Nieuws Grondmarkt
'Langjarige pacht noodzaak voor een eerlijke marge'
De pachtprijs voor alle pachtvormen moet worden gereguleerd, behalve voor teeltpacht. Daarbij hebben langjarige contracten de voorkeur. Los van teeltpacht verdwijnt de geliberaliseerde pacht van los land. De pensioenleeftijd van pachters komt als beëindigingsgrond weer terug. Onder meer deze wensen heeft LTO Nederland in haar Pachtvisie 2020 geuit.
Deze visie is vandaag (woensdag 16 juni) gepubliceerd en eerder aan landbouwminister Carola Schouten gepresenteerd. Insteek van het document is dat het nieuwe pachtstelsel perspectief moet bieden aan agrarische ondernemers, zegt Alfred Jansen, portefeuillehouder Veiligheid & Pacht bij LTO, in een verklaring. Daarbij heeft zijn organisatie als uitgangspunt: pachtcontracten met een langere duur en een relatie tussen de pachtprijs, de opbrengstwaarde en de kwaliteit van de grond. Deze elementen zijn volgens LTO noodzakelijk om tot een eerlijke marge te komen. "En duurzaam bodembeheer."
Pachtprijsberekening veranderd
In de Pachtvisie zijn 6 pachtvormen uitgewerkt, die wat LTO betreft de basis vormen voor het nieuwe pachtstelsel. Dat zijn reguliere pacht, loopbaanpacht, duurzame flexibele pacht, teeltpacht voor hoog salderende gewassen, natuurpacht en geliberaliseerde pacht voor agrarische gebouwen. De nieuwe pachtprijsberekening voor reguliere pacht verandert. Deze geschiedt in de ogen van LTO op basis van de agrarische opbrengstwaarde, waarbij de rendementswens van de verpachters komt te vervallen. De kwaliteit van de grond meenemen in de berekening, zoals in het Duitse puntensysteem, is voor de organisatie ook een optie.
Loopbaanpacht is een contract die wordt aangegaan voor tenministe 25 jaar en niet eindigt voor de AOW-leeftijd van de pachter. Met deze vorm, waarin de pachtprijs 95% van de reguliere prijs is, wil LTO ook jonge boeren meer mogelijkheden bieden. Om meer dynamiek in de pachtmarkt te brengen, staat in de visie ook de wens om de pensioenleeftijd van pachters weer te herintroduceren als beëindigingsgrond.
Groene wensen
Duurzame flexibele pacht telt een looptijd van 6 of 12 jaar en is een contract waarin allerlei duurzame en 'groene' wensen in kunnen worden opgenomen. De natuurpacht blijft in haar huidige vorm bestaan, maar wel met een duur van 12 jaar en een gereguleerde pachtprijs. Agrarische gebouwen mogen wat LTO betreft volledig liberaal worden gepacht in onderlinge afspraken tussen verpachters en pachters.
Teeltpacht behelst een contract van 1 tot 6 jaar voor enkel specifieke teelten, de zogeheten hoogsalderende gewassen. Hieronder vallen volgens LTO onder meer (poot)aardappelen, uien, bloembollen, vollegrondsgroenten en boomkwekerijgewassen. Pachter en verpachters sluiten hierbij een deal, die nog wel moet worden goedgekeurd door de Grondkamer.
Geen koppeling grond en pachtprijs
Andere elementen die LTO in het nieuwe Pachtstelsel wil zien, is geen koppeling tussen de grondprijs en de pachtprijs. Volgens de organisatie is deze 'niet redelijk en langer houdbaar'. De productierechten die door de pachter zijn verworven, zijn en blijven altijd van de pachter. Langdurig verpachte landbouwgronden die zogeheten groene diensten leveren, moeten daarvoor fiscaal worden beloond. Ook ziet LTO grondgebruiksovereenkomsten zitten om gronduitwisseling tussen actieve agrarische ondernemers mogelijk te maken. Dit biedt meer mogelijkheden voor circulaire landbouw.
Vernieuwing van het pachtstelsel is nodig, omdat het huidige systeem met reguliere pacht en geliberaliseerde pacht volgens LTO vastloopt. Bij nieuwe contracten wordt volgens de organisatie vrijwel altijd de liberale pacht van een korte duur (maximaal 6 jaar) aangeboden, terwijl de leden van LTO een sterke voorkeur hebben voor reguliere pacht. De huidige situatie op de grondmarkt, waarbij de vraag naar grond groter is dan het aanbod, werkt dit in de hand. "Het bijzondere van dit systeem is dat de pacht met de meeste rechten de laagste pachtprijs heeft en de pacht met de minste rechten de hoogste pachtprijs kent", schrijft LTO. "Voor de pachtvorm met de meeste rechten moet de hoogste prijs gelden."
Meenemen in discussie
Een pachter moet echter meer zekerheid hebben over zijn bedrijfsareaal, doordat de grondgebondenheid van zijn bedrijf toeneemt. LTO wijst bijvoorbeeld op de melkveewet, betalingsrechten of leveringsverplichten, waardoor het areaal verminderen voor veel telers nauwelijks een optie is.
Met haar zienswijze op pacht hoopt LTO een slinger te geven aan de vernieuwing van het huidige pachtstelsel. De hoop is dat dit nog voor de verkiezingen van maart 2021 kan worden gerealiseerd, omdat er anders weer veel tijd verloren gaat in de overgang naar een nieuw kabinet. Minister Schouten laat in ieder geval in een video van LTO bij de overhandiging van de visie weten dat ze het document "meeneemt in de discussie over het nieuwe pachtstelsel, maar dat ze zeker ook de belangen van de verpachters in het oog houdt."
Onderlinge afspraken
De Federatie Particulier Grondbezit (FPG) maakte gisteren (dinsdag 16 juni) nog eens duidelijk dat de pachtprijs omhoog moet en houdt een stevig pleidooi voor een pachtstelsel met flexibele en reguliere pachtvormen, waarin sprake is van een fiscaal stimulerend beleid voor pacht en waarin pachters en verpachters onderling afspraken kunnen maken over prijs, pachtduur en bodemgebruik.
Volgens de FPG is de langdurige pacht in haar huidige vorm 'onhoudbaar.' Met een nieuw pachtstelsel hopen alle betrokken partijen ook de beschikbaarheid van pachtgrond zo maximaal mogelijk te houden. Het aantal hectare pachtgrond daalt de laatste jaren gestaag. Volgens cijfers van het CBS is het totale verpachte areaal met 6,8% gedaald in de laatste 10 jaar. Het areaal reguliere pacht daalde in deze periode echter met ruim 38%. Een enorm groot deel van deze reguliere pacht is omgezet naar liberale pacht met een duur korter dan 6 jaar.
Eric de Lijster
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
