Nieuws Peulvruchten
Hoe staat het met de eiwitambitie?
De teelt van eiwitgewassen staat in Nederland hernieuwd in de belangstelling. Zowel voor lokaal geteeld veevoer als humane consumptie. Peulvruchten als veldbonen, sojabonen en lupinen zijn daar uitermate geschikt voor. Hoe staat het met deze teelt?
Het CBS heeft recent de voorlopige areaalcijfers gepubliceerd voor 2020. Daarmee kan ook een beeld worden gevormd hoe het staat met de ambitie om meer lokaal geteeld eiwit te produceren. Opmerkelijke verschuivingen zijn merkbaar.
Eiwitteelt blijft marginaal
In Nederland wordt dit jaar 4.280 hectare peulvruchten geteeld. Dit is een stijging van 290 hectare met vorig jaar en het grootste areaal in 20 jaar tijd. Toch blijft het nog altijd een zeer kleine akkerbouwteelt. Slechts 0,9% van het totaal akkerbouwareaal wordt ingezet voor de eiwitteelt.
Veldboon boven 1.000 hectare
De teelt van veldbonen is sinds 2014 bezig aan een opmars. Die werd mede ingezet door de komst van winterharde rassen. Deze worden in oktober-november gezaaid en al begin augustus geoogst. Veldbonen produceren relatief veel eiwit per hectare dat breed inzetbaar is. Daarnaast kunnen de bonen geconsumeerd worden. Het areaal is dit jaar met 150 hectare toegenomen, tot 1.100 hectare. In 4 jaar tijd is de teelt verdubbeld. Een record is het niet, omdat in de jaren 80 de teelt een behoorlijke oppervlakte besloeg. Met het verdwijnen van stimuleringsregelingen en de komst van goedkope soja-import verdween ook de teelt bijna volledig in ons land.
Eveneens in 2014 startte de teelt van sojabonen in Nederland met serieuze ambities. De Noordelijke provincies spraken zelfs uit om het areaal naar 10.000 hectare te laten groeien. Dit jaar echter keldert het areaal van de eiwitrijke boon, tot 140 hectare. Een min van 40% met vorig jaar. Een deel van dit areaal wordt geteeld voor de verse sojabonen, die als groentegewas wordt afgezet. Door de natte herfst vorig jaar was de oogst van dit gewas problematisch. Ook de opbrengsten vallen niet altijd mee. Telers hebben daarom minder vertrouwen in soja. Om de boon succesvol te maken zijn rassen vereist die onder Nederlandse omstandigheden een goede opbrengst kunnen leveren en bovenal vroeg oogstrijp zijn.
Explosieve bruine bonen groei
Er is nog een opvallende verschuiving in de CBS-lijst merkbaar namelijk; het areaal bruine bonen. Deze is explosief gestegen met 710 hectare tot een totaal van 2.120 hectare. In 20 jaar is de oppervlakte niet zo groot geweest. Het betreft een echt Zeeuws gewas, waar akkerbouwers duidelijk hernieuwde interesse hebben gevonden. Coöperatie CZAV is op zoek naar manieren om meer afzet voor de bruine boon te genereren en werkt daarvoor samen met Meatless, om eiwit te gebruiken voor de productie van vegetarisch vlees.
Een andere oorzaak voor deze stijging moet gezocht worden in het weer. Afgelopen najaar kon weinig wintertarwe en gerst worden gezaaid. Het areaal zomergranen nam toe, maar ook die van andere voorjaarsgewassen. Zeeuwse akkerbouwers, die de laatste jaren door grillige groeiseizoenen sterk worden beïnvloed, zoeken bovendien alternatieven voor bijvoorbeeld de teelt van uien. Landelijk gezien heeft de eiwitteelt uit peulvruchten nog een lange weg te gaan. Verschillende bedrijven, als Cosun en Avebe, richten zich op de plantaardige eiwitmarkt die ook in deze tijden zeer lucratief blijkt te zijn. Wil het voor de boer interessant zijn, dan is een volwaardige afzetmarkt met rendabele afzetprijzen vereist. Zolang de import van goedkoop eiwit onverminderd doorgaat blijft dat wensdenken.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
