'Avebe betaalt liever een recordprijs in normaal jaar'

Avebe heeft de definitieve campagneprijs over de oogst van 2018 verhoogd van €70 naar €80 per ton. Inclusief premies en toeslagen betaalt het concern gemiddeld een recordhoge €90 per ton voor aardappelen met een zetmeelpercentage van 19%. Bert Jansen, de CEO van Avebe, kijkt in een interview met Boerenbusiness met gemengde gevoelens naar de prijs. "Een prijs als deze betalen we liever uit in een normaal jaar."

Het extreem droge weer van afgelopen jaar heeft flink huisgehouden in de teelt van zetmeelaardappelen. Uiteindelijk heeft Avebe maar liefst 25% minder aardappelen verwerkt dan in afgelopen jaren. Het zetmeelgehalte lag rond de 20%, wat in lijn is met het meerjarige gemiddelde. De laatste aardappelen zijn eind april geleverd bij de fabriek in Gasselternijveen.

Hoe kijkt u op de campagne terug?
"Ik vind dat we het maximale eruit hebben gehaald. We hadden gelukkig al vroeg in de gaten dat het moeilijk werd, waardoor we op tijd hebben gereageerd. Zo hebben we in september al in goed overleg met de leden afgesproken dat we de campagneprijs gingen verhogen. Ook besloten we in november dat we ons financieel resultaat over het boekjaar 2018/2019 volledig aan de leden zouden uitkeren via de prestatieprijs. Dit geeft een steuntje in de rug voor de cashflow voor onze leden-bedrijven."

Een gemiddelde van €90 per ton is een recordprijs, maar wat zegt dit over het rendement van uw leden-bedrijven?
"De campagneprijs is mooi, en de ambitie was al geruime tijd om boven de €90 uit te betalen. Maar, dan wel graag in een normaal jaar, nu is het allemaal heel relatief. De resultaten bij onze leden zijn heel verschillend. Sommige bedrijven hebben een normale oogst behaald, al hebben ze wel flink moeten beregenen. Dat maakt de teeltkosten hoog. Daarentegen zijn er eveneens bedrijven die maar 33% van de normale opbrengst hebben geoogst. Hoe hoog de campagneprijs ook is, dat kan je nooit compenseren. Voor een groot deel van de leden is oogst 2018 een heel slecht jaar."

In een extreem jaar kunnen zetmeelaardappelen interessant zijn voor andere afnemers. Heeft u het idee dat Avebe de volledige oogst aan zetmeelaardappelen heeft verwerkt?
"De loyaliteit onder de leden is groot geweest. Je kan het natuurlijk nooit precies uitrekenen, maar we vermoeden dat er weinig is weggelekt. In de statistieken kunnen we zien dat het tekort in de loop van deze campagne niet is opgelopen. Dat zegt wel wat. In een crisisjaar voelen de meeste leden dat ze elkaar en de coöperatie moeten ondersteunen."

Wat betekent een campagne als 2018 voor het bedrijf Avebe? Het heeft (zo lijkt mij) een grote impact als je 25% minder aardappelen verwerkt.
"We hebben elk jaar met verschillende campagnes en oogsten te maken, dus we zijn zeker niet in paniek geraakt. Maar, we hebben het niet eerder zo extreem als afgelopen jaar meegemaakt. Als je weet dat er 25% minder grondstoffen binnenkomt, dan heb je 2 mogelijkheden: de kosten zo laag mogelijk houden en de prijzen in de afzetmarkt zo hoog mogelijk krijgen. Daar hebben we alles aan gedaan en dat is aardig gelukt. We hebben bijvoorbeeld op een vrij normaal niveau kunnen investeren dit jaar."

Wat heeft de campagne in de praktijk voor de verwerking betekent?
"Onze grootste fabriek in Ter Apelkanaal is al voor Kerst gesloten. Sommige concurrenten stoppen altijd voor Kerst, maar voor ons is dat uitzonderlijk. Ook onze 2 Duitse fabrieken in Lüchow en Dallmin zijn eerder gestopt. De fabriek in Gasselternijveen heeft tot en met Pasen gedraaid, ook omdat we daar ons plantaardige eiwit Solanic produceren."

Een fabriek eerder sluiten, kost geld. Hoe weet Avebe toch de kosten te drukken?
"Je hebt dan inderdaad onderbezettingsverlies, maar we hebben daarom met name gekeken welke kosten omlaag kunnen zonder de organisatie te schaden. Zo hebben we vacatures niet ingevuld, zijn we zuinig geweest op incidentele kosten voor reis en verblijf en hebben we de inhuur van mensen of tijdelijke contracten afgebouwd. Voor het komende boekjaar gaan we uiteraard uit van een min of meer normale campagne."

Is het gelukt de prijzen voor de aardappelzetmeel- en eiwitproducten omhoog te krijgen bij uw afnemers?
"Daar zijn we goed in geslaagd. Een voordeel daarbij was dat niet alleen wij, maar ook onze concurrenten te maken hadden met minder voorraad grondstof. Dan gaat het mechanisme van vraag en aanbod werken. Ook konden we onze voorraad aanvullen met het overgebleven gedeelte uit de goede oogst van 2017. We profiteren met Solanic en zetmeelderivaten van de groeiende markt voor vlees- en zuivelvervangers. Ons financieel resultaat voor het lopende boekjaar is dan ook positief. Dit verdelen we onder de leden, dus overall komt onze prestatieprijs boven de €90 per ton uit. Hoe hoog dat wordt, is nog even afwachten."

Hoe is de start van campagnejaar 2019 verlopen? Was er voldoende pootgoed beschikbaar?
"Het poten is (met het gunstige weer) goed verlopen. De beschikbaarheid van pootgoed was spannend, maar uiteindelijk hebben we alles kunnen uitleveren. De eerlijkheid gebiedt mij wel te zeggen dat de beschikbare kwaliteit en maten daarbij af en toe te wensen overliet. Ook hebben lang niet alle telers de rassen gekregen die zij wensten. Met wat schipperen en schuiven is dat uiteindelijk toch goed gekomen. Alles is op. Wat in deze moeilijke situatie wel heel prettig was, is dat we met Averis een eigen pootgoedveredelingsbedrijf hebben."

Het huidige teeltseizoen begint relatief droog. Hoe is de stemming?
"We praten met onze leden over de komende campagne. Naast de beschikbaarheid van pootgoed, kijken we ook naar beschikbaarheid van water. De droogte van 2018 laat zijn sporen na. Voornamelijk op de hoger gelegen zandgronden in Nederland en Duitsland is de watervoorraad beperkt. Er gaat veel afhangen van het groeiseizoen. Ondanks de relatief droge start, valt daar nog geen zinnig woord over te zeggen."

Eric de Lijster

Eric is lid van de redactie van Boerenbusiness. Als telg uit een akkerbouwfamilie stroomt het boerenbloed bij Eric door de aderen. Hij beschouwt zich als een generalist, maar wel met een voorliefde voor economie, trends, markten en marketing.

e.delijster@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.