Shutterstock

Opinie Jaap Haanstra

Is kunstmesttaks ondoordacht?

8 November 2018 - Jaap Haanstra - 24 reacties

Er is onlangs een motie van GroenLinks aangenomen door de Tweede Kamer met het verzoek aan minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) om een heffing op stikstofkunstmest te overwegen. Maar, volgens mij hebben ze deze niet goed doordacht. Ik zal proberen wat op een rijtje te zetten.

Allereerst wil ik ingaan op de opmerking dat het kunstmestgebruik in de Nederlandse landbouwsector sinds 1990 ongeveer gehalveerd is. Echter, ondanks die halvering is er kennelijk nog steeds een mineralenoverschot. Alleen daarover is al een heel boek te schrijven, maar ik houd het hier alleen even bij stikstof.

De cijfers
De totale hoeveelheid stikstof in het Nederlandse voedselsysteem is in dit opzicht interessant. De aanvoer hiervan vindt met name plaats door krachtvoer (423 miljoen kilo), kunstmest (245 miljoen kilo), via de lucht (23 miljoen kilo) en 17 miljoen kilo wordt op andere manieren aangevoerd. Deze gegevens stammen uit 2015. 

De afvoer van de stikstof vindt vooral plaats via dierlijke productie (208 miljoen kilo), meststoffen buiten de landbouwsector (90 miljoen kilo) en via plantaardige producten (84 miljoen kilo). Daarnaast is het verlies naar de bodem zo'n 242 miljoen kilo en verdwijnt 90 miljoen kilo in de lucht. De rest (circa 370 miljoen kilo) blijft in het voedselsysteem zitten, vooral in de vorm van plantaardige producten en ruwvoer.

Wie worden de dupe van heffing?
Als we dan naar de heffing kijken, dan zijn degenen die stikstofkunstmest gebruiken de dupe van de taks. Immers, zij moeten betalen. Dat zijn niet alleen plantentelers, maar ook de meeste melkveehouders. Daarbij zal het volgende gelden: hoe minder intensief, hoe meer je moet betalen. Dit omdat je niet of minder mest afvoert en kunstmest gebruikt. Kortom, als je de maatschappelijke discussie volgt, dan wordt de meest gewenste vorm van dierhouderij het meest gestraft.

Het is bijzonder om te moeten constateren dat de intensieve veehouderij er het beste mee wegkomt. Daar wordt namelijk geen stikstofkunstmest gebruikt en vindt juist veel afvoer via mest plaats. Zelfs als die afvoer door een heffing wat minder gaat kosten, zouden zij er positief uitkomen.

Circulaire landbouw
Minister Schouten wil graag naar een circulaire landbouw toe. Afgezien van het feit dat je daar al een enorme boom over kan opzetten, is het opmerkelijk dat de grootste bron van stikstof (krachtvoer), voornamelijk uit de import, buiten schot blijft. Datzelfde geldt ook voor de sector die het minst grondgebonden is. Als je daarover nadenkt, dan is het nog opmerkelijker dat de motie van GroenLinks afkomstig is.

Wellicht is het mij ontgaan (door mijn ploegwerkzaamheden) dat men een enorme beleidszwaai heeft gemaakt en de intensieve veehouderij een warm hart is gaan toedragen. Laat in ieder geval helder zijn: ik ben niet tegen de intensieve veehouderij. Sterker nog, ik omarm deze moderne, diervriendelijke en op de maatschappij ingaande vorm van landbouw.

We moeten ons goed beseffen dat deze vorm goed past in een circulaire landbouw. Ik probeer dus slechts de effecten van de ondoordachte motie aan te geven en constateer dat er alleen maar verliezers zijn.

Zal er bij heffing veel veranderen?
Als ik naar ons bedrijf kijk, wat ik met mijn 2 zonen run, dan passen we dierlijke mest toe waar het kan en kiezen we de soort die het beste past. Dat is sterk afhankelijk van het weer en de gesteldheid van de bodem; structuurbederf moet in het zaai- en pootseizoen minimaal zijn. Kortom, de omstandigheden zijn bepalend. Ook de gedeelde giften, buiten de granen, zijn in de andere gewassen praktisch onuitvoerbaar (bijvoorbeeld vanwege bladverbranding).

De motie is een gruwel en zal louter verliezers tot gevolg hebben. Ik roep alle boeren op (van extensief tot intensief) om elkaar nu te steunen en samen op te trekken. Wanneer we dat niet doen, dan worden we tegen elkaar uitgespeeld en zal ons deel kommer en kwel zijn.

