Interview Dirk de Lugt
'Telers perspectief bieden is het allerbelangrijkste'
Cosun is de huidige coronacrisis als concern in 2020 goed doorgekomen. Achter de cijfers ziet Dirk de Lugt, voorzitter van de coöperatie, wel de zorgen en ook spanningen onder de akkerbouwers over alle uitdagingen die hen wachten. "Belangrijk is dat wij als Cosun onze leden snel perspectief kunnen bieden voor hun bedrijf."
De Lugt kon donderdag (11 februari) positieve cijfers presenteren. Alle bedrijfsonderdelen - Cosun Beet Company (suiker), Sensus (inuline uit cichorei), SVZ (vruchten) en Duynie (feed) - lieten over 2020 zwarte cijfers zien. Zelfs het geplaagde fritesconcern Aviko boekte nog een bescheiden winst in het, op zijn zachtst gezegd, dynamische aardappeljaar 2020.
Dat neemt niet weg dat er onder de akkerbouwers grote zorgen zijn over hun toekomst en alle uitdagingen die de komende jaren voor hen in het verschiet liggen. De turbulente agrarische markten, krappe financiële posities, de knelpunten in de gewasbescherming en allerlei andere regelgeving vanuit de overheid. In een interview met Boerenbusiness zegt De Lugt te beseffen dat akkerbouwers het er moeilijk mee hebben.
Hoe kijkt u terug op het afgelopen jaar?
"De voortekenen waren begin 2020 goed en een bietenprijs van ruim boven €40 per ton leek haalbaar. De suikerprijs zat in de lift en Aviko koerste na een recordjaar weer af op een goed resultaat. Ook Sensus, SVZ en Duynie haalde goede resultaten. Corona gooide echter roet in het eten. Vooral de eerste lockdown heeft er behoorlijk ingehakt. Gelukkig zagen we de tweede helft van het jaar weer herstel. Ook dit jaar hebben we nog te maken met de gevolgen van de coronacrisis. Op de langere termijn zijn de vooruitzichten goed. Om de bietenteelt op langere termijn in Nederland rendabel te houden, moeten we toe naar een structureel hogere uitbetalingsprijs van ruim €40 per ton. Zonder coronacrisis hadden we deze prijs ook gehaald."
Wat gaat het bietenareaal komend seizoen doen?
"We streven ernaar het bietenareaal stabiel en in lijn met onze verwerkingscapaciteit te houden. We willen niet dat we - zoals in Engeland - door een plotselinge groei verrast worden en de campagne tot in februari loopt. Het areaal bieten wordt het komende seizoen iets kleiner dan afgelopen jaar. Dit jaar kunnen telers 102% van de LLB's (ledenleveringsbewijzen) zaaien. In 2020 was dat 105%. In de LLB's heeft de afgelopen maanden wel wat handel plaatsgevonden. Sommige telers met vrij veel bieten in het bouwplan hebben de teelt wat ingekrompen. Toch blijft er genoeg animo voor de bietenteelt en hebben de LLB's snel een nieuwe eigenaar gevonden."
Is het Nederlandse verbod op neonicotinoïden een bedreiging voor de bietenteelt?
Een gelijk speelveld tussen de Europese suikerfabrieken is een punt van zorg. Onze buurlanden hebben een toelating voor Cruiser SB. Dit is alleen aan zulke strenge regels gebonden dat het percentage van het areaal waarop gecoat zaad wordt gebruikt klein is. In Duitsland is het bijvoorbeeld maar in een beperkt aantal deelstaten toegelaten en in België is afgelopen jaar maar 10% met gecoat zaad gezaaid vanwege de beperkingen aan volgteelten. Vorig jaar hebben we gelukkig ontheffing gekregen voor Batavia en Closer. We hopen dit jaar weer een vrijstelling voor deze middelen te krijgen om bladluizen en daarmee het vergelingsvirus te bestrijden. De milieuwinst die geboekt wordt met het verbod op neonicotinoïden lijkt beperkt. In plaats van een zaadbehandeling moet je nu een aantal keer spuiten."
