Politiek Algemene Rekenkamer
'Landbouwvrijstelling aanpassen of afschaffen'
Door de landbouwvrijstelling loopt het Rijk loopt jaarlijks €682 miljoen mis. De vrijstelling is al 20 jaar een regeling zonder duidelijk doel en heeft een fiscaal ongelijke behandeling van grondeigenaren-verpachters en grondeigenaren-boeren tot gevolg. Daarom moet de vrijstelling worden aangepast of afschaft, concludeert de Algemene Rekenkamer.
Afschaffing kan een negatief effect hebben op de financiering van bedrijfsoverdrachten in de familiesfeer en de verhandelde hoeveelheid landbouwgrond, merkt de rekenkamer daarbij wel op.
De rekenkamer onderzoekt of de rijksoverheid goed omgaat met publiek geld. In het jaarlijkse zogeheten verantwoordingsonderzoek over het ministerie van Landbouw schrijft de Algemene Rekenkamer dat landbouwminister Carola Schouten weinig tijd heeft om kritisch naar oude regelingen te kijken. Ze wordt te veel opgeslokt door urgente zaken, zoals de stikstof- en coronacrisis.
Eerst een fiscaal doel
Zo had de landbouwvrijstelling, die in 1918 is ingevoerd, in de inkomsten- en vennootschapsbelasting tot 2001 een fiscaal doel. Dat kwam dat jaar te vervallen met de wijziging van het inkomstenbelastingstelsel. "De landbouwvrijstelling is dus al 20 jaar een instrument zonder duidelijk doel." De budgettaire derving op de rijksbegroting door het gebruik van de vrijstelling wordt voor 2020 jaar geraamd op €682 miljoen.
Gebruikers van de regeling zijn ondernemers die een agrarisch bedrijf uitoefenen op eigen grond. Het gaat om bedrijven met een sterk grondgebonden karakter, zoals akkerbouw en veeteelt. De verkopende ondernemer betaalt door toepassing van de landbouwvrijstelling geen winstbelasting over de 'inflatiewinst' op zijn landbouwgrond.
Ongelijke behandeling
"Voortzetting van de landbouwvrijstelling onder het systeem van de Wet inkomstenbelasting 2001, is een fiscaal ongelijke behandeling van grondeigenaren-verpachters en grondeigenaren-landbouwers voor wat betreft de waardeverandering van hun (landbouw)gronden", stelt de Rekenkamer. De grondeigenaren-verpachters worden via de vermogensrendementsheffing namelijk belast over het forfaitaire rendement dat zij (worden geacht te) behalen met hun (landbouw)grond. Voor grondeigenaren-landbouwers geldt nog steeds de landbouwvrijstelling.
De Algemene Rekenkamer doet de aanbeveling een besluit te nemen om de landbouwvrijstelling aan te passen of af te schaffen.
Onduidelijk controlebeleid sanering varkenshouderijen
De Algemene Rekenkamer vraagt in haar rapport ook aandacht voor het controlebeleid voor het vergoeden van varkensrechten in het kader van de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen. "Wij stellen vast dat er geen duidelijke en volledige beschrijving van dit controlebeleid is. In verschillende documenten worden delen van het controlebeleid beschreven, maar een overkoepelende beschrijving ontbreekt", meldt de rekenkamer.
Het instituut ziet ook verschillen tussen de deelbeschrijvingen van het controlebeleid. "Door die verschillen is het niet duidelijk in hoeverre de gelijke behandeling van varkenshouders is gegarandeerd. Ook hebben wij twijfels over de informatie waarop RVO de subsidieverlening baseert. De informatie over aantallen dieren die RVO gebruikt voor de controle is, net als de gegevens in de aanvraag, door de varkenshouder zelf aangeleverd." De aanbeveling is om een volledige procesbeschrijving op te stellen voor de vergoeding van de varkensrechten in het kader van de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen.
De minister vergat verder de Eerste Kamer tijdig te informeren over de steun aan de sierteelt, fritesaardappelensector, visserij en aquacultuur. Daarmee is deze uitgave in basis onrechtmatig, aldus de rekenkamer.
Linda van Eekeres
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