Tjonge, dan ik het nog mag aanschouwen dat GroenLinks de intensieve veehouderij omarmt. De wonderen zijn de wereld dus nog niet uit.

Jaap Haanstra

Jaap Haanstra is akkerbouwer in Luttelgeest en voorzitter van Stichting AgriFacts. Daarnaast heeft hij zich de afgelopen 30 jaar ingezet voor diverse landbouworganisaties. Haanstra schrijft zijn columns op persoonlijke titel.
Reacties
24 reacties
H. Zator 8 November 2018
Dit is een reactie op het Boerenbusiness artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/column/10880457/is-kunstmesttaks-ondoordacht]Is kunstmesttaks ondoordacht?[/url]
Ik denk dat de strekking van de Groen Links motie is om het gebruik van meer dierlijke mest te stimuleren i.p.v. kunstmest. Wanneer er genoeg mest is waarom dan kunstmest gebruiken?
Kjol 8 November 2018
Waarom zoveel mest produceren als er toch geen vraag naar is?
Met kunstmest kun je nog enigzins nauwkeurig en binnen de milieunormen bemesten, laat ze als eerste de derogatie maar eens afschaffen, dat is heel wat beter voor het milieu.
R. Slootman 8 November 2018
Goed stuk Jaap. Maar ik vrees dat we toch weinig in te brengen hebben tegen zo'n proefballon van die trut met vingers van Groen Links en collega Schouten. Ratio geldt, niet meer. Het is de democratie op basis van het sentiment en het aantal retweets wat zo'n Iphone verslaafde figurant in de Tweede Kamer creëert.
hans 8 November 2018
Afvoer van N (naast de te verkopen agri-productie, en afgezette mest buiten de sector ( 90 milj. kilo (allemaal verbrand?)) volgens Jaap:

"Het verlies naar de bodem zo'n 242 miljoen kilo. De rest (circa 370 miljoen kilo) blijft in het voedselsysteem zitten, vooral in de vorm van plantaardige producten en ruwvoer".

Plantaardige producten zijn dus achtergebleven plantresten, maar dat zou dan aanvoer voor het volgende seizoen zijn, zoals resten van vorig seizoen dit jaar aanvoer zou zijn, maar dat mis ik bij de aanvoerkant. Of alle N hiervan gaat ook verloren naar het grondwater?
Hetzelfde geldt voor ruwvoer. Niet te vinden aan de aanvoerkant, of boeren stapelen jaar in jaar uit ruwvoer op?


Herre Bartlema 8 November 2018
Productie en toediening van N-kunstmest leveren ernstige milieubelasting op, daarom is in het Convenant Schoon en Zuinig in 2008 afgesproken in artikel 7.5 dat overheid en bedrijfsleven investeren in onderzoek naar alternatieve meststoffen en toedieningsmethoden. Daar is door beide partijen veel geld in gestoken, maar nu hebben we daar veel profijt van. Er is nu een ruim aanbod van snelwerkende stikstofmeststoffen, wettelijk toegestaan, die kunstmeststikstof goed kunnen vervangen. Anasol en zwavelzure ammoniakoplossing zijn bekende voorbeelden, zie voor meer informatie www.smartfertilization.org De sector heeft zich dus- mede dankzij ZLTO's perfecte leiding van het programma precisielandbouw- goed voorbereid op de huidige situatie. Ook Jaap Haanstra heeft zich destijds sterk gemaakt voor dat programma !

Precisiebemesting met circulaire meststoffen levert topopbrengsten tegen lagere kosten zonder milieubelasting, een win/win situatie.
Met groen meer poen !
Abonnee
Kjol 8 November 2018
Oude wijn in nieuwe zakken, Anasol is ook afkomstig van de kunstmestindustrie.
Mest komt uit een dier beste Herre....en van die dieren wil de overheid nu juist graag af, wat doe je dan niet erg slim te zijn door juist de mestafzet te bevoordelen ten opzichte van kunstmest??

