Nieuws Uienanalyse 2018
De veranderende rol van commissionairs
In de aardappelmarkt zijn commissionairs bijna uitgestorven, maar in de uienmarkt zijn er heel wat actief. Wel verandert de rol van de commissionair en dat heeft alles te maken met de schaalvergroting en moderne communicatiemiddelen. Toch kan een commissionair juist in een bijzonder jaar als 2018 van extra betekenis zijn.
"Ongeveer 10 jaar geleden had 80% tot 90% van de sorteerders nog geen eigen inkoper, maar inmiddels heeft de helft een eigen inkoper", zo is de ruwe schatting van Erik Arts, adviseur bij Countus. "Vroeger was het een schimmige wereld. Er waren veel opdrachtgevers en de akkerbouwer wist niet voor wie de commissionair op zoek was. Daardoor bleef onduidelijk welke partij aan de markt was."
Zijn commissionairs nog nodig?
Het aantal sorteerders is inmiddels drastisch afgenomen. "Een schatting toont aan dat 75% van de markt in handen is van 5 grote sorteerders", zo zegt Arts. “Door de huidige communicatiemiddelen (als WhatsApp) weet tegenwoordig iedereen snel of een bepaalde sorteerder aan de markt is. Dat is geen gewenste situatie, want daardoor hebben telers een sterkere onderhandelingspositie. In feite kunnen sorteerders dan net zo goed hun eigen inkopers op pad sturen."
Het bovenstaande gebeurt steeds vaker. Het is niet alleen een besparing op de commissie, want de eigen inkoper heeft er belang bij om voor het eigen bedrijf de allerbeste partijen binnen te halen. Ook is de prijs van 1 partij sneller bekend, waardoor boeren beter beslagen ten ijs komen. "Kortom: er is meer transparantie in de markt gekomen en dat maakt de positie van een commissionair lastiger."
Voordelen voor sorteerders
Een commissionair biedt wel degelijk voordelen voor de sorteerders. Een opdrachtgever wil een bepaalde hoeveelheid voor een bepaalde prijs en hij wil ze in een bepaalde periode ontvangen. Het inschakelen van een commissionair is dan een mooie optie, omdat die extra mogelijkheden bieden ten opzichte van de eigen inkopers.
- Erik Arts
Zo kan een commissionair beter aanvoelen waar goede partijen liggen, in vergelijking tot een eigen inkoper die het hele land door moet reizen. Ook kan het handig zijn voor de sorteerder om bij de commissionair te sturen op bepaalde wensen. Een voorbeeld is dat een commissionair in overleg met de opdrachtgever kan sturen op grovere uien, bijvoorbeeld door de teler te adviseren om minder eenheden te zaaien.
Een boer kan niet bepalen wat het effect van de prijs van de buurman op zijn uien is. Dat is misschien meteen de reden dat er nog commissionairs zijn in de uienmarkt, maar dat deze in de aardappelmarkt verdwenen zijn. Dit omdat in de uienmarkt meer factoren een rol spelen. Hierdoor kan er minder gestandaardiseerd worden, waardoor willekeurig genoemde prijs minder gevolgen heeft voor de gehele markt.
Voordelen voor telers
Ook voor telers kan de commissionair voordelen bieden. Een voorbeeld is dat de inkoper alleen het belang van het sorteerbedrijf op het oog heeft. Een commissionair kijkt ook naar het belang van een goede relatie met de akkerbouwer. Hij wil immers nog vaker uien bij diezelfde akkerbouwer kunnen kopen. Met een eigen inkoper is de teler afhankelijk van dezelfde afnemer en/of moet deze meerdere inkopers op zijn erf dulden. Dat is niet altijd bevorderlijk voor de prijs van de uien.
Daarnaast kan de commissionair een meerwaarde bieden in de vorm van teeltbegeleiding. Een andere reden voor het bestaan van commissionairs is dat er altijd telers zijn die de uien niet zelf willen vermarkten. Tevens maken commissionairs (samen met kleine sorteerbedrijven) de markt. Ze verspreiden informatie en zorgen ervoor dat telers alternatieven hebben.
Wat zeggen de commissionairs?
Richard Bolle, die al sinds 1989 als commissionair werkt, noemt de eigen inkopers een van de belangrijkste veranderingen. "Echter, je moet niet vergeten dat de markt groter is geworden. De vijver is groter geworden, maar er zijn ook meer vissers bijgekomen." Die vissers moeten zich vervolgens ook onderscheiden.
Dat blijkt ook uit de geschiedenis van Bolle. In eerste instantie plande hij vooral de logistiek en deed zijn vader de handel, maar inmiddels heeft hij meer rollen. "Eigenlijk draaien we het hele teelt- en afzetseizoen mee. Het begint met het kiezen van de juiste rassen en geven we waar nodig advies over ziekten en plagen."
Commissionair in 2018
Is de rol van de commissionair anders in een jaar als 2018? Er zijn dit jaar fors minder uien en de vijver is een stuk kleiner geworden. Volgens Bolle komt dan de kwaliteit om de hoek kijken. "Een commissionair van hoog niveau, met betrouwbare afzetkanalen is in deze tijd van groot belang."
Een andere commissionair meent dat de rol niet zo sterk veranderd is. "In de aardappelteelt is onze rol gewijzigd, maar in de uienteelt valt dit mee. Naast de vaste inkopers, blijven sorteerbedrijven zoeken naar uien." Wel herkent hij zich in het feit dat een commissionair een bredere rol heeft gekregen.
Dat de goede commissionairs en sorteerders zich onderscheiden in een extreem seizoen als 2018/2019 is duidelijk. Echter, hoe goed ze ook mogen zijn, de commissionairs verwachten alsnog een jaar waarin ze met minder genoegen moeten gaan nemen. Dit omdat er simpelweg minder zaken te doen zijn.
Ontvang het magazine in uw brievenbus
Dit ingekorte artikel is een onderdeel uit de uienanalyse van 2018. De abonnees van Akkerbouw Pro en Uienmarkt hebben deze recent ontvangen. Wil jij dit magazine ook ontvangen? Klik dan hier om abonnee te worden en krijg het magazine toegestuurd.
Met een abonnement krijg je toegang tot alle besloten artikelen, data en marktinformatie op Boerenbusiness. Als abonnee krijg je ook toegang tot het Nationaal Economisch Landbouwcongres en andere seminars en workshops. Benieuwd naar alle voordelen? Bekijk ons aanbod in de webshop.
Anne Jan Doorn
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.