De boer en het dilemma van de oranje velden

Je kunt er de klok op gelijk zetten dat circa 3 maanden na de 'zwartepietendiscussie' de discussie rondom de oranje velden van start gaat. Het zijn percelen groenbemester en grasland die doodgespoten zijn voor de volgende teelt. Net zoals bij de zwartepietendiscussie staan ook hier 2 groepen lijnrecht tegenover elkaar.

Het debat over doodgespoten grasland en groenbemesters is niet nieuw, maar de omvang neemt jaarlijks wel toe. Boeren en andere plattelanders kunnen het moeilijk verteren dat slecht- of niet-geïnformeerde bezorgde burgers zo’n stellige mening hebben over hun percelen. Dat levert een ellenlange discussie op die zelden of nooit prettig eindigt.

Complottheorieën
Wie een beetje kennis van de agrarische sector heeft, en glyfosaat in het bijzonder, kan de verbazing bij het lezen inderdaad niet onderdrukken. Je krijgt al snel de neiging dat een perceel oranje grasland een moordkuil is voor alles dat leeft. Het oppervlakte- en grondwater wordt vervuild en sommige tegenstanders maken het zelfs de link met 'Agent Orange', een gevreesd chemisch middel dat het Amerikaanse leger inzetten tijdens de Vietnamoorlog. Dit middel werd geproduceerd door…. juist, Monsanto. Zet u uw aluminium hoedje vast op?

Deze oprecht bezorgde burgers simpelweg afschilderen als 'groene twittergekkies' of 'alu-hoedjes' brengt de discussie niet veel verder. Maar, is er dan een oplossing die iedereen tevreden stelt? Nee. Het blijft kiezen tussen 2 of meerdere kwaden, waarin niemand voor 100% tevreden wordt gesteld. Dit is geen vrijbrief om dan maar lijnrecht tegenover elkaar te blijven schreeuwen op het internet.

De emotie regeert
Persoonlijk denk ik dat emotie uiteindelijk als winnaar uit de bus komt, puur op basis van ervaringen uit het verleden. Die bieden geen garantie voor de toekomst, maar geven wel een gefundeerde verwachting. Neem nu bijvoorbeeld het verbod op suikerbietenzaad dat behandeld is met neonicotinoïden. Het is een fantastische oplossing voor 1 probleem, met zeer controleerbare en acceptabele gevolgen. Echter, de emotie nam de overhand en 'neonics' werden in een kwaad daglicht gezet. Het geprezen pillenzaad bevond zich aan de verkeerde kant van de lijn en moest het veld ruimen op basis van emotiepolitiek, waar minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) zich schuldig aan maakt.

Zo gaat het ook met glyfosaat. Dit bolwerk wordt wereldwijd steen voor steen afgebroken, hoe impactvol de gevolgen ook zijn. Denk daarbij aan mega-uitdagingen bij de wereldwijde 'no-till-praktijken', met een enorme verhoging van de dieselverbranding, erosie, manuren en het verlies van biodiversiteit tot gevolg. En dus ook geen oranje velden meer. Mission accomplished.

Imago
Je kunt als gebruiker wel jammeren over het bovenstaande, maar ik ben bang dat het weinig verandering in de zaak brengt; net zo min als roepen over de medicijnresten in het oppervlaktewater een valide argument is in de 'oranje-veldendiscussie'. Zijn er dan zaken die je wél kunt doen? Ik denk van wel. Zo verbeter je niet het imago van de sector en jouw eigen onderneming, maar zorgt het ook voor broodnodige ervaring in een leven zonder glyfosaat.

Weet je dat het doodspuiten van glyfosaat in jouw regio gevoelig wat ligt? Overweeg dan om zo snel mogelijk na het spuiten een bewerking uit te voeren. Bij de nieuwste generatie middelen kan dat al vrij snel na de bespuiting. Of, zet je principes aan de kant en probeer het zonder chemie wanneer de omstandigheden daar zijn.

Voorlichting voorop
De praktijk is echter weerbarstig. Zo is eind februari al veel van het gras doodgespoten, waarna het vervolgens onophoudelijk heeft geregend. Een vervolgbewerking is dan onmogelijk, met een onprettig gezicht als gevolg. Afgezien van een klein clubje extremisten, dat op sociale media actief is, zijn omwonenden écht bezorgd. Voorzie ze van de feiten en zorg voor een eerlijke voorlichting. Dat is een handschoen die de sector zelf op moet pakken. Decennialang is de 'pr & marketing' verwaarloosd. Dat breekt 'ons' nu op.

Ik hoor je al mopperen; daar heb ik geen tijd voor, dat levert niets op, ik werk volgens de regels. Begrijpelijk, maar kijk dan niet raar op wanneer de discussie vervolgens louter escaleert. Een tijdje terug was ik bij bollenbedrijf Veninga in het Drentse Hijken. De teelt van lelies en tulpen is in die provincie extreem gevoelig. Dit bedrijf pakt de voorlichtingsplicht echter wel op.

De omwonenden worden geïnformeerd en bij percelen staan borden met informatie en een telefoonnummer. Dit resulteert er soms zelfs in dat de verhuurders hun percelen liever aan dit bedrijf toevertrouwen, omdat ze veel aandacht steken in contact met de buurt. Kost wat, maar dan heb je ook wat. Zo maak je van een nadeel toch een voordeel. Dat zorgt naar verwachting niet voor behoud van glyfosaat, maar wel een veel beter boerenimago!

Niels van der Boom

Niels van der Boom is sinds augustus 2013 expert Akkerbouw & Techniek bij Boerenbusiness. Hij bericht vooral over de aardappel-, granen- en suikermarkt. Wekelijks presenteert hij de marktflits over de granenmarkt.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.