Is niet meer te volgen deze waanzin, derogatie eraf en saneren en compenseren, dat helpt.
petatje 9 November 2018
Het is de starheid van de overheid en de onwetendheid van vele akkerbouwers die er voor zorgen dat er nog zoveel kunstmest gebruikt wordt! Waarom wordt fertraat niet algemeen vrijgegeven als kunstmest in de wetgeving, want de werking is gelijk, ja de brusselse ambtenaren weten het niet en durven niet en mevr Schouten durft dan zeker niet, zij is immers het liefste meisje van de klas. Akkerbouwers strooien op advies van hun adviseur (verkoper) zwavelhoudende KAS en vergeten gewoon de zwavelzure ammoniak van hun buurman met luchtwassers te gebruiken door onwetendheid , maar ook door te starre onkundige wetgeving, terwijl die buurman ermee omhoog zit en ook nog de afnemer is van hun granen! De circulaire landbouw is zo simpel en nabij, maar de overheid vergeet hem te faciliteren en werkt alleen maar tegen en de boertjes vertrouwen hun verkoper- adviseur die alleen maar aan bonussen denkt! Hoogste tijd om dit te doorbreken Mevr. Schouten, die taak is aan u en uw ministerie, en zet er maar eens wat voorlichters bij die de boeren gratis van onafhankelijke kennis voorzien! Daar is de Nederlandse landbouw ooit groot ,mee geworden en werkt nu vast ook nog!
herre bartlema 10 November 2018
Goed gezien petatje : zwavelzure ammoniakoplossing uit de luchtwasserij is een uitstekende kringloopmeststof en ook wettelijk als meststof aangemerkt. Dus aan de slag daarmee , zie ook www.spuiloogadvies.nl. Kjol : anasol is een reststroom .
Akkerbouwerdrenthe 10 November 2018
Spuiwater uit een luchtwasser is erg verzurend voor de bodem. Dus de kringloop landbouw zal snel vastlopen.
Of het idee moet ook zijn om eindelijk de fosfaat uit betacAl bijvoorbeeld weer voor 50% mee te laten tellen in plaats van 100%.
Dit is een reststroom, kan dan in plaats van derogatie. Wat al jaren pure diefstal is ten opzichte van de akkerbouwers.
Akkerbouwdrenthe 10 November 2018
herre bartlema schreef:
Goed gezien petatje : zwavelzure ammoniakoplossing uit de luchtwasserij is een uitstekende kringloopmeststof en ook wettelijk als meststof aangemerkt. Dus aan de slag daarmee , zie ook www.spuiloogadvies.nl. Kjol : anasol is een reststroom .
Anasol is een reststroom uit de kunstmest industrie. Dus vertel mij dan maar wat er nu beter aan is.
Voor exacte toediening gebruik maar gewoon urean of nog beter nts. Kost iets meer maar werkt beter en exact.

herre bartlema 10 November 2018
Beste Akkerbouwdrenthe ! Zolang reststromen er zijn verdienen die de voorkeur. Voorwaarde is inderdaad ook exacte toediening, dus moet de samenstelling bekend zijn en de plantenvoeding volgens de vier juistheden van bemesting worden uitgevoerd. Goed weekend, HB
Akkerbouwdrenthe 10 November 2018
Hoe wil je een reststroom behouden en toedienen als je de kunstmest wilt minimaliseren??
???!!! 10 November 2018
het beroep van HB is zeur, dat moet niemand vergeten.
(wat is de beste aanpak: negeren of overschreeuwen??)
Oldambt 10 November 2018
Als volgend jaar alle boeren in de tarwe de tweede gift met spuiwater doen. Dan zal er toch een wel hele kleine oogst komen, als er überhaupt nog iets te dorsen valt.
Wim Kromwijk 10 November 2018
Heren melkveehouders.

Spuiwater past in beperkte mate uitstekend als voorjaarsmeststof op grasland, vooral op zandgrond. Als melkveehouders aan de kringloopambities van onze LNV minister willen werken hebben ze nu alle kansen. Spuiwater wordt nu aangeboden met een interessante introductietoeslag van wel € 12,-/ton franco erf terwijl er voor wel € 40,- aan stikstof en zwavel in zit. Melkveehouder hebben nog wel enige bedenktijd want ik verwacht dat deze "afnamebonus" er voorlopig nog wel op blijft. Het is wel vreemd dat de meststoffenspecialisten van onze grote cooperaties nog steeds met een grote boog om deze groene kunstmest heenlopen. Zijn deze specialisten commerciele kneuzen, hebben ze lak aan een klimaatgerichte circulaire landbouweconomie, worden ze aangestuurd door de "machtige kunstmestlobby" of zijn er andere redenen waarom zelfs de grote varkensvoerleveranciers hun leden/varkensboeren met hun groene kunstmest laten zitten. Wie het weet mag het zeggen. Ik hoor graag van U. T: 06-30063673
R. Slootman 10 November 2018
Goed stuk Jaap. Maar ik vrees dat we toch weinig in te brengen hebben tegen zo'n proefballon van die trut met vingers van Groen Links en collega Schouten. Ratio geldt, niet meer. Het is de democratie op basis van het sentiment en het aantal retweets wat zo'n Iphone verslaafde figurant in de Tweede Kamer creëert.
Oldambt 10 November 2018
Als volgend jaar alle boeren in de tarwe de tweede gift met spuiwater doen. Dan zal er toch een wel hele kleine oogst komen, als er überhaupt nog iets te dorsen valt.
petatje 10 November 2018
Oldambt schreef:
Als volgend jaar alle boeren in de tarwe de tweede gift met spuiwater doen. Dan zal er toch een wel hele kleine oogst komen, als er überhaupt nog iets te dorsen valt.
Ik had altijd hoge dunk van oldambtster boeren, dat is nu wel wat aangetast. Reken eens uit wat je zwavelbehoefte is en pas dan de goeie dosering toe snuggere man! Je tarwe en je beurs zullen je dankbaar zijn, jouw adviseur/verkopermannetje wat minder, jouw collega varkensboer die jouw tarwe voert daarentegen weer wel.
Doe je geen kringloop voor je collega's die onmisbaar zijn voor jouw afzet, dan doe het voor je beurs beste boer, kom op wordt ondernemer!
Akkerbouwer-pursang 10 November 2018
Patatje, zou jou daar in België wel eens tarwe zien telen. Als
Jijzelf dan even 200kg n of meer uit spuiwater als gift geeft.

