BB 10 jaar Even bellen met
'Neem afstand om te zien of je op koers ligt'
Boerenbusiness bestaat dit jaar 10 jaar. In het kader van dit jubileum blikken we terug én kijken we vooruit naar belangrijke gebeurtenissen in de sector. Welke ontwikkelingen spelen een belangrijke rol en waar moeten we ons de komende jaren op voorbereiden? Vandaag een gesprek met Robert Liet, directeur van Trioliet, fabrikant van voertechniek voor de melkveehouderij.
De Nederlandse melkveesector heeft in de afgelopen jaren voor veel hete vuren gestaan, met als meest recent voorbeeld de stikstofcrisis. Ondanks de tegenslagen staat de sector nog altijd sterk in haar schoenen, aldus Robert Liet. Het belang van de sector wordt ook in de huidige tijd nogmaals benadrukt, gezien de coronacrisis de zuivelconsumptie eerder stimuleert dan onderdrukt.
Wat is er in de afgelopen 10 jaar veranderd en wat was of waren de belangrijkste gebeurtenis(sen)?
"Ik denk dat de afschaffing van het melkquotum in april 2015 zonder meer de belangrijkste gebeurtenis is geweest. Toen bekend werd dat het quotum er af ging, schroefde iedereen de productie op. De zuivelindustrie investeerde flink om onder andere de productie aan te kunnen. Ook wij profiteerden binnen het bedrijf van de afschaffing. De hele sector stelde zich in op een leven zonder quotum en opeens moesten we allemaal 'terug in het hok'. Uiteindelijk denk ik dat we alle huidige problematiek niet gehad hadden, of in mindere mate, als het quotum er niet af was gegaan. Dat was ook voor de rust en stabiliteit in de sector beter geweest."
Inmiddels leven we in een tijd waar de coronacrisis een vinger in de pap houdt, op welke manier heeft dit u en uw bedrijf beïnvloed?
"In de eerste maanden was het natuurlijk even aftasten: hoe nu verder? Een moment van afwachting binnen het bedrijf was dan ook bijna onontkoombaar. We hadden vooral last van problemen in de toelevering, met name uit Italië. Dat duurde een week of 6, waarna het eigenlijk weer genormaliseerd is. Het reizen en de beurzen zijn uiteraard een ander verhaal, aangezien er nog altijd restricties gelden. Maar volgens mij valt de invloed van de coronacrisis op de Nederlandse melkveesector enigszins mee. Naar verluidt neemt de consumptie van zuivel alleen maar toe en daarbij valt het aantal besmettingen onder melkveehouders dacht ik ook wel mee. De stikstofcrisis daarentegen heeft veel meer voeten in de aarde."
Hoe moet de sector volgens u nu verder, ook gezien de stikstofcrisis?
"Nu de voermaatregel afgeketst is kunnen we misschien een ademhalen, maar er komt vrijwel gegarandeerd iets voor terug. Toch heb ik het gevoel dat, nu we dik een jaar verder zijn, er een soort 'acceptatie' de overhand neemt. In begin was er veel verzet, mede door de onduidelijkheid. Nu de overheid heeft laten blijken dat er toch echt iets moet gebeuren heb ik het idee dat men zich bewust is dat er andere tijden aanbreken. Dit merken we binnen Trioliet ook. In het begin waren klanten afwachtend, maar sinds het voorjaar lijkt is alles eigenlijk weer terug op normaal niveau. Ook moet je op een gegeven moment verder, investeringen kan je wel een tijdje voor je uit schuiven, maar vaak geen jaren. Naarmate de tijd verstrijkt moeten er toch keuzes en beslissingen gemaakt worden, ongeacht of je het eens bent met de maatregel of niet. Daarbij kan de volgende maatregel ook weer geruime tijd in beslag nemen voordat het ingevoerd wordt of überhaupt ontwikkeld is."
"Toch denk ik wel dat we als sector op de juiste koers zitten. Er is nog voldoende veerkracht, al wordt het waarschijnlijk wel doorbijten. Onze sector geniet wereldwijd aanzien omdat we in een relatief klein land eeuwenlang een mooie sector hebben opgebouwd. Onze melkveehouders hebben het goed voor elkaar op en rondom de stal. Voor de komende jaren verwacht ik dat de algemene trends zoals verduurzaming en biologisch doorzetten. De zuivelconsumptie blijft naar verluidt wereldwijd toenemen, dat brengt automatisch schaalvergroting met zich mee. Met name in Noord-Amerika is dit terug te zien. 'Kleine' melkveehouders die een stuk of 200 koeien melken stoppen en de grote bedrijven groeien door. Toch is schaalvergroting in Nederland niet op die manier mogelijk denk ik. De maatschappelijke acceptatie richting zulke grootschalige bedrijven is er niet en gaat er ook niet komen. Het aantal kleine bedrijven neemt af, ik verwacht uiteindelijk wel minder veehouders met meer koeien, maar de schaalgrote zoals in Noord-Amerika is hier geheel niet aan de orde."
Waar liggen volgens u de kansen en gevaren voor de ondernemers de aankomende tijd?
"Het grootste gevaar zit hem denk ik in de onvoorspelbaarheid van de overheid en zijn regelgeving. Als veehouder kies je op een gegeven moment voor een bepaalde richting, maar als de overheid haar koers aanpast en jij net je grote investeringen hebt gedaan op de voorgaande koers dan heb je in feite 'pech'. Dat vind ik een serieus gevaar, het feit dat sommige mensen daar zo door benadeeld worden."
"Kansen zie ik in het positief uitdragen van onze sector. Verduurzaming, biodiversiteit en dergelijke zijn natuurlijk veel voorkomende begrippen, maar laten we niet vergeten dat we met een publieke opinie te maken hebben. We moeten het publiek opzoeken, de sector positief onder de aandacht brengen en uitdragen waar we voor staan: het beeld van de maatschappij bijdraaien. Boeren zijn geen grote vervuilers. Ik denk dat we wel op een kantelpunt zitten, maar het kan nog beter."
Welke tips wilt u aan de ondernemers meegeven?
"Houdt je kostprijs goed in de gaten en neem af en toe, al dan niet figuurlijk, afstand van je bedrijf. Bedenk goed welke kant je op wil. In bepaalde omstandigheden moet je zeker blijven knokken, maar trends die ingezet zijn, kan je niet volledig meer veranderen. Je moet voor jezelf de balans opmaken: wil je mee in de trend, of zie je het niet zitten om op deze manier het bedrijf voort te zetten en is stoppen dan, hoe moeilijk ook, een betere optie? Dit blijft altijd een moeilijke keuze, maar praat er over! De gemiddelde boer is een keiharde werker, niet zeuren, maar aanpakken. De rest zien we later wel. Maar later kan je ook inhalen. Dit geldt niet alleen voor trends die niet op jouw visie of bedrijfsvoering aansluiten, maar ook op bijvoorbeeld discussie binnen de familie. Maak het bespreekbaar, stap uit de bubbel. Zoek desnoods hulp en zorg dat er duidelijkheid is. Krijg helder wat je wilt, ook op langere termijn. Dat is denk ik het belangrijkste."
Jorine Cosse
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
