Dossier Fosfaat

De uitscheiding van stikstof in dierlijke mest lag vorig jaar niet 19 miljoen kilo onder het stikstofplafond van 2023, zoals uit de voorlopige CBS-cijfers in februari bleek, maar 26 miljoen kilo. De stikstofuitscheiding bedroeg 464 miljoen kilo. Dat is nog altijd 5,5% boven het aangescherpte stikstofplafond van 440 miljoen kilo dat in 2025 gaat gelden.

Zowel de uitscheiding van stikstof als fosfaat zaten in 2022 onder de plafonds die de Europese Commissie heeft ingesteld voor de Nederlandse veestapel. Wel tikte fosfaat bijna het plafond aan. Dat blijkt uit definitieve cijfers van het CBS. Na volledige afbouw van de derogatie moet in 2025 de stikstofuitscheiding 6% lager zijn dan in 2022 en die van fosfaat 11% om aan de productieplafonds te blijven voldoen. 

Het ministerie van LNV moet alle ruim 30.000 besluiten over de toekenning van fosfaatrechten in 2018 openbaar maken, zonder anonimisering. Dit heeft de rechtbank Overijssel besloten in een procedure die is aangespannen door een veehouder.

Branche-organisatie ZuivelNL heeft in 2017 een overeenkomst gesloten met toen het ministerie van Economische Zaken om, in het kader van het fosfaatreductieplan, alle bij haar bekende data over veehouders te leveren die nodig waren voor de uitvoering van het plan. Melkveehouders waren daar niet van op de hoogte.

Een groep melkveehouders onderzoekt de mogelijkheden tot juridische stappen tegen het ministerie van Landbouw. Zij zijn volgens hen onterecht gekort op fosfaatrechten in 2018. Er wordt gesproken met diverse kantoren. De discussie hierover is op gang gekomen na een rapportage van Wageningen UR over de excretienormen van melkvee en het recente besluit van minister Henk Staghouwer om de afroming bij verhandeling terug te brengen naar 10%.

Bij risico-gerichte inspecties op 13 melkveebedrijven in 2020 bleek bij een kleine kwart hiervan toch alles in orde te zijn qua fosfaatrechten. Dit meldt de NVWA. de uitkomsten geven geen beeld voor de gehele melkveesector.

Hoewel het verhandelde volume fosfaatrechten maar zeer beperkt is, was de prijsvorming voor fosfaatrechten recent alles behalve stabiel. Waar enkele weken geleden verkopers achterover leunden vanwege stijgende prijzen lijken de rollen nu omgedraaid.

Drie melkveehouders die medio 2015 met de komst van het fosfaatrechtenstelsel in de knel kwamen te zitten, hebben van de rechter gelijk gekregen dat zij onevenredig zijn getroffen.