Sleepy Joe is helemaal wakker geworden

Eerst een verhoging van de winstbelasting en een internationaal minimumtarief, nu een hogere Capital Gains Tax. 'Sleepy Joe' Biden is wakker. De Amerikaanse conjunctuur ontwikkelt stevige kracht, maar gestegen rente leidt tot enige afkoeling van de huizenmarkt. Ook mondiaal zet het herstel zich door, waarbij de Nederlandse consument in april iets minder somber is.

In de Amerikaanse verkiezingscampagne noemde Donald Trump zijn rivaal Biden 'Sleepy Joe'. Dat valt nogal mee. Binnen de kortste keren duwde Biden een stimuleringspakket van $1.900 miljard door het Congres. Het vaccinatieproces in de VS is onder hem een groot succes, zeker in vergelijk met dat van de EU. Onlangs kwam de regering met initiatieven die een verhoging van de winstbelasting omvatten en een internationaal minimumtarief.

Op donderdag werd bekend dat de regering de 'Capital Gains Tax' fors wil verhogen. Inclusief een extra heffing voor Medicare bedraagt die belasting 23,8% voor vermogenswinsten op posities die tenminste een jaar in portefeuille zijn geweest. Winsten op posities die korter dan een jaar in bezit zijn geweest, worden in de VS beschouwd als normaal inkomen en dus belast tegen het tarief van de inkomstenbelasting. Naar verluidt wil de regering Biden het tarief (inclusief de Medicare-heffing) verhogen naar 43,4% voor mensen met inkomens boven $1 miljoen per jaar. Komende week worden nadere details kennelijk bekend gemaakt.

Het is uiteraard onzeker of Biden en Janet Yellen, de minister van financiën, deze voorstellen ongehavend door het Congres krijgen. Op enige Republikeinse steun hoeven ze niet te rekenen en de Democratische meerderheid in de Senaat is minimaal. In de verkiezingscampagne heeft Biden vaak gezegd dat hij gaat proberen om bruggen te slaan, om de natie weer te verenigen na de polarisatie onder Trump. Daar komt op deze manier niet veel van terecht.

Maar Biden realiseert zich ongetwijfeld dat er binnen 2 jaar weer tussentijdse verkiezingen zijn. De ervaring leert dat een president met een meerderheid in het Huis en in de Senaat bij de eerste de beste tussentijdse verkiezingen doorgaans de meerderheid in één van beide huizen kwijtraakt. Daarna ontstaat mogelijk een patstelling en is de beleidsruimte beperkt. Je moet het ijzer smeden als het heet is en dat is voor Biden nu.

De aandelenbeurs reageerde heftig toen het bericht van de hogere Capital Gains Tax naar buiten kwam. Binnen korte tijd verloren de indices ongeveer 1%. Wellicht wachten veel beleggers even af hoe dit uiteindelijk gaat uitpakken, maar een verdubbeling van de belasting op vermogenswinsten kan op de aandelenmarkt een tsunami aan verkopen teweegbrengen. Zeker als mensen voor het ingaan van de nieuwe tarieven hun ongerealiseerde koerswinsten te gelde maken om de hogere belasting te ontlopen. Misschien gaat de regering proberen dat te voorkomen door met terugwerkende kracht een belastingverhoging in te voeren. 

Japanse export profiteert van herstel in Azië
Japanse exporteurs wisten in maart fors meer te exporteren. Mede geholpen door een basiseffect lag de exportwaarde 16,1% hoger dan een jaar eerder. Maar de eerste grafiek laat zien dat ook in absolute bedragen sprake is van een significante groei. China importeerde ruim 37% meer uit Japan dan een jaar geleden. De Chinese markt was goed voor 22% van de Japanse export. De groei van de Japanse exportwaarde naar de VS en West-Europa bleef met respectievelijk 4,9% en 8,5% achter. De Amerikaanse markt is goed voor 17% van de Japanse export, West-Europa voor 11%.

