Interview Hans Meeuwis
'Bietenteelt moet renderen voor onze Cosun-leden'
Voedingsconcern Cosun, waar onder meer suikerproducent Cosun Beet Company, fritesconcern Aviko en inulineproducent Sensus onder vallen, voert de komende jaren een nieuwe strategie uit. Daarin zijn keuzes gemaakt welke activiteiten tot de corebusiness horen en welke niet. Nieuwe hoogwaardige activiteiten in plantaardige ingrediënten als eiwitten, voedingsvezels en zoetstoffen worden versneld ontwikkeld en op de markt geïntroduceerd. Het moet bij het coöperatief bedrijf leiden tot structureel hogere financiële prestaties en dus ook een beter rendement voor de aangesloten leden. "We moeten met zijn allen trots zijn op wat we doen", aldus de nieuwe topman Hans Meeuwis.
Van boerenafkomst is hij niet, lacht Hans Meeuwis in het digitale interview op Teams. Hij komt uit een echte arbeidersfamilie, waar zijn vader als kabellegger van de PTT letterlijk in vrijwel alle bodemsoorten in Nederland heeft gegraven. Zelf heeft Meeuwis een carrière van ruim twintig jaar achter de rug met name in de wereld van de voedingsingrediënten. Eerst in diverse managementposities bij biotechconcern DSM en later bij zuivelconcern FrieslandCampina. Sinds de zomer van 2021 mag Meeuwis zich CEO noemen van coöperatief voedingsconcern Royal Cosun.
Structureel een beter financieel rendement
Voor Cosun is dat in deze eeuw een novum, want de drie voorgangers van Meeuwis hadden allen al een carrière binnen Cosun achter de rug voordat ze de hoogste post binnen het concern mochten bekleedden. De inwerkperiode van tien maanden is volgens Meeuwis zelf goed verlopen, hetgeen ook door Dirk de Lugt – de voorzitter van de Raad van Toezicht – wordt bevestigd. En in deze periode heeft Meeuwis ook aan het roer gestaan van de nieuwe strategie die Cosun heeft ontwikkeld, getiteld Unlock 25. Met als doel, om het kort samen te vatten: structureel een beter financieel rendement overleggen aan de leden-telers en investeren in een duurzame groei van het concern via het maximaal benutten de mogelijkheden die planten bieden.
Cosun heeft over 2021 een recordomzet behaald van €2,3 miljard, maar sloot af met een nettoverlies van €8 miljoen. Dat laatste komt vooral door incidentele lasten, onderliggend zag het concern wel de EBITDA met 32% stijgen tot €75 miljoen. Toch zijn deze resultaten onvoldoende om de leden-telers van de coöperatie optimaal tevreden te stellen. De uitbetaling aan hen in de vorm van de bietenprijs is met €40 per netto ton suikerbieten weliswaar een halve euro hoger dan over 2020, maar te laag voor een financieel goed rendement voor de leden. Net als bij Cosun worden de agrarisch ondernemers ook geconfronteerd met oplopende kosten voor de teelt, die zij uiteindelijk in de bietenprijs graag gecompenseerd willen zien. Daarom zijn de financiële doelen van de nieuwe strategie helder: deze bietenprijs moet vanaf 2025 minimaal €45 per ton zijn, oftewel 12,5% hoger dan nu. De ebit moet naar €300 miljoen, grofweg een derde hoger dan afgelopen jaar. "Een grote ambitie, maar we gaan ervoor", aldus Meeuwis.
Niet alles gaat op de schop
Zulke strakke financiële en ook afrekenbare doelen richting de aandeelhouders was niet de eerste natuur van Cosun, maar volgens Meeuwis zijn ze nodig. "Heldere doelen geeft een focus en een drive binnen het concern en het maakt je scherper. Het maakt het perspectief ook duidelijk, dat is belangrijk voor onze leden en medewerkers. Bovendien is de realisatie ervan heel belangrijk, want als coöperatie zijn we er om onze leden een goed rendement uit de bietenteelt te bezorgen." Cosun gaat daarom als kortste klap eerste alle bedrijfsprocessen optimaliseren en bekijkt waar nog letterlijk winst is te halen. In de nieuwe strategie is na een uitgebreide marktanalyse ook het portfolio aan bedrijven en activiteiten tegen het licht gehouden, licht Meeuwis toe. Daarbij wordt geïnvesteerd in nieuwe strategische pijlers. "Maar het is beslist niet zo dat alles op de schop gaat. Daar geloof ik niet in. We bouwen voort op een solide basis, we zijn een sterk bedrijf."
Cosun heeft de nieuwe koers van het bedrijf samengevat in vier richtingen. Cosun Beet Company (omzet €811 miljoen) en de maximale valorisatie van de suikerbiet is en blijft vanzelfsprekend een corebusiness van Cosun. Expansie in de suikerwinning, bijvoorbeeld door een alliantie of een overname binnen de EU, zit er niet meer in, laat Meeuwis doorschemeren. Daarvoor is suiker als product te veel bulk en als markt ook veel te volatiel. "We willen zo veel mogelijk waarde uit de biet halen", vertelt Meeuwis. Daar zijn we al geruime tijd mee bezig, door bijvoorbeeld plantaardig eiwit uit bietenblad te halen of biobased ingrediënten te ontwikkelen voor cosmetica en homecare producten. Dat proces willen we de komende jaren versnellen."
