duitsland steeds duurder aan het worden. In Frankrijk zijn ze overigens nog losser dan in Duitsland. Als daar al wat verandert, gaat dit op dezelfde ‘ureum-toer’, maar ik zie nog weinig verplichtingen aankomen. Wat me wel verbaasde, is dat Ierland opeens met aangescherpte wetten komt met oog op verplichte weidegang bij derogatie. Dit heeft ook met de ureumuitstoot te maken. Zo mag voer bij aankoop niet boven de 16% ruw eiwit uitkomen. Uiteindelijk komen er in het buitenland meer regels, maar dat gaat in een aantal versnellingen lager dan bij ons.”

Jorine Cosse

Redacteur bij Boerenbusiness die zich verdiept in de markten van zuivel, varkens(vlees) en voer. Jorine analyseert onder meer wekelijks de ruwvoermarkt en periodiek de markt van mengvoer.

j.cosse@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.