Analyse Granen
Oekraïense boeren in 2023 nog verder onder druk
Voor het komende groeiseizoen zijn de vooruitzichten nog slechter dan afgelopen seizoen wat betreft de akkerbouw in Oekraïne. Boeren produceren met verlies, moeten het zonder kunstmest doen en weten niet wat ze te wachten staat de komende maanden.
Voor het komend groeiseizoen verwacht de Ukrainian Grain Association (UGA) slechts een productie van 53 miljoen ton graan en oliehoudende zaden. Dat is de helft van het record in 2021 en opnieuw een kwart minder opbrengst dan afgelopen jaar. Niet alleen een kleiner areaal is bepalend maar ook de financiële mogelijkheden van Oekraïense boeren laat zich gelden.
Tarwe-areaal 40% lager
Het afgelopen seizoen kon ongeveer een kwart van de gezaaide oppervlakte in Oekraïne niet geoogst worden wegens bezetting of vijandelijkheden. Ook na het ontzetten van gebieden kost het veel tijd en mankracht om gebieden te ontmijnen en op te ruimen. Dat zorgt ervoor dat dit jaar het gezaaide en geplante areaal lager zal liggen. Ook ongunstige weersomstandigheden hebben al invloed gehad op het gezaaide areaal wintergraan. Uit gegevens van de Oekraïense overheid blijkt dat er 3,8 miljoen hectare wintertarwe gezaaid is, wat ongeveer 20% lager is dan het geoogste areaal afgelopen seizoen. Ter vergelijking: voor de Russische invasie lag het areaal wintertarwe op 6,2 miljoen hectare. Ook is er minder wintergerst gezaaid.
Boeren produceren met verlies
Oekraïense boeren moeten ook naar hun financiële mogelijkheden handelen, die flink onder druk staan. Velen konden de oogst van 2021 niet of deels verkopen toen de Russische invasie startte. Daarnaast hebben zij afgelopen seizoen minder geproduceerd en te kampen gehad met torenhoge kosten, zoals voor brandstof, kunstmest en transport. Hierbij moet worden benadrukt dat het gebruiken van kunstmest voor een gedeelte van de boeren helemaal niet mogelijk was. Ook brandstof was zeer schaars en is dat in bepaalde regio's nog steeds. De financiële beperkingen samen met onzekerheid over wat er de komende maanden en het hele seizoen gaat gebeuren, maakt dat de boer andere keuzes moet maken. UGA-voorzitter Nikolay Gorbatsjov legde tijdens de graanconferentie in Parijs uit dat met de huidige prijzen in Oekraïne– die fors lager liggen dan elders in de wereld – de graanteelt onrendabel is geworden. Dat samen met de onzekerheid over wat er de komende maanden en misschien wel jaren gaat gebeuren, zorgt ervoor dat boeren snijden in hun areaal.
Vooral de maïsteelt wordt getroffen door de financiële beperkingen, zo legde Gorbatsjov uit. De teelt, het drogen maar ook het transport is relatief duur. Overigens is de oogst niet meegevallen afgelopen jaar. Er is nog altijd zo'n 8% niet geoogst en een gedeelte pas zeer laat, wat de kwaliteit niet ten goede kwam.
Oliehoudende gewassen in trek
Wat wordt er dan wel geteeld? Oekraïense boeren lijken voor zover dat mogelijk is aan de start van het groeiseizoen, zich te richten op de teelt van oliehoudende zaden. De teelt wordt als meer winstgevend gezien en ook de export zou vlotter kunnen verlopen dan die van graan. De binnenlandse verwerking van de oliehoudende zaden blijft echter onzeker. Verwacht wordt dat het zonnebloem- en koolzaadareaal zal toenemen vergeleken met vorig seizoen. Echter blijft het afwachten hoe de Russische invasie zich zal ontwikkelingen de komende maanden. Duidelijk is dat de boeren het moeilijker hebben dan afgelopen seizoen.
Het Russische offensief, dat de laatste dagen weer fors aantrekt, laat zich duidelijk zien op de termijnmarkt van zowel tarwe als graan.
Jesse Torringa
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
