Gebrek aan alternatieven
Licentie koperoxichloride in stilte verlengd
De Europese Commissie (EC) heeft de licentie van het biologische gewasbeschermingsmiddel koper met 1 jaar verlengd (tot 31 januari 2019). Gezondheidsrisico’s voor mens, dier en bodem worden door de EC erkend, maar een gebrek aan alternatieven voorkomt een verbod.
Ondanks dat het oeroude biologische gewasbeschermingsmiddel koper niet vrij is van discussie, heeft het hernieuwen van de licentie weinig publieke reactie uitgelokt. Dit staat in groot contrast met de licentievernieuwing van glyfosaat. De licentie slaat op de werkzame stof koperverbindingen, waaronder kopersulfaat en koperoxichloride. Die eerste wordt onder andere gebruikt voor hoefontsmetting bij koeien. Koperoxichloride wordt als bladmeststof en bestrijdingsmiddel in de biologische teelt ingezet.
Zwarte lijst
De EFSA (de European Food Safety Authority) en de ECHA (de European Chemicals Agency) erkennen dat het middel schadelijk is voor mensen, vogels, zoogdieren en bodemorganismen. Daarom staat het op de lijst 'List of Candidates for Subtitition'. In het kort is dat een zwarte lijst, opgesteld door de Commissie, met 77 middelen die op de nominatie staan om te verdwijnen.
Van de 26 lidstaten stemden 24 lidstaten voor verlenging van de licentie; alleen Frankrijk en Zweden stemden tegen. Toen de EC de licentie voor koper in 2014 verlengde, dwong het af dat er onderzoek zou worden gedaan naar vervangers. Vooralsnog heeft dit weinig opgeleverd. Kaliumbicarbonaat en bijproducten uit de zuivelindustrie bieden een alternatief, maar de werking is niet vergelijkbaar.
Koper is onmisbaar
De biologische sector leunt zwaar op het middel, net zoals conventionele landbouw dat op glyfosaat doet. In Nederland kwam het middel in opspraak toen aan het licht kwam hoeveel koperoxichloride wordt toegepast om phytophthora in aardappelen te bestrijden. Ook in de fruit- en groenteteelt wordt het ingezet om schimmels te bestrijden. In het buitenland wordt kopersulfaat veel in de druiventeelt ingezet.
De EFSA publiceerde in april 2017 een rapport over residuen in voedsel. Van de 140 gevonden gewasbeschermingsmiddelen in biologisch voedsel werd koper het vaakst aangetroffen; meer dan 2 keer zoveel als de nummer 2: bromide-ion. De voorstanders noemen dat het een 'natuurlijk' middel is, welke gemakkelijk afbreekt in de natuur. Onderzoeken wijzen iets anders uit.
Koper hoopt zich juist op in de bodem. Steeds meer wijngaarden in Europa en in de Verenigde Staten (VS) gebruiken het gewasbeschermingsmiddel daarom niet meer. Tevens heeft het onderzoek aangetoond dat organismen een resistentie tegen kopersulfaat kunnen opbouwen. In de VS is dit reeds het geval.
Discussie
In Nederland is koperoxichloride toegestaan als bladmeststof, maar wordt het ook veelvuldig gebruikt voor de schimmelbestrijding. Aardappelhandelshuis Agrico en biologisch toezichthouder Skal proberen het misbruik te stoppen. Onder meer door zo snel mogelijk met phytophthora-resistente aardappelrassen op de markt te komen.
Een nadeel is dat de geliefde rassen, zoals Agria, juist gevoelig zijn. In 2016 was de ziektedruk hoog, waardoor veel discussie ontstond rondom het gebruik en misbruik van het middel. Afgelopen jaar was de ziektedruk fors lager, en daarmee nam ook de discussie af.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
