Nieuws inkomensraming
Grote verschuivingen in landbouwinkomens
De inkomens in de land- en tuinbouw wijken dit jaar sterk af van die in het vorige jaar. In bijna alle sectoren zijn er grote verschuivingen zichtbaar. Het gemiddelde inkomen per arbeidskracht pakt met zo'n €100.000 ongeveer 22% hoger uit dan vorig jaar. Ook is het ruim €34.000 hoger dan het gemiddelde over de periode 2017-2021. Toch geeft het geen goed beeld van de spreiding van de inkomens. Voor 20% van de bedrijven wordt een inkomen per arbeidskracht geraamd op minder dan € 2.000. Voor een even zo grote groep wordt een inkomen geraamd van boven de € 155.000.
De melkveehouders, akkerbouwers, leghennenhouders en de meeste glastuinders gingen er behoorlijk in inkomen op vooruit. De meeste andere groepen gingen er juist op achteruit. Dit blijkt uit de jaarlijkse inkomensraming van Wageningen Economic Research.
Bijzondere factoren
Bijzondere factoren spelen ook een grote rol, zoals de energiekosten. Agrarisch bedrijfseconoom Harold van der Meulen: "In 2022 zien we in alle land- en tuinbouwsectoren sterke kostenstijgingen voor energie, veevoer en kunstmest. In een aantal sectoren worden deze kostenstijgingen ruimschoots gecompenseerd door hogere opbrengstprijzen voor geleverde producten zoals in de melkveesector, de akkerbouw en de glasgroenteteelt. Er zijn ook agrarische sectoren, bijvoorbeeld de varkenshouderij, waarbij de afzetprijzen van biggen onvoldoende zijn toegenomen om de kostenstijgingen te compenseren. Daarnaast geldt in de overige tuinbouwsectoren dat de afzetprijzen van bloemen, planten en fruit zelfs zijn gedaald met forse inkomensdalingen tot gevolg."
Wageningen Economic Research berekent het agrarisch inkomen per onbetaalde arbeidsjaareenheid (aje). Dit zijn de agrarisch ondernemers en hun gezinsleden. Voor hen wordt meestal geen officieel salaris gerekend. WER gebruikt de formule aje om de inkomens van verschillende bedrijfstypen met elkaar te vergelijken.
Enorme verschuivingen
De betaalde kosten en afschrijvingen per landbouwbedrijf worden in 2022 gemiddeld 23% hoger geraamd. Dit komt voornamelijk door sterke prijsstijgingen van energie, kunstmest en veevoer. Deze prijsstijging van aangekochte goederen wordt veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne, die heeft geleid tot duurdere graanimport voor veevoer. De gasprijzen zijn gestegen als gevolg van beperkingen van de gasimport uit Rusland en onzekerheid op de energiemarkt.
De opbrengsten per land- en tuinbouwbedrijf stijgen ook met gemiddeld met 23%, vooral door betere afzetprijzen en toename in bedrijfsomvang. Dit zijn in de land- en tuinbouw ongekende verschuivingen. Ook in 2021 was er al een forse stijging in opbrengsten (+10%) en in mindere mate van de kosten (+3%). Hierdoor zijn de gemiddelde opbrengsten per bedrijf in twee jaar tijd toegenomen van €630.000 naar ruim €850.000.
Inkomen op melkveebedrijven naar record
Misschien de meest opvallende ontwikkeling was het gemiddelde inkomen van melkveehouders. Dat wordt voor 2022 geraamd op €115.000. Het is zeker niet het hoogst van alle sectoren, maar wel €70.000 meer dan in 2021 en ook €70.000 hoger dan het gemiddelde over de periode 2017-2021. Het kleinere aanbod wereldwijd van melk bij een sterk gestegen vraag naar zuivel stuwde de prijzen omhoog, ook in Nederland. De gemiddeld ontvangen melkprijs is met circa 47% gestegen.
