'Oogstrisico aardappelras werd mij te groot'

Het oogstrisico werd aardappelteler Daan Tap te groot met het ras Agria op de zware rivierklei. Daarom besloot hij twee jaar geleden voor een ander ras te kiezen en die switch pakte met de vele neerslag van afgelopen najaar goed uit. De weersextremen van de laatste jaren zijn een uitdaging voor de akkerbouw. Alleen zijn er ook uitdagingen die niets met het klimaat te maken hebben, vertelt Tap, die boert in een 'drukke' regio.

In het groeiseizoen van 2024 volgt de Boerenbusiness Gewastour weer tien percelen met fritesaardappelen van het ras Innovator. Vanaf het aardappelpoten tot aan de oogst nemen zij ons mee in de teelt en de beslissingen die zij nemen gedurende het groeiseizoen. Met deze serie interviews maken wij kennis met de teler en het bedrijf, zijn visie op de teelt en bepaalde strategieën. In het eerste interview van dit seizoen is dat Daan Tap, akkerbouwer in Elst (Gelderland).

De aardappeloogst van 2023 verliep voorspoedig bij Tap Akkerbouw en de Innovators liggen er nog rustig bij op de roostervloeren in de bewaring. Het afgelopen seizoen was voor Tap pas het tweede jaar dat hij Innovator teelde. In de seizoenen daarvoor stonden de velden vol Agria. Dit ras viel qua opbrengst of iets anders beslist niet tegen. De reden waarom Tap van ras is geswitcht, is het toenemende oogstrisico van Agria door de weersextremen. "We zijn gestopt met de teelt van Agria's, want ik vond het oogstrisico te groot worden op onze gronden. We zitten hier op zware rivierklei tot wel 70% afslibbaar. Aardappelen en ook Agria groeien er hartstikke goed op, daar ligt het niet aan. Maar je moet wel op tijd kunnen oogsten. Zodra het erg nat wordt, dan kun je niet meer aan de gang en dat risico werd mij te groot."

Eerder aan het rooien
Toeval of niet, het switchen van ras bleek een goede keuze. "Afgelopen herfst heeft uitgewezen dat de switch van Agria naar Innovator een goeie beslissing is geweest. Je bent een week of drie eerder aan het oogsten dan bij Agria. Met die extreme weersomstandigheden die de laatste jaren verder toenemen, geeft een ras als Innovator toch meer oogstzekerheid. Het afgelopen seizoen heeft Tap dan ook alle aardappelen op tijd gerooid voordat het medio oktober begon met regenen. Ook de inzaai van graan was bijna volledig gelukt. Het ploegen van het aardappelland voor dit seizoen is pas na de jaarwisseling gebeurd door de vele, aanhoudende neerslag. Normaal proberen zij dit zo vroeg mogelijk te doen.

'Extensief bouwplan bevalt ons goed'
Het bedrijf kent een extensief bouwplan van 1 op 7. "Dat is eigenlijk vroeger zo gegroeid en dit bevalt ons heel goed. We kunnen zo de opbrengst goed in de benen houden en houden de grond gezond. Zeker bij de uienteelt vind ik 1 op 7 intensief genoeg. Bij de aardappelen kunnen we intensiever, maar zo komt het mooi uit met het bouwplan en hebben we de opslagschuren vol. Als we meer aardappelen gaan telen, moeten we ook meteen een extra opslag bouwen. Dan verandert er een heleboel".

Het werk op het bedrijf voert Tap tegenwoordig vooral zelf uit met hulp van zijn vader of een extra hand in drukke periodes. Ook beheert hij de meeste machines zelf, al besteedt hij het zaaien en rooien van de uien uit aan een loonwerker. Datzelfde geldt voor het aardappelpoten en het rooien in het najaar. "Met eigen machines voor het areaal wat moet worden gedaan kan dat niet echt uit."

Verkoopstrategie staat niet vast
Dit seizoen is het krijgen van pootgoed met de gewenste maatsortering een behoorlijke opgave. Tap was er in het najaar al vroeg bij met het vastleggen van de pootgoedvolumes en heeft zijn gewenste areaal vol gekregen met de maatsortering die hij voor ogen had. "Misschien heeft dat vroege vastleggen wel geholpen", merkt hij op. De Innovators worden dit seizoen voor een 'vrije prijs' geteeld, maar met de verplichting dat er wordt geleverd aan de verwerker waarbij het pootgoed is besteld. Wel kan Tap zelf het verkoopmoment bepalen en neemt hij wellicht nog deel aan de aardappelpool.

De verkoopstrategie die wordt gehanteerd op het bedrijf staat niet in beton gegoten, in tegendeel zelfs. "De strategie is bij ons heel wisselend. Het ene jaar telen we alles op contract, terwijl het andere jaar alles vrij is. Of ik doe nog wat in de pool. Het ligt voornamelijk aan de hoogte van de contractprijzen. Zijn ze te laag in mijn optiek of daalt de contractprijs, dan teel ik alles vrij." Die strategie heeft de afgelopen jaren redelijk goed uitgepakt, vertelt Tap. Wel wordt er ingezet op de lange bewaring op het bedrijf.

Naast de fritesaardappelen die tot en met mei of juni kunnen worden bewaard op het bedrijf, zijn er ook uien in de bewaring ernaast te vinden. Een gewas dat tien jaar geleden zijn intrede maakte op het bedrijf. Het afgelopen jaar werd er geel geteeld, maar dat gaat komend seizoen anders.  "Dit seizoen gaan we rode uien telen. Dat had ik vorig jaar al bedacht. Het is mijn gevoel, maar ik zie het bij gele uien niet echt goed komen met de prijs. Rood gaat ook een dingetje worden met de uitbreiding, maar ik zie dat eerder goed komen dan bij geel. Er is in Nederland veel uitbreiding van geel en over de grens met Duitsland geldt precies hetzelfde." Alleen dat is enkel de verwachting over het areaal. Tap geeft aan dat er nog niet is gezaaid. Het groeiseizoen is daarmee ook nog niet begonnen en de kaarten kunnen over een paar maanden heel anders liggen.

Areaal op peil houden een lastige
Uitdagingen in de toekomst met de landbouw zijn er genoeg. Tap benoemt het krimpende middelenpakket en verwijst als voorbeeld naar de phytophthoradruk van afgelopen jaar. Andere uitdagingen zijn voor hem ook cruciaal. Die zitten voor Tap in de directe omgeving van het akkerbouwbedrijf, die grenst direct aan een woonwijk van de stad Elst. De druk op grond is enorm. "De grootste uitdaging in de toekomst is hier het areaal op peil houden. We zitten tussen Arnhem en Nijmegen in, een drukke regio met een grote druk op grond door woningbouw, industrie maar ook natuur. Dat wordt onze grootste uitdaging in de toekomst", legt Tap uit. Bovendien is ook de honger van boomkwekers naar grond in de regio groot. Deze sector is de laatste jaren fors gegroeid in omvang. Door de druk op de grond, specifiek voor woningbouw, verwacht Daan Tap dan ook dat hij de laatste generatie van het akkerbouwbedrijf is op deze plek. "Maar voorlopig is dat nog héél ver weg."

Jesse Torringa

Jesse is redacteur bij Boerenbusiness en focust zich met name op de akkerbouwsector waaronder graan en uien. Ook de kunstmestmarkt volgt hij op de voet. Daarnaast werkt Jesse op een akkerbouwbedrijf in Groningen met pootaardappelen als hoofdtak.

j.torringa@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.