Veroveren marktaandeel in EU en China
Ook fritesproducent Aviko, met €907 miljoen omzet de belangrijkste poot binnen Cosun, blijft een belangrijke tak binnen Cosun. Het voedingsconcern mikt met Aviko op winstgevende groei in Europa en de tweede thuismarkt China, geeft Meeuwis aan. Aviko zet daarbij in op fritespecialiteiten met een hogere toegevoegde waarde. Daarbij wordt de gloednieuwe fabriek in het Belgische Poperinge in het voorjaar opgeleverd, een investering van €220 miljoen. "De fabriek kan vervolgens in de loop van dit jaar gaan draaien, dat ziet er goed uit", aldus Meeuwis. In de fabriek kan dan op jaarbasis 350.000 ton aardappelen worden verwerkt.
De CEO van Cosun verwacht geen problemen in de beschikbaarheid van grondstof, nu door de inflatie en hogere kosten voor telers ook de contractprijzen omhoog moeten. "Dit project is al geruime tijd voorbereid en we kijken voor de aardappelteelt vooral in Noord-Frankrijk. We zijn positief over de groeimogelijkheden voor Aviko aldaar."
Ambities in groen en gezondheid
Een nieuw onderdeel binnen Cosun moeten de groene en gezondheid bevorderende ingrediënten worden, zoals de voedingsvezels, plantaardig eiwit en de biobased ingrediënten. De ambities van Cosun in deze zijn groot, want in 2030 moet deze tak van sport binnen het bedrijf 30% van de omzet uitmaken. Oftewel, uitgaande van de omzet van afgelopen jaar, een kleine €690 miljoen. De voedingsvezels zijn niet nieuw voor Cosun, want daarin is het concern al drie decennia actief met het bedrijf Sensus, dat inuline wint uit cichoreiwortels. "De markt voor inuline is booming en de vraag is groter dan het aanbod", vertelt Meeuwis. We gaan bij Sensus dan ook investeren in uitbreiding van de capaciteit. Ook kijken we naar uitbreiding met nieuwe toepassingen van inuline en grondstoffen."
In plantaardig eiwit kijkt Cosun naast het winnen van eiwit uit bietenblad, ook naar andere hoogwaardige eiwitbronnen als aardappeleiwit en een eiwitisolaat dat kan worden gewonnen uit de favaboon. De producten die hieruit worden ontwikkeld, kunnen bijvoorbeeld in zuivelvervangers. Een derde toepassing is die van biobased ingrediënten in bijvoorbeeld cosmetica of homecare producten. "We spelen met deze ontwikkelingen in op belangrijke maatschappelijke trends die ook impact hebben in de markt, zoals de groeiende vraag naar gezonde voeding, de eiwittransitie en plantaardige vervangers van ingrediënten op basis van fossiele grondstoffen. Op deze wijze kunnen we als Cosun hele nieuwe markten aanboren", zet Meeuwis uiteen. "Dit past bij onze competenties en is een speelveld, waarin we succesvol kunnen zijn."
Ook wil Cosun blijven groeien in het verwaarden van de co-producten uit de voedingsindustrie tot diervoeders via onderdeel Duynie of via biovergisting. De co-producten, zoals bierbostel, kunnen ook een bron zijn van innovaties in de foodketen. Ook hier heeft Cosun wel keuzes gemaakt welke activiteiten wel en welke niet bij de toekomstvisie van het concern passen, geeft Meeuwis aan.
Doorbreken in nieuwe markten
De nieuwe strategie van Cosun moet er toe leiden dat het bedrijf groeit in omzet, de winstgevendheid vergroot en een betere bietenprijs realiseert. Partnerships en overnames om de doelen te versnellen, zijn volgens Meeuwis ook onderdeel van het plan. De expansie in plantaardige ingrediënten maakt dat Cosun groeit in een markt die minder onderhevig is aan prijsfluctuaties en daardoor structureel kan bijdragen aan de uitbetaling aan de leden-telers van de coöperatie. Meeuwis heeft er alle vertrouwen in dat Cosun de komende jaren kan doorbreken in de nieuwe markten die zij wil veroveren. "Ik geloof echt in deze visie voor de middellange- en lange termijn. Waarbij we uiteraard ook vol inzetten op verbetering op de korte termijn."
In een periode waarin de coöperatie voor een deel van de agrarisch ondernemers niet meer vanzelfsprekend is, benadrukt Meeuwis heel sterk in het organisatiemodel te geloven. "De coöperatie is het model van de toekomst, echt. Samenwerken in de keten voor de lange termijn en op een toekomstbestendige manier. Kijk, hier bij Cosun werken we met onze ruim 4.000 medewerkers actief samen om het goed te doen voor onze leden, met elkaar. En daarbij leveren we met onze innovatieve plantaardige producten voor onze klanten tevens een bijdrage aan de maatschappij. Hoe mooi is dat? Samen ook werken aan perspectief voor een geweldige sector. Het zou mooi zijn als we dat met zijn allen kunnen bewerkstelligen."
Eric de Lijster
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