Amerikaanse economie dendert door
De zogeheten 'national activity index' die door de Federal Reserve van Chicago wordt samengesteld is ongetwijfeld de meest veelomvattende maatstaf van de bedrijvigheid in de VS. De index bestaat uit liefst 85 onderdelen. In maart steeg de waarde van -1,2 in februari naar naar 1,71 in maart. Afgezien van enkele maanden vorig jaar die volgden op een ongekende daling van de index, was het maart-cijfer het hoogste cijfer sinds het begin van de jaren '70.

In het volgende plaatje laat ik de geschiedenis van deze index zien sinds 1970. Omdat de uitslagen vorig jaar zo extreem waren, heb ik de schaal in het plaatje erna beperkt van -2 tot +2. Dan is mooi te zien hoe indrukwekkend het maart-cijfer is. Ongetwijfeld was maart een reactie op februari, toen het strenge winterweer de bedrijvigheid negatief beïnvloedde. De kracht van de conjunctuur is zonder meer fenomenaal. Uiteraard hebben de stimuleringspakketten van december en februari hier iets mee te maken.

Het is in de VS niet alleen maar explosieve conjuncturele kracht. Sinds begin dit jaar is de kapitaalmarktrente per saldo meer dan een half procent opgelopen. Parallel daaraan is ook de hypotheekrente gestegen. In de VS leidt een rentestijging snel tot een verzwakking van de huizenmarkt. De verkoop van bestaande woningen is vorig jaar na een korte dip rond het uitbreken van de coronacrisis snel hersteld, maar de rentestijging sinds het begin van het jaar heeft de trend in een andere richting geduwd. In maart lag het aantal verkochte bestaande woningen bijna 10% lager dan in december.

Ondanks traag vaccinatieproces herstel in Europese Unie
Het herstel in de eurozone gaat ook door, al blijft het een stuk minder indrukwekkend dan in Azië, de VS en zelfs dan in het VK. Volgens de voorlopige cijfers van Markit is het ondernemersvertrouwen in de eurozone in april verder verbeterd. In de industrie steeg deze vertrouwensindex van 62,5 in maart naar 63,3. Dat is een hoog niveau. In de dienstensector verbeterde de index gestaag van 49,6 naar 50,3 en de 'samengestelde index' van 53,2 naar 53,7. In het VK steeg de samengestelde index van 56.4 in maart naar 60,0 in april.

Nederlandse consument kweekt vertrouwen
In ons eigen land rapporteerde het CBS onder andere cijfers over het consumentenvertrouwen. Dat verbeterde van -18 in maart naar -14 in april. Desondanks blijft het absolute niveau van deze maatstaf laag. Het herstel van het consumentenvertrouwen vordert veel minder gestaag dan van producenten.

De totale consumptieve uitgaven van huishoudens verbeterden in februari iets ten opzichte van januari: -10,7% jaar-op-jaar tegen -12,0% in januari. Maar dat blijft natuurlijk ook een heel teleurstellend cijfer. Ook hier kan het winterweer een rol hebben gespeeld, naast uiteraard het voortduren van de strikte lockdownmaatregelen.

Bedrijven lieten zich ook nog niet van hun beste kant zien. Volgens de cijfers van het CBS lagen de bruto bedrijfsinvesteringen in materiële vaste activa in mei vorig jaar 18,6% lager dan in mei 2019. Vervolgens zette herstel in tot -0,6% jaar-op-jaar in december. Maar in januari en februari is deze trend weer verslechterd: -5,4% jaar-op-jaar in januari en -8,4% in februari. Wat deze cijfers natuurlijk niet laten zien is hoezeer bedrijven de digitalisering in de overdrive hebben gezet. Want investeringen in software enzovoort vallen hier niet onder.

Han de Jong

Han de Jong is voormalig hoofdeconoom bij ABN Amro en nu onder andere huiseconoom bij BNR Nieuwsradio. Zijn commentaren zijn ook te vinden op Crystalcleareconomics.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.