Waarom kieperen we Aerius niet overboord?  

Milieuorganisatie MOB veegt de natuurvergunningen op, zo ook op 11 maart bij de rechter. De vergunningverlener kon niet hard maken dat de emissiefactor van een emissiearme stalvloer op papier overeenkomt met de werking in de praktijk. Deze factoren zijn vastgesteld met 3 cijfers (!) achter de komma en belangrijk in de berekeningen van stikstofmodel Aerius. De overheid laat onzekerheidsmarges standaard achterwege.

De Nederlandse overheden maken precisieberekeningen met modellen, tot wel 2 of 3 cijfers achter de komma. De effecten van een fractie van een gram stikstof worden nauwgezet inzichtelijk gemaakt, op papier wel te verstaan. Met de werkelijkheid houden de modellen weinig rekening, onzekerheidsmarges worden daarom ook niet vermeld.

Milieuorganisaties wijzen wél op die onzekerheden en vragen daarvoor veel aandacht bij rechters. Rechters blijken die onzekerheidsmarges ook relevant te vinden. Want als iets onzeker is, dan is het geen harde garantie. Het natuurbeleid vraagt die harde garantie wel. Dus haalt de natuurvergunning het niet.

Aerius niet doelgeschikt
De Commissie Hordijk, een expertcollege dat door het ministerie van LNV was ingesteld, rapporteerde in juni 2020 dat de onzekerheden in de Aerius-berekeningen zeer groot zijn. Niet gewoon groot, maar zeer groot. De Commissie sprak van 'schijnzekerheid' en 'niet doelgeschikt'. Je kunt dus best concluderen dat iedere Aerius-berekening vanwege de zeer grote onzekerheid, geen harde garantie geeft. Hoe een rechter zo'n berekening beoordeelt, laat zich raden.

Wordt het beter met de nieuwe stikstofwet? Nee, eerder slechter. De nieuwe stikstofwet leunt nog zwaarder op Aerius dan voorheen met het PAS het geval was. De nieuwe stikstofwet heeft resultaatverplichtende omgevingswaarden opgenomen. Jawel, die worden berekend met Aerius.

Poort naar meer rechtszaken open
Maar hoe kun je met een model vol aannames en zeer grote onzekerheden, harde garanties afgeven voor de stikstofeffecten op de omgeving? Rechters eisen harde garanties, oftewel model-uitkomsten die de absolute werkelijkheid weergeven. Iets wat met Aerius sowieso onmogelijk is. De poort naar meer rechtszaken wordt met de nieuwe stikstofwet verder opengezet.

Is het een Europees voorschrift om op deze wijze uitvoering te geven aan de habitatrichtlijn? Nee, dit is een Nederlandse keuze. Waarom houdt de Nederlandse overheid koste wat het kost vast aan Aerius? Zijn wij niet beter af als wij die zeer grote onzekerheden (lees: Aerius) de prullenbak in kieperen? De overheid koos destijds voor depositiebeleid. Deze beleidskeuze heeft geleid tot stikstofmodellen met zeer grote onzekerheden en dito complexiteit, die bij juridische evaluaties de toets der kritiek geregeld niet kunnen doorstaan. Daardoor wordt Nederland stukje bij beetje verder op slot gezet.

Kijken naar andere opties
Waarom durft Nederland niet te kijken naar andere opties, zoals emissiebeleid? Emissiebeleid is minder complex en emissiemodellen hebben minder grote onzekerheden. Een overstap vraagt echter wel een herontwerp van het stikstofbeleid. Dat heb je niet van vandaag op morgen geregeld, maar je moet wel ergens beginnen.

Geesje Rotgers

Onderzoeksjournalist in de agrarische sector

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.