Uitstel verplicht gesloten vulsysteem op handen

In september 2023 communiceerde toenmalig landbouwminister Piet Adema dat het lang verwachte gesloten vulsysteem per 1 januari 2025 verplicht zou worden voor professionele gebruikers van gewasbeschermingsmiddelen. De benodigde aanpassing van het Besluit activiteiten leefomgeving (BAL), om dit in de wetgeving te verankeren, moest dit jaar op orde worden gebracht. Begin november is er, inmiddels onder auspiciën van minister Wiersma, nog altijd niets gebeurd.

Overgangstermijn
"We zijn er als sector altijd van uitgegaan – en hebben daar ook op aangedrongen – dat boeren en loonwerkers één jaar overgangstermijn krijgen voor de implementatie van het gesloten vulsysteem (CTS red.)", zegt Jo Ottenheim van brancheorganisatie Crop-Life NL. "Het ministerie was daar destijds wat vaag over. Wat we wel weten is dat er tot op heden geen aanpassing aan het Besluit is gedaan. Het is niet haalbaar om dat dit jaar nog gerealiseerd te krijgen. Zo zijn er vaste verandermomenten om dit te doen, is internetconsultatie verplicht en moet het aan Brussel worden voorgelegd."

Of de deadline dan ook met een jaar opschuift, durft Ottenheim nu niet te zeggen. "Het is mogelijk dat uitstel van de wetgeving gevolgen heeft voor de overgangstermijn. Daarom zeggen we vanuit Crop-Life: Als sector in 2025 de schouders eronder om dit te realiseren." Antwoorden vanuit het ministerie laten op zich wachten, maar Ottenheim verwacht op korte termijn hier meer duidelijkheid over te kunnen brengen.

Terughoudend
In de praktijk zijn veel bedrijven terughoudend geweest met het investeren in een gesloten vulsysteem. Deels vanwege een aarzelende wetgeving en deels vanwege de praktijk. Niet alle producenten van verpakkingen waren er klaar voor. Ook zijn meerdere systemen leverbaar en vergt het uitzoekwerk wat het beste past bij jouw situatie en machines. Kies je bijvoorbeeld voor een geïntegreerd systeem op de veldspuit, dat nog maar zeer mondjesmaat wordt aangeboden door fabrikanten, of een stand-alone systeem.

Dit laatste heeft als voordeel dat het ook voor andere machines toegepast kan worden waarbij gebruik wordt gemaakt van gewasbeschermingsmiddelen. Denk aan een rijen- of kappenspuit of zelfs een eenvoudig spuitsysteem op je zaai- of pootmachine. In theorie moeten al deze machines van een vulsysteem zijn voorzien.

Verpakkingen
Volgens Ottenheim zijn er inmiddels vier verschillende vulsystemen in de praktijk leverbaar en is een vijfde in ontwikkeling. "Duidelijk is dat de EasyConnect-dop als Europese standaard wordt gehanteerd", legt hij uit. "Middelenfabrikanten zijn nu nog bezig hun verpakkingen geschikt te maken. De ISO-norm vereist dat alle cans van 1 tot 20 liter van de dop voorzien zijn. Daarom dat veel producenten teruggaan naar 15 liter verpakkingsgrootte, om geen rare scheidslijn te krijgen. Voor rugspuiten en in de glastuinbouw geldt een uitzonderingspositie voor het CTS."

Ottenheim en zijn branchecollega's hopen dat van uitstel geen afstel komt. "In de eerste plaats gaat het om je eigen gezondheid", zegt hij. "Daarnaast ook het milieu. Alle multinationals in de gewasbeschermingsmiddelenwereld ondersteunen het. Gezamenlijk hebben de partijen afgesproken dat in 2030 iedere Europese boer de beschikking moet hebben over een CTS. In Nederland lopen we daarop vooruit, maar dat is helemaal niet erg."

Op 23 september is de Europese Landbouw- en Visserijraad bijeengekomen. Daarin hebben enkele lidstaten gevraagd om uitstel voor de verplichte digitale registratie van gewasbeschermingsmiddelen, die eveneens aankomend jaar in moest gaan. Dat maakte landbouwminister Femke Wiersma deze week bekend. Ook zij heeft gevraagd om uitstel van de maatregel, ondanks dat dit in de praktijk voor Nederlandse boeren niet een groot struikelblok is. Tijdens dit overleg is het gesloten vulsysteem niet aan bod gekomen omdat dit een onderwerp bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ligt.

Drie jaar data opslaan
De meeste Nederlandse bedrijven hebben al een digitaal register voor hun middelengebruik. Dat bevestigen cijfers van de NVWA. Dit is nu nog niet wettelijk verplicht, maar als het aan Europa ligt komt daar verandering in. In het digitaal register moet worden opgeslagen welk middel is gebruikt, de dosering, locatie en tijdstip. Deze gegevens moeten minimaal drie jaar worden opgeslagen. Het is aan de Europese Commissie of de twee jaar uitstel er ook gaat komen.

Deze beslissing kan gevolgen hebben voor andere projecten die lopen. Denk aan het digitale label voor gewasbeschermingsmiddelen. In Nederland startte dit jaar een project daarmee. Op dit moment is het niet meer dan een digitale variant van het label, die je met de Agro E-label- app kunt lezen, maar het is niet ondenkbaar dat het label ook voor registratie gebruikt gaat worden.