Afroming bij lease van fosfaatrechten blijft

Uit de fosfaatmonitor voor het tweede kwartaal blijkt dat de totale fosfaatproductie 5% onder het nationale plafond blijft. Dat maakt het CBS bekend. Daarnaast kwam minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) met een brief aan de Tweede Kamer. Daaruit blijkt dat het afromen van fosfaatrechten bij lease doorgaat en er geen sprake kan zijn van ontschotten tussen de sectoren.

De Nederlandse melkveehouderij heeft tot en met 1 juli met een geprognosticeerde fosfaatproductie van 80,7 miljoen kilo fosfaat, wat onder het plafond van 84,9 miljoen kilo ligt. Dit blijkt uit de cijfers. Wel wordt er een slag om de arm gehouden, vanwege de droogte. Het is niet bekend wat dit gaat doen met de gehaltes in het ruwvoer. De stikstofproductie ligt (met 285,9 miljoen kilo) wel 1,5% boven het plafond.

Afromen gaat gewoon door
"Het fosfaatrechtenstelsel lijkt effect te hebben, maar we zeilen nog steeds scherp aan de wind", zegt Schouten in de Kamerbrief. In de brief geeft ze ook antwoord op de vraag of ze meegaat met de motie van Helma Lodders (VVD) en Jaco Geurts (CDA), waarin gevraagd wordt om tijdelijk de afroming bij verhuur van rechten te stoppen. Dit gaat niet gebeuren. "Er is geen ruimte om nu nog wijzigingen in het stelsel door te voeren."

Daarnaast was er de vraag of de schotten tussen de fosfaatrechten en dierrechten tijdelijk kunnen verdwijnen. Ook daar is geen ruimte voor. "De sectorplafonds worden vastgelegd in de Meststoffenwet." Dat dit niet kan heeft mede met de staatssteunregels te maken.  

Er zijn nog meer ontwikkelingen. Zo gaat Schouten in op de te grote hoeveelheid toegekende fosfaatrechten: 85,5 miljoen. "Ik heb aangegeven dat de werkelijke fosfaatproductie onder het sectorplafond (84,9 miljoen kilo) is en blijft." Dit heeft mede te maken met de excretieforfaits. Die zijn sinds 2015 niet meer aangepast. "Als we niets doen aan het aantal rechten in de markt, dan zal een actualisatie van de forfaits onherroepelijk gepaard moeten gaan met een generieke korting. Daar is de sector niet bij gebaat en dat wil ik dan ook voorkomen."

De fosfaatbank gaat wel door. Op zijn vroegst kan daar vanaf 1 november 2018 een beroep op gedaan worden. Mocht de beoordeling van de vrijstelling langer duren, dan worden de rechten alsnog met terugwerkende kracht (vanaf 1 januari 2019) meegeteld. Vanaf 2019 vindt de openstelling vanaf september plaats.

Oordeel CBb
Onder meer de vrijstelling voor vleesveehouders moet eraan bijdragen dat de rechten beter in balans komen met de productie. Tegelijkertijd is er ook nog de uitspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). Daarover zegt Schouten dat bewezen moet kunnen worden dat een bedrijf door het fosfaatreductieplan echt geen toekomst, continuïteit, meer heeft.

"Ten tweede zal gevraagd worden naar een bijzondere individuele omstandigheid, die buiten de invloedssfeer van de ondernemer zelf ligt." Vervolgens moet het verband tussen het fosfaatreductieplan, respectievelijk het fosfaatrechtenstelsel, en de continuïteit van het bedrijf aangetoond worden. Schouten schat in dat het tweede punt slechts sporadisch van toepassing is op een melkveebedrijf. Waarmee zij ook al een hint geeft richting het aantal melkveebedrijven die hier mee verder kunnen.   

Het blijkt dat er ook andere mogelijkheden verkend zijn om de familiebedrijven die in de problemen zitten door de invoering van fosfaatrechten te helpen. Hierin bleek echter de factor grond de zaken te dwarsbomen. Ook was geen scherpe afbakening te maken van de bedrijven waarvan het van algemeen belang is dat ze blijven. Schouten roept nu verwerkers en banken op om hun te helpen, omdat zij een belangrijke rol hebben gespeeld in de uitbreidingen in de melkveehouderij. Specifiek aan banken vraagt ze de borgstelling MKB-landbouwkredieten (BL) te benutten.

Tussenstand bij RVO.nl
Ten slotte geeft Schouten inzicht in de stand van zaken bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl). Zo zijn er tot 6 september zijn 5.946 aanvragen voor de overdracht van fosfaatrechten ingediend. Daarvan zijn 4.504 afgehandeld. Degene overige zijn in behandeling of betreffen vleesvee. Er zijn 25 complexe zaken,

Dan zijn er nog 6.795 bezwaarschriften ingediend tegen de beschikking fosfaatrechten. "Op 11 september waren er 3.358 behandeld." Ook zijn er nog 604 aanvragen voor de knelgevallenvoorziening in behandeling. Slechts 278 van de 2.490 aanvragen voor de knelgevallenvoorziening zijn tot september toegekend.

Hoewel Schouten de bedrijven in de knel niet direct tegemoet komt, is ze wel aangedaan door wat er gebeurt. "Ik realiseer mij dat het stelsel individuele ondernemers hard kan raken en soms pijnlijke offers vraagt. Bij de uitvoering van het stelsel moet ik een balans vinden tussen rekening houden met de persoonlijke omstandigheden van ondernemers, die mij absoluut aan het hart gaan, en het belang van de sector als geheel."

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.