Reden voor enig optimisme in deze recessie

Het Chinese herstel is opmerkelijk stevig. Een sterke huizenmarkt in veel landen is ongebruikelijk in een recessie en geeft onverwachte dynamiek. De investeringsintenties van Amerikaanse bedrijven zijn ongebruikelijk stevig voor deze conjunctuurfase. En Nederlandse ondernemers zijn over minder pessimistisch over de overlevingskansen tussen juni en september. Er is reden voor enig optimisme.

Dit wekelijkse commentaar gaat specifiek over de mondiale conjuncturele ontwikkelingen. Aangezien de frequentie wekelijks is, is de focus op de korte termijn. Het aantal coronabesmettingen in Nederland speelt daarbij geen hoofdrol. Tenzij het de internationale trend weerspiegelt, maar dat is eigenlijk nu niet het geval. Kijkend naar de mondiale conjunctuur merk ik dat de meeste voorspellers hun verwachtingen voor de economische neergang dit jaar minder negatief hebben gemaakt. Ik zie 3 ontwikkelingen die ik wil aanmerken als positief voor de conjuncturele vooruitzichten. Uiteraard blijft de pandemie een voorname mogelijke stoorzender.

Belangrijkste groeimotor
Ten eerste is het Chinese economische herstel indrukwekkend. Doordat China bovendien het virus kennelijk goed onder controle heeft, mag voortzetting van het Chinese herstel worden verwacht. Vergeet niet dat China feitelijk al jaren de belangrijkste groeimotor is van de mondiale economie.

Een tweede positieve ontwikkeling is te vinden op de huizenmarkt in veel landen. In veel gevallen is de woningmarkt opmerkelijk sterk. Dat is niet gebruikelijk tijdens of snel na een recessie. Aangezien mensen een ander of nieuw huis moeten inrichten en/of eraan moeten klussen, leidt dit tot additionele bestedingen. In bijvoorbeeld de VS ligt het aantal verkochte nieuwbouwwoningen al 2 maanden meer dan 40% hoger dan een jaar eerder. Het aantal bestaande woningen dat wordt verkocht, ligt ruim 10% hoger dan vorig jaar. Of die kracht op de diverse huizenmarkten voortduurt, weten we niet. In ieder geval is het toch wel onverwacht en geeft het zeker extra dynamiek aan de economie.

Niet achteraan hobbelen
Een derde opvallende ontwikkeling is de kennelijke investeringsbereidheid van vooral Amerikaanse bedrijven. Hoe het is gesteld met de investeringsintenties van Europese bedrijven is helaas nog niet duidelijk. Bedrijfsinvesteringen vormen niet een bestedingscategorie die normaal gesproken een voortrekkersrol speelt bij conjunctureel herstel. Sterker nog, bedrijfsinvesteringen hobbelen meestal achteraan bij herstel. Dit keer is dat tenminste in de VS niet het geval.

Uit enquêtes blijkt dat de investeringsintenties van Amerikaanse bedrijven hoog zijn en de cijfers over verzending van kapitaalgoederen bevestigen dat de bestedingen op dit gebied stijgen. Wat exact de oorzaak is, is niet direct duidelijk. Ik denk dat de beschikbaarheid en kosten van krediet een rol spelen. Wellicht dat het besef dat een digitaliseringsslag noodzakelijk is, ook helpt.

Verdienmodel aangetast
Sommige bedrijven realiseren zich bovendien dat hun verdienmodel is aangetast en dat aanpassing noodzakelijk is. Tenslotte hebben sommige bedrijven de vermindering van de reguliere bedrijvigheid wellicht aangegrepen om achterstallig onderhoud te plegen. In ieder geval geeft de ongebruikelijke, relatieve kracht van de Amerikaanse bedrijfsinvesteringen de conjunctuur een dynamiek die je in deze fase van de cyclus normaal gesproken niet ziet. Dat is positief.

De Duitse economie profiteert wellicht van de combinatie van Chinees herstel en verbeterende investeringen in de VS. De Duitse economie is immers meer afhankelijk van export naar China dan de meeste andere Europese landen en de kapitaalgoederenindustrie is in Duitsland ook belangrijker dan elders. Recente cijfers over de Duitse industriële productie vielen tegen, maar cijfers over fabrieksorders waren juist bemoedigend.

Amerikaanse werkloosheidsuitkeringen zetten daling voort
Nog steeds is er geen duidelijkheid over een nieuw steunpakket voor de Amerikaanse economie. Fed-voorzitter Jerome Powell deed deze week opnieuw een beroep op Democraten en Republikeinen om tot zaken te komen. Intussen geven de wekelijkse cijfers over werkloosheidsuitkeringen weinig duidelijkheid over de vraag of optimisme of juist pessimisme op z'n plaats is.

In de week tot 3 oktober werden 840.000 nieuwe aanvragen gedaan voor uitkeringen, slechts fractioneel lager dan een week eerder. Je wilt eigenlijk dat het aantal harder daalt. Geen reden dus voor veel optimisme. Anderzijds daalde het totale aantal werkloosheidsuitkeringen van 12,0 miljoen naar 11,0 miljoen in de week tot 26 september. Dat was dan wel weer bemoedigend.

Nederlandse bedrijven iets minder pessimistisch
Het CBS publiceerde deze week de resultaten van een ad hoc enquête die onder andere informeert naar hoe ondernemers hun overlevingskansen inschatten als de coronacrisis voortduurt. Ik vond het interessant en bemoedigend dat het percentage ondernemers dat denkt in dat geval slechts maximaal 12 maanden te kunnen overleven, tussen juni en september is afgenomen. Er zijn natuurlijk grote verschillen tussen sectoren, maar de vermindering van het pessimisme is in alle sectoren geregistreerd. Het absolute niveau blijft uiteraard schrikbarend hoog.

Han de Jong

Han de Jong is voormalig hoofdeconoom bij ABN Amro en nu onder andere huiseconoom bij BNR Nieuwsradio. Zijn commentaren zijn ook te vinden op Crystalcleareconomics.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.