Volgens mij is in het Oldambt tarwe de hoofdteelt en zullen deze boeren ten eerste proberen een top gewas te verbouwen. En niet eerst hoeven en moeten rekenen wat het beste voor de portemonnee is.

Misschien had uzelf vroeger meer stage moeten volgen, in plaats nu uw collega af te zeiken.
klaas 10 November 2018
herre bartlema schreef:
Goed gezien petatje : zwavelzure ammoniakoplossing uit de luchtwasserij is een uitstekende kringloopmeststof en ook wettelijk als meststof aangemerkt. Dus aan de slag daarmee , zie ook www.spuiloogadvies.nl. Kjol : anasol is een reststroom .
Jaja, jij wil graag een reststroom van kunstmest, maar we moeten stoppen met het gebruik van kunstmest.
Leg eens uit ?
petatje 11 November 2018
Akkerbouwer-pursang schreef:
Patatje, zou jou daar in België wel eens tarwe zien telen. Als
Jijzelf dan even 200kg n of meer uit spuiwater als gift geeft.

Volgens mij is in het Oldambt tarwe de hoofdteelt en zullen deze boeren ten eerste proberen een top gewas te verbouwen. En niet eerst hoeven en moeten rekenen wat het beste voor de portemonnee is.

Misschien had uzelf vroeger meer stage moeten volgen, in plaats nu uw collega af te zeiken.
Haha top gewas en niks in de beurs, teren op familiekapitaal zeker?!

teler 11 November 2018
spuiwater en vergelijkbare meststoffen zijn schraal aan de bodem. Bij regelmatig gebruik verarmt de grond in fysisch opzicht. Beter is het om meststoffen/reststromen te gebruiken die ook nog organisch materiaal bevatten. Akkerbouwers in de traditionele teeltgebieden houden dit altijd in het achterhoofd en laten zich niet zo maar verleiden tot winst op korte termijn.
Kjol 11 November 2018
Voor wie zou je het doen? Om die veeboeren van hun stront af te helpen?
Schouten probeert als veeboerin het probleem bij de akkerbouw over de schutting te kieperen. Kunnen wij erop aangesproken worden dat we het milieu vervuilen door alleen maar mest te gebruiken.
Akkerbouwerpursang 11 November 2018
Beste patatje, heb nog nooit iemand failliet zien gaan van tarwe verbouwen. Wel van aardappels uien enz.

Kan als tarweteler misschien geen grond kopen van 70000 of meer. Maar ga ook nooit klagen als de prijzen eens wat minder zijn. En al helemaal niet om steun wegens droogte vragen.

Mochten de uien toch op den duur toch een goed gewas lijken, dan hebben wij hier nog volop maagdelijke grond.

Oh ja gemiddeld graansaldo over de laatste 20 jaar is misschien wel hoger dan consumptie aardappels.
U kunt niet meer reageren.

Wat zijn de actuele noteringen?

Bekijk en vergelijk zelf prijzen en koersen

Analyse Kunstmest

Rusland wil exportheffing op kunstmest schrappen

Analyse Meststoffen

Prijzen kunstmest kunnen op termijn gaan stijgen

Analyse kunstmest

Weinig handel, prijzen kunstmest onder druk

Analyse Meststoffen

Dichte kunstmestfabrieken voorbode voedselcrisis?

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden