Achtergrond Veredeling
Liggen verwachtingen van nieuwe rassen te hoog?
Een bericht met de titel '7 supermarkten tekenen voor 100% robuuste aardappels in biologisch assortiment', stuurde brancheorganisatie Bionext vorige week de wereld in. Op 'Het klimaat de baas' seminar van de BO Akkerbouw worden verbeterde rassen als een van de oplossingen gezien voor de problemen die klimaatverandering met zich meebrengt. "Nieuwe, robuuste rassen die beter bestand zijn tegen droogte en verzilting kunnen akkerbouwers uitkomst bieden", volgens de BO. Je zou bijna denken dat veredeling het antwoord is op de uitdagingen waar je als boer voor staat. Worden de mogelijkheden niet overschat?
Plantveredeling speelt een belangrijke rol bij het verduurzamen van de landbouw en bij de uitdagingen op het gebied van bijvoorbeeld klimaatverandering. Daarover zijn vriend en vijand het eens. Dat brancheorganisaties graag nog eens benadrukken wat er bereikt is of welke uitdagingen er voor ons liggen, is ook niets vreemds. Waar je in het informele circuit wel de nodige zorgen over hoort, is dat veredeling nu wel heel erg gepromoot wordt als het antwoord op alle vragen. Dat zou nog tot daar aan toe zijn als dat zonder consequenties voor het beleid zou blijven. Daar wringt de schoen. In bijvoorbeeld de green deal en de biodiversiteitsstrategie worden allerlei doelen geformuleerd over het reduceren van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest. Om de agrarische productie overeind te houden wordt het antwoord gezocht in nieuwe rassen.
Tijd
Bij de klassieke veredeling duurt het zomaar 8 tot 20 jaar voor er van een hele cyclus van kruising tot introductie van een nieuw ras is voltooid. Met nieuwe veredelingstechnieken zoals CRISPR-Cas kan die tijd verkort worden door gerichtere selectie. Beide technieken kennen echter de beperking dat alleen genen die van nature voorkomen in een plantenfamilie gebruikt kunnen worden. Een stap verder gaat genetische modificatie waarbij ook plantvreemde genen kunnen worden toegevoegd aan het DNA. Bekende voorbeelden hiervan zijn onder andere de Roundup ready soja en maïs die bestand zijn tegen het breed werkende herbicide glyfosaat, LibertyLink maïs die resistent is voor glufosinate en BT-katoen en -maïs die een op een specifieke soort gerichte insecticide aanmaken.
De nieuwe veredelingstechnieken zijn in de huidige Europese regels gelijkgeschaard aan genetische modificatie en daarmee verboden in de EU. Daarover gaat de discussie. Er gaan steeds meer geluiden op - ook aan de kant van de milieubeweging - dat de nieuwe veredelingstechnieken toegelaten moeten onder meer om de duurzaamheidsambities en groene doelen te kunnen halen. Ook binnen de agrarische sector en veredelingsbranche zijn veel voorstanders van het verruimen van de huidige zeer strikte GMO-regelgeving in de EU, zodat deze beter aansluit op de technische mogelijkheden en beter praktisch uitvoerbaar is. Verschillende spelers vanuit de landbouw benadrukken echter dat het een aanvulling moet zijn op het huidige systeem en geen vervanging ervan.
Een ambitie zoals het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen halveren in 2030 en dat realiseren met nieuwe rassen is niet reëel, zo waarschuwen verschillende experts. Zelfs niet als GMO-regelgeving volledig wordt versoepeld en genetische modificatie met plantvreemde eigenschappen wordt toegelaten zoals in de VS. Commerciële GMO-gewassen zijn buiten de EU nu zo'n 30 jaar op de markt. In die tijd zijn de toepassingen toch wat beperkt gebleven. Rassen met goede schimmelresistenties zijn er bijvoorbeeld niet of nauwelijks uit voortgevloeid. Met veredeling is veel mogelijk, maar zo waarschuwen verschillende experts, gooi geen deuren dicht voordat je echte praktijkrijpe oplossingen hebt. De GMO-wetgeving aan laten sluiten op de praktijk is goed, maar verwacht geen wonderen van nieuwe veredelingstechnieken.
Jurphaas Lugtenburg
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