Inkomens varkenshouders slecht
Voor de varkenshouderij was 2022 een moeilijk jaar door de sterke stijging van de kosten, die niet helemaal werden gecompenseerd door hogere opbrengsten. Het inkomen van gemiddeld €21.000 per aje is zo'n €2.000 lager dan in 2021. Ook 2020 was een slecht jaar. Voor de zeugen- en de gesloten varkensbedrijven worden inkomens geraamd van €49.000 negatief en €14.000 negatief per aje.
Voor leghennenhouders wordt het inkomen €44.000 hoger geraamd op €112.000 per aje. Dat is vooral te danken aan de hogere opbrengsten, die meer stegen dan de kosten van voer en energie. De gemiddelde eierprijs is met 33% gestegen, maar wel met grote verschillen tussen de houderijsystemen en tussen markt- en contractprijzen. Vleeskuikenhouders gaan er juist weer op achteruit. Hun inkomen wordt €51.000 lager geraamd op €99.000 per arbeidskracht, doordat de kosten van met name voer en energie sterker stijgen dan de opbrengsten. De opbrengstprijzen voor vleeskuikens liggen in 2022 wel fors hoger, maar het compenseert de gestegen kosten niet.
Met dat probleem kampen ook de melkgeitenhouders. Het inkomen uit bedrijf per arbeidskracht komt dit jaar naar verwachting uit op €59.000, wat €54.000 lager is dan in 2021 en ruim 40% onder het gemiddelde van de voorgaande vijf jaren (2017-2021).
Akkerbouwers gaan goed vooruit
Akkerbouwers zien hun inkomen uit bedrijf stijgen door gemiddeld hogere prijzen en goede opbrengsten van de gewassen. Het geraamde inkomen voor oogstjaar 2022 komt uit op €133.000 per arbeidskracht. Dit is een toename van ruim €50.000 vergeleken met 2021 en bijna €80.000 boven het meerjarig gemiddelde van 2017-2021. Ze profiteren van betere prijzen voor uien, aardappelen, granen en bieten. Daarmee bleven ze de kostenstijgingen voor.
WER signaleert dat de prijs voor uien weer op een goed niveau lijkt. Dit heeft ook te maken met een lager aanbod. De productie elders in Europa valt tegen. Voor de oogst 2022 wordt rekening gehouden met meer dan een verdubbeling van de prijzen ten opzichte van 2021.
Aardappelprijs +50%
Voor consumptieaardappelen die in 2022 zijn geoogst, wordt een duidelijke prijsstijging voorzien van rond de 50%. De oogst in Nederland is op goed niveau, terwijl er in het buitenland minder is geoogst. Ook voor de suikerbieten wordt een hogere prijs geraamd voor oogst 2022 (+25%). Door de oorlog in Oekraïne stegen de graanprijzen in maart sterk. Oekraïne en Rusland zijn ook belangrijke spelers op de wereldwijde graanmarkt. Vanwege de situatie daar is een prijsstijging van granen geraamd voor oogstjaar 2022 van 20%.
Lagere inkomens glastuinbouw en fruitteelt
Het gemiddeld inkomen uit bedrijf in de glastuinbouw daalt met zo'n €100.000 per arbeidskracht naar goed €175.000. Dit is ook €35.000 onder het gemiddeld inkomen in de periode 2017-2021. Dit jaar staan de inkomens van glastuinders onder grote druk door toegenomen kosten, een lager consumentenvertrouwen, hogere inflatie en wisselende opbrengsten.
Het gemiddeld inkomen in de fruitteelt wordt voor oogstjaar 2022 geraamd op min €7.000 per arbeidskracht. Dit is ongeveer €70.000 lager dan oogstjaar 2021, dat de boeken in is gegaan als een goed jaar voor de fruittelers. De forse inkomensdaling is het gevolg van een lagere prijs van peren en met name appels. Van beide is er een grotere productie in de EU.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
