Interview Eline Vedder
'Investeren voor generatie, niet één kabinetsperiode'
Eline Vedder (41) is boerin op een melkveebedrijf in Ruinerwold, bestuurslid van LTO en lid van de Provinciale Staten van Drenthe. En ze staat op nummer 23 van de CDA-lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. CDA-Kamerlid Jaco Geurts doet op Twitter een oproep om haar het parlement in te stemmen, zodat zij dè landbouwwoordvoerder van haar partij kan worden. Boerenbusiness sprak met deze nieuwkomer.
U bent werktuigbouwkundige, boer en politicus. Interessante combinatie…
"Ik ben een boerenkleindochter, mijn opa was akkerbouwer in de Noordoostpolder. Als werktuigbouwkundig ingenieur heb ik bij Unilever gewerkt. Ik ben getrouwd met een melkveehouder en ben steeds meer op het bedrijf gaan doen. Daarbij heb ook een jaar een opleiding management melkveehouderij gevolgd. Zo'n 6 jaar geleden ben ik begonnen met bestuurlijke en politieke werk, ingegeven door de maatschappelijke opinies over en de regelgeving in onze sector . Daar vind ik wat van en dan zeg ik dan ook wat van. Zo ben ik gaan actievoeren."
U maakte enkele jaren terug indruk met een publieke toespraak op een bijeenkomst met toenmalig staatssecretaris Martijn van Dam over fosfaatrechten. Hoeveel actievoerder zit er in u en in hoeverre kunt u compromissen sluiten, zoals in de politieke vaak de realiteit is?
"Compromissen sluiten doe ik nu ook in mijn werk als Statenlid. Actievoeren gaat altijd over het creëren van bewustwording. Het politiek gesprek begint pas als Den Haag zich ook bewust is van een probleem. Zo ervaar ik dat nu in de Staten en juist daarin kan ik in Den Haag een rol spelen. Zoals met de Stikstofwet. Ik zie direct welke impact dat heeft voor de sector, dat het niet zomaar een gemiddeld stuk is. Wat ik heel belangrijk vind, is dat Den Haag moet stoppen de landbouw elke keer als probleem weg te zetten. Vaak is het debat behoorlijk gepolariseerd, daar erger ik me aan. Je ziet de geest er bij boeren uitgaan, de veerkracht. Daar maak ik me zorgen over. Boeren met gebrek aan opvolgers of die het perspectief niet meer zien. Het is belangrijk dat de politiek dat erkent en politici zien wat hun rol is. Ik snap soms werkelijk niet dat partijen aan ene kant willen dat de beroepsgroep boven zichzelf uitstijgt en aan de andere kant hem de grond intrapt. Ik sta voor meer compassie."
Wat hoopt u in de Tweede Kamer te bereiken voor boeren?
"De komende 4 jaar is de groeiende kloof dichten tussen markt en maatschappij in ieder geval de grootste uitdaging. Dat begint bij het verdienvermogen. Je kunt heel veel vragen van boeren, maar als zij dat niet kunnen dragen… Het is een opgave, want we hebben boeren en boerinnen nodig. Als je kijkt naar de ACM, die is veel te veel op de belangen van de consument gericht. Er is een koerswijziging nodig, een flinke draai. We hebben in het verkiezingsprogramma ook de oprichting van nieuwe ketencoöperaties opgenomen. De overheid moet ook een aanvullende rol spelen bij inkomensproblemen. Niet alleen makkelijker geld lenen, maar ook een transitiefonds."
Jullie willen het omschakelfonds van investeringskredieten uitbreiden met een risico- en transitiefonds. Is dat voor elke boer die wil verduurzamen of voor omschakelen van gangbaar naar biologisch? "Biologisch hoort zeker bij, maar daar moet je het niet tot versmallen. Er zijn een heleboel andere vormen van duurzaamheid. Zo'n fonds is voor innovaties die je wilt uitrollen, maar boeren zich financieel niet kunnen veroorloven. Je hebt ruimte nodig om af en toe op je snufferd te mogen gaan. Er is weinig marge als je ziet dat de gezinsinkomens al onder druk staan. Boeren en boerinnen willen wel, maar worden tegengehouden door de wetenschap dat het gezinsbedrijf zulke risico's niet kan dragen. Dat ik ervaar zelf ook aan den lijve."
U heeft zelf meegeschreven aan het verkiezingsprogramma van het CDA. Wat is voor u het belangrijkste punt?
"Een punt dat heel belangrijk is: CDA wil van middelvoorschriften naar doelmaatregelen. Er is nu nauwelijks ruimte voor vakmanschap. Ik wil vooral uitdragen dat het een ondernemer zelf invulling moet kunnen geven, hoe hij of zij naar de gestelde doelen toe werkt. Dat kan op stalniveau, maar je kan ook denken aan managementmaatregelen. Je kunt niet iedereen in hetzelfde malletje drukken. Boeren investeren voor een generatie, niet voor één kabinetsperiode. Er is behoefte aan langjarige doelen. En dan niet welke kleur je vloer moet zijn, maar wat je uitstoot mag zijn. Wij willen dus een enorme wijziging van de manier waarop we wetgeving maken. Nu vinken we liever checklijsten af in plaats van te kijken welke emissiedoelen je hebt gehaald."
Als je de middelen aan de agrarisch ondernemer zelf overlaat, hoe kan ja dan garanderen dat de doelen voor emissiereductie worden gehaald?
"Veel meer met moderne technieken en modellen. Sturen en monitoren. Als boerin weet ik wat de ruimte is. Tussen verschillende bedrijven is er een diversiteit aan omstandigheden en bodem. De sector zelf vraagt er al lang om: vertel gewoon waar we naartoe gaan, zodat we in een rechte lijn daarnaartoe kunnen. Nu tekenen we een slalom uit en weten we ook niet of we de doelen gaan halen."
Is een vrijwillige stoppersregeling voldoende om de stikstofuitstoot te beperken, zodat deze binnen de grenzen van het Klimaatakkoord komt?
"Voor het CDA is gedwongen stoppen onbespreekbaar. Dan moet de overheid maar met een betere, slimmere regeling komen. Stel een bedrijf zit vlak naast een Natura2000-gebied wilt verplaatsen. Verder weg zit iemand zonder opvolger die zijn bedrijf wilt staken. Op dit moment is het volgens de huidige regelgeving onmogelijk om die bedrijven te koppelen. Het wat in de media 'beroepsverbod' werd genoemd in de opkoopregeling. Dat is niet slim. Dat moet beter."
In de peilingen staat het CDA op 18 tot 21 zetels. U staat op nummer 23 en heeft dus waarschijnlijk voorkeursstemmen nodig. Hoe pakt u dat campagne voeren aan in coronatijd?
"Voor iedereen is het zoeken vanwege corona. Wat ik doe, is vooral via sociale media aandacht vragen voor politiek en me uitspreken. Als bestuurslid van LTO en Statenlid kan ik ook mijn passie kwijt, maar een Kamerzetel zou ik geweldig vinden."
Linda van Eekeres
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
