'Ieder uur telt in de gewasbescherming'

Agrarisch meteorologisch specialist Erno Bouma verwacht dat het gebruik van gewasbescherming door de klimaatverandering lastiger wordt. De infectiedruk neemt toe en gunstige weersomstandigheden komen minder vaak voor. Daardoor stijgt de piekbelasting in de gewasbescherming.

Samen met de Wageningse professor Bert Wartena Bouma schreef hij verschillende standaardwerken over de agrarische meteorologie. Met NOS-weerman Gerrit Hiemstra werkte hij jarenlang samen. Bouma mag zich autoriteit noemen op het gebied van weer en gewasbescherming.

Dit is ook de titel van een boek van zijn hand. Ook geeft hij lezingen over het weer en gewasbescherming. Wie zijn lezing bezoekt, mag dat meetellen voor de spuitlicentie. Komende winter staan er 20 avonden op het programma. Vandaar dus aan hem de vraag:

Welk effect heeft klimaatverandering op de gewasbescherming?
"Een simpele vraag met een toch wat complex antwoord. Ik splits het op in 4 thema’s:

• Zo zijn de gewassen vroeger;
• Zijn er nieuwe ziekten/plagen/onkruiden;
• Reageren de gewasbeschermingsmiddelen anders;
• En hebben we te maken met wateroverlast."

Komt het voorjaar echt zoveel eerder?
"De gewassen zijn gemiddeld 10 tot 15 dagen vroeger in hun ontwikkeling, dan in de periode voor 1970. Dat is een statistisch feit. Zo bloeien fruitbomen eerder, groeien granen eerder en hebben suikerbieten eerder hun groeipuntsdatum bereikt. Daardoor ontstaat er een grotere gevoeligheid voor bijvoorbeeld een 'late' nachtvorst, zoals we die dit jaar zagen. Doordat ze fysiologisch verder zijn in een bepaald stadium is ook het vochtverbruik groter en lijkt het of de gewassen meer last hebben van vochttekort. Ook zijn de gewassen eerder oogstrijp. Dat zag je dit jaar met de graanoogst en met de snijmaïsoogst lijkt het dit jaar dezelfde kant op te gaan."

Hoe veel nieuwe ziekten en plagen moeten we vrezen?
"Koude minnende soorten, bijvoorbeeld grangeen (Phoma) in aardappelen, zie je steeds minder. Terwijl warmte minnende soorten, zoals de Vuurwants (Pyrrhocoris apterus), Bruine roest (Puccinia recondita) en Helminthosporium (bladvlekkenziekte), steeds vaker worden aangetroffen. Ook lastig tot niet te bestrijden ziekten zullen een probleem gaan vormen. Daar bovenop komt dat de meeste schimmels en insecten een snellere groei van de populatie hebben. Neem de groene perzikbladluis (Myzus persicae) die 25% tot 30% meer generaties ontwikkelt bij iedere temperatuurstijging van 2 graden Celsius. Dan te bedenken dat deze luis ook eerder zijn winterwaarden verlaat en vroeg in het jaar de gewassen (bijvoorbeeld het pootgoed) ook gevoeliger zijn voor virusbesmetting. Hetzelfde doet zich ook voor met veel insectensoorten, zoals de koolvlieg en de koolgalmug."

En de gewasbeschermingsmiddelen reageren anders door klimaatverandering?
"Doordat het warmer en droger wordt in de zomer, krijgt de bladhuid van planten een dikkere waslaag en zwelt de cutinelaag niet op. Dus neemt de werking van bladherbiciden af. Lastig, omdat door de afnemende neerslag in het voorjaar, de bodemherbiciden ook slechter werken. De oplossing hiervoor is het gebruik van adviessystemen, zoals SpuitWeerWijzer. De SpuitWeerWijzer-app verzamelt met big data-technologie weergegevens en combineert die met een effectiviteitsmodel. Het resultaat is een advies voor het beste spuitmoment voor de komende 48 uur. Als dit systeem wordt gecombineerd met het FieldMate-weerstation, waarmee de weersomstandigheden ter plekke in het veld worden gemeten, kan men heel goed de vinger aan de pols houden. De kunst is dat je ieder uurtje, dat geschikt is om te spuiten, benut. Ik verwacht dat er bedrijven zullen zijn die in een tweede spuitmachine gaan investeren, vanwege de toenemende piekbelasting in de gewasbescherming."

Wateroverlast is al decennialang een probleem in de akkerbouw. Dat wordt dus alleen maar erger?
"Doordat de temperatuur eerder in het jaar op een hoger niveau is, vallen er eerder in het groeiseizoen zware buien die wateroverlast en hagelschade veroorzaken. Denk aan mei en juni vorig jaar. Deze buien gaan steeds regelmatiger optreden en de infrastructuur is in de meeste gebieden/waterschappen hier nog niet op aangepast. Er is eenvoudig weg te veel 'hard' oppervlak en de capaciteit van de sloten/vaarten is te klein."

Dit artikel maakt deel uit van de zomerserie over klimaatverandering. Alle artikelen kunt u hier vinden.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.