'Als Agrifirm nu de tering naar de nering zetten'

Voor Dick Hordijk was 2023 niet zijn gemakkelijkste jaar als CEO van Agrifirm, hoewel de vraag is of die in de afgelopen acht dienstjaren er überhaupt tussen hebben gezeten. De coöperatie moest een verlies van €3,6 miljoen incasseren. De volatiele grondstoffenmarkten vormen een enorme uitdaging, net zoals de tegenwind in China en België.

Ook de Nederlandse thuismarkt met krimpende dieraantallen geeft de nodige hoofdbrekens, al wordt hier nog wel geld verdiend om een bescheiden dividend aan de leden uit te keren. Hordijk is duidelijk: "We moeten nu de tering naar de nering zetten, maar ik ga ervan uit dat de rode cijfers een incident zijn."

Het negatieve resultaat onder de streep is vast lastig uit te leggen aan de leden, of snappen zij ook dat de markten nu eenmaal uitdagend zijn?
"De cijfers zijn dinsdag al gedeeld met de ledenraad én inderdaad, dat was een pittige bijeenkomst. Maar wel met respect en ook constructief. Het gezamenlijk doel is om de resultaten van Agrifirm te verbeteren en dat gaat ons lukken ook. Boeren weten daarbij dat goeie en slechte jaren elkaar afwisselen. Je zou 2023 kunnen omschrijven als een bijzonder uitdagend jaar, met op meerdere fronten een perfect storm. De voergrondstoffen en kunstmestmarkt zijn extreem volatiel. Na extreme prijsstijgingen in 2022 moesten we vorig jaar doorlopend afboeken op onze voorraden. Daarbij zijn de personeelskosten behoorlijk toegenomen door de inflatie. Ook hebben we een stevig bedrag moeten reserveren voor de herstructurerring. Het is echter wel goed om de zaken te onