Nieuws Politiek
Bijval afschaffen geborgde zetels waterschappen
Het wetsvoorstel om de geborgde zetels in de waterschappen te schrappen, kan op bijval rekenen van verschillende fracties in de Tweede Kamer. Dat bleek donderdagavond (21 april) tijdens een debat over de initiatiefwet van Kamerleden Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66). Of zij genoeg medestanders krijgen, is nog onduidelijk.
Caroline van der Plas (BBB) is tegen de afschaffing, net zoals VVD, SGP en CDA. Pieter Grinwis (ChristenUnie) is tegen het afschaffen van de geborgde zetels, maar wil wel af van de verplichting dat een van de leden van het dagelijks bestuur uit de geborgde zetels moet komen. Van der Plas wil, als de geborgde zetels overboord gaan, de BoerBurgerBeweging mee laten doen aan de Waterschapsverkiezingen.
In de waterschappen hebben acht tot dertig leden zitting in het algemeen bestuur. Het merendeel is gekozen. Ook heeft ieder waterschapsbestuur zeven tot negen geborgde zetels voor vertegenwoordigers van bedrijven, boeren en beheerders van natuurterreinen. Die worden bemensd vanuit VNO-NCW, LTO en de VBNE. De initiatiefnemers vinden het - vanwege 'de toegenomen complexiteit van ons waterbeheer - niet meer vanzelfsprekend dat belangen van de agrarische sector en het bedrijfsleven de boventoon voeren'. Waterbeheer is cruciaal geworden voor klimaatadaptatie, het tegengaan van biodiversiteitsverlies en de watertoevoer in tijden van droogte, aldus de inleiding van het wetsvoorstel.
Meer bevoegdheden door Omgevingswet
Ook vraagt de uitbreiding van de regelgevende bevoegdheden, volgens de twee Kamerleden, 'om een volledige democratisering van het bestuur om kiezers meer invloed te geven over de totstandkoming van regelgeving die hen beïnvloedt'. Die uitbreiding van de regelgevende bevoegdheid is een gevolg van de Omgevingswet. "Het waterschapsbestuur moet om deze redenen uitgevoerd worden door een bestuurslaag die niet langer op het 'betaling-belang-zeggenschap'-beginsel berust, maar op het 'één persoon, één stem'-principe is gebaseerd."
VVD kan zich daar niet in vinden. "Door het afschaffen van de geborgde zetels worden waterschappen een politieke arena, terwijl ze juist een goed voorbeeld zijn van belangenrepresentatie", aldus Kamerlid Fahid Minhas. Ook SGP is tegen. Chris Stoffer: "In het verre verleden hebben boeren gezamenlijk de schouders gezet onder goed waterbeheer in hun gebied. Van daaruit zijn in de eeuwen daarna waterschappen ontstaan. Met kennis van het gebied en een aanpakmentaliteit hebben de waterschappen een internationaal geroemde positie verworven en blijft onze waterhuishouding op orde. De participatie van onder andere boeren, nu via geborgde zetels, heeft daar mede aan bijgedragen. Die geborgde zetels moeten we daarom niet afschaffen. Integendeel, als ze er nog niet waren, moeten we ze direct instellen."
'Laat honderd mensen vrij en de boer vallen'
CDA is ook voor het behoud van de geborgde zetels. Harry van der Molen: "Een waterschap bestaat uit een stad van honderd inwoners en het omliggende platteland. Op dat platteland woont één boer. Is het dan eerlijker om besluiten te nemen met de helft plus één of is het eerlijker om ervoor te zorgen dat de boer, wiens bedrijf rechtstreeks getroffen kan worden door de besluiten van het waterschap, in ieder geval aan tafel zit bij dat waterschapsbestuur? Of is het: laat honderd mensen vrij en de boer vallen?"
JA21-Kamerlid Maarten Goudzwaard citeerde het advies van de Raad van State: "Het begrip democratie kan echter ook breder worden gezien, waarbij bescherming van minderheden of specifieke belangen een rol kan krijgen. Dat is niet ongebruikelijk en wordt op andere plekken toegepast." Dat is voor JA21 de kern. "Ook voor de waterschappen is voor mijn fractie de context waarin dit bestuur opereert wezenlijk. We kennen grote waarde toe aan een zorgvuldige balans tussen het borgen van posities en belangen en het recht doen aan de stem van de mensen en groepen van wie de belangen worden behartigd. Deskundig en evenwichtig borgen van belangen is de fundering van de waterschappen. Wie deze fundering ondergraaft, ondermijnt de waterschappen als zodanig."
Ook BBB is tegen het voorstel. Van der Plas: "Als dit initiatiefwetsvoorstel doorgaat, zullen wij, ik en mijn partij, ons genoodzaakt zien om ook in de waterschappen met BBB mee te doen. De mensen die nu de geborgde zetels hebben, zijn van harte welkom om op de lijst te komen. Gezien de peilingen op dit moment, krijgen de initiatiefnemers dan misschien wel veel spijt van dit voorstel."
CU: Schrap verplichting dat een bestuurslid uit geborgde zetels moet komen
ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis heeft zijn twijfels bij het wetvoorstel. "Is dit dan het voorstel dat ons verder brengt: het afschaffen van de zetels in het waterschapsbestuur die worden bezet door minderheden met een groter belang bij en een grotere bijdrage aan de werkzaamheden van de waterschappen? Past wat de leden Bromet en De Groot 'volledige democratisering' plegen te noemen, wel bij het functionele karakter van het waterschap? Ik heb daar gerede twijfel over." Hij is echter niet tegen verandering: "Ik heb al laten doorschemeren dat de zorgen van de indieners niet helemaal aan dovemansoren zijn gericht. Ook de ChristenUnie herkent bezwaren uit de praktijk, zoals die ongezonde blokvorming. Wat mijn fractie betreft, schrappen we de verplichting dat een van de leden van het dagelijks bestuur uit de geborgde zetels moet komen. Die verplichting is niet nodig om het geborgde belang goed te laten horen in het waterschapsbestuur. En ook het aantal geborgden en de verdeling daarvan kunnen we aanpassen."
Kamerlid Eva van Esch wil helemaal af van de geborgde zetels: "Wat Partij voor de Dieren betreft gaan we over op een volledig democratische vorm voor waterschappen. Geborgde zetels zijn oneerlijk en onnodig. We laten voortaan de kiezer bepalen hoe het land en ook hoe het water bestuurd moet worden." PvdA-Kamerlid Habtamu de Hoop zit ook op die lijn: "Het huidige systeem van geborgde zetels is een restant uit het verleden dat wat Partij van de Arbeid betreft simpelweg niet thuishoort in een moderne democratie, zeker niet als die geborgde zetels noodzakelijke vernieuwingen in de weg kunnen staan."
PVV heeft al lang afschaffen waterschappen in verkiezingsprogram
De grote PVV-fractie kan bepalend zijn bij het wel of niet schrappen van de geborgde zetels. PVV is tegen de waterschappen 'an sich'. "Wij hebben al lang in ons programma staan dat wij die liever willen afschaffen en dat wij hun taak willen onderbrengen bij de provincie. Nederland heeft veel te veel besturen en te weinig democratie. In dat opzicht spreekt dit wetsvoorstel ons dan ook wel aan", aldus PVV-Kamerlid Barry Madlener.
Na het meireces wordt dit voorstel verder in de Kamer behandeld.
Linda van Eekeres
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