"Een groter probleem dan de verschillen in toegelaten middelen is de gekoppelde steun aan de bietenteelt van een aantal Oost-Europese landen. Binnen het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) is en blijft dat toegestaan, maar het heeft grote invloed op de onderlinge concurrentiepositie. Lokale suikerproducenten geven aan dat ze deze steun hard nodig hebben om de teelt rendabel te houden. Het is niet de verwachting dat daar de komende jaren verandering in komt."
Wat is de rol van de veredeling bij de reductie van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen?
"Veredeling van gewassen speelt een belangrijke rol bij het terugdringen van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Dit is echter een proces dat lang duurt. Het kan zo maar 15 jaar duren voordat een nieuw ras ontwikkeld is en kan worden geïntroduceerd. Met nieuwe 'gene editing'-technieken zoals Crispr-Cas zou die tijd aanzienlijk kunnen worden verkort naar bijvoorbeeld 5 jaar. In andere delen van de wereld zoals Amerika en Azië wordt hier al volop meegewerkt. Ook in de medische wetenschap worden deze technieken gebruikt. In de Europese landbouw is het gebruik nog steeds verboden. We moeten ervoor waken dat we in Europa op dit gebied niet te ver achter raken en geen inhaalslag meer kunnen maken. De veredelaarsorganisatie Plantum lobbyt voor de toelating van deze nieuwe technieken. Waar mogelijk ondersteunen wij dat vanuit Cosun."
Er wordt veel over kringlooplandbouw gesproken. Wat doet Cosun hieraan?
"Kringlooplandbouw is een belangrijk speerpunt in het beleid van LNV. Met Betacal bieden we bijvoorbeeld telers de mogelijk om nutriënten die overblijven bij de suikerproductie, terug naar de bietenpercelen te brengen. In het mestbeleid is er helaas nog te weinig aandacht voor kringloop. Met de oogst van de gewassen worden meer mineralen afgevoerd dan er aangevoerd mogen worden. Dat gaat een paar jaar goed, maar we zijn op deze manier wel de bodemvruchtbaarheid aan het uithollen. Er moet in het beleid meer aandacht komen voor het aanvullen van mineralen die met het product worden afgevoerd."
Welke uitdagingen ziet u voor de akkerbouwsector in het algemeen?
"Akkerbouwers hebben het gevoel dat ze al veel doen om hun bedrijfsvoering te verduurzamen, maar hier geen waardering voor krijgen. Zaken als de toenemende regeldruk, de klimaatverandering en het afnemen van de beschikbare gewasbeschermingsmiddelen zorgen voor spanningen. Het is voor de individuele boer moeilijk om op deze veranderingen in te spelen. Daarbij komt dat het verdienvermogen van de sector erg onderdruk staat. De situatie lijkt daarmee een beetje op die van begin jaren '90. We zitten in een transitieperiode en moeten er alles aan doen de boeren weer perspectief te bieden."
Hoe kan Cosun bijdragen aan het bieden van perspectief?
"Recentelijk zien we een opleving van de graanprijzen. Hopelijk zet dit door, want doorgaans straalt een hoge graanprijs af op de andere akkerbouwgewassen. Ook als Cosun hebben we er belang bij dat boeren een goed inkomen kunnen verdienen. Het is belangrijk dat we telers perspectief kunnen blijven bieden. Een goede prijs voor de producten is daarin essentieel. Door ons niet alleen op de suikerproductie te richten, maar ook op ander activiteiten als het verwaarden van de reststromen, kunnen we het rendement van de bietenteelt verbeteren. We zijn hier een aantal jaren geleden mee begonnen en dat begint zich nu voorzichtig terug te betalen."
"Cosun kan ook een rol spelen in onderzoek naar duurzamere teeltmethoden en technieken. Voor individuele boeren is het lastig om hiermee aan de slag te gaan. Als coöperatie kunnen we partijen bij elkaar brengen. Ook de vraag vanuit de maatschappij naar plantaardig eiwit is iets waar Cosun kansen ziet. Zo onderzoeken we hoe we grootschalig eiwit uit bietenblad kunnen winnen. Het uitgangspunt is wel dat het werkbaar is en voldoende rendeert voor de bietentelers."
Jurphaas Lugtenburg
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
