Achtergrond Stikstof
'Oppassen voor productie-'slowdown' door EU-beleid'
Wetenschappelijke studies die tot nu toe gedaan zijn, wijzen erop dat de Green Deal en Farm-to-Fork-strategie de voedselzekerheid in de wereld negatief gaan beïnvloeden. Roel Jongeneel van Wageningen Economic Research benadrukt dat het gaat om modelanalyses en er veel onzekerheden zijn, maar volgens hem geven ze wel een goede eerste verkenning.
Jongeneel presenteerde deze bevindingen op het SGP-congres 'Wie voedt morgen de wereld...?' dat vrijdag 20 januari werd gehouden in Putten. De Green Deal en Farm-to-Fork-strategie, en daarmee samenhangend de biodiversiteitsstrategie, zijn nog geen wetgeving, maar werken wel sturend, merkte de wetenschapper op.
Productiegroei 2% tot 3% per jaar nodig
Met een groeiende wereldbevolking is er meer voeding nodig; veel meer als je ook de voedselonzekerheid - waar een kwart van de wereldbevolking mee kampt - terug wil dringen. Jongeneel rekent voor wat dat betekent voor graan: van 7 gigaton graan in 2020 (terwijl bijna 10% van de mensen ernstig ondervoed is) naar 12 gigaton in 2050. Hierbij wordt gerekend dat meer mensen een ruimer dieet hebben, maar nog niet het EU-dieet. Hij gaat ervan uit dat 10% van de energieconsumptie dan uit biobrandstof bestaat, waarvoor ook nog eens 5 gigaton graan nodig is. Dat komt op een totaal van 17 gigaton. Maar om iedereen volgens het huidige EU-dieet te voeden zou er 23 gigaton graan nodig zijn. Uiteindelijk komt de benodigde productiegroei daarmee op 2% tot 3% per jaar.
De Europese doelen voor 2030 zijn: halvering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, 50% minder nutriëntenverliezen (wat resulteert in 20% minder kunstmest), halvering van het gebruik van antibiotica en het biologisch areaal naar een kwart van het totale landbouwareaal brengen. Volgens Jongeneel gaat dit betekenen dat de productiegroei vertraagt of dat de productie krimpt. Dat vertaalt zich mogelijk ook in de prijzen.
Jongeneel haalt verschillende studies aan over de mogelijke consequenties van EU-beleid, van WUR, USDA, Kiel en JRC. Hij benadrukt dat het gaat om modelanalyses en er veel onzekerheden zijn, maar volgens hem geven ze wel een goede eerste verkenning. Door het beperken van kunstmest loopt de opbrengst van gewassen 10% tot 15% terug, aldus Jongeneel. Ook het beperken van het gebruik van GBM's heeft een negatief effect op de opbrengst en mogelijk ook op de kwaliteit. Wat de antibioticadoelstelling betreft, ligt Europa volgens de wetenschapper redelijk op schema, maar deze leidt wel tot hogere kosten. Door dierenwelzijnsregels worden ook kostenstijgingen verwacht en wordt invoer uit derde landen mogelijk problematisch. Wanneer alleen nog biologisch voer voor biologisch vee is toegestaan, heeft dit ook een prijsopdrijvend effect. Daarbij wordt opgemerkt dat de biologische doelstelling helemaal niets zegt over dieren, maar alleen over de oppervlakte. De geschatte reductie in productie vanwege biodiversiteitsdoelen is tenslotte 2% tot 4%, aldus Jongeneel. Door financiële steun van de overheid kunnen de gevolgen voor het landbouwinkomen volgens hem beperkt blijven.
Het Amerikaanse landbouwministerie USDA heeft bekeken wat het EU-beleid betekent. Niet alleen voor de EU zelf, maar ook voor de rest van de wereld. Hierbij zijn ook twee andere scenario's geanalyseerd: wanneer landen buiten de EU het beleid overnemen en als dit wereldwijd gebeurt. De algemene gevolgen zijn dat de productie omlaaggaat en de prijzen omhoog. Daarbij wordt de EU zwaarder getroffen dan de rest van de wereld. Als de hele wereld de strategie overneemt, verdubbelen de prijzen, aldus Jongeneel.
Volgens de wetenschapper moeten we oppassen voor een productivity slowdown die al te zien is, in de EU en wereldwijd. Hem hoor je overigens 'niet zeggen dat we niets aan milieuproblematiek moeten doen'. "Een goed landbouwbeleid is cruciaal, zowel met het oog op de verduurzaming als met het oog op de productiviteitsontwikkeling", aldus Jongeneel. Volgens hem 'moet innovatie een groot deel van de oplossing zijn' en moet ook het bedrijfsleven daar een grote rol in spelen. Andere aanbevelingen die hij daarbij doet zijn: "Formuleer heldere duurzaamheids-randvoorwaarden en voer een markt- en prijs- en beloningsbeleid in."
Linda van Eekeres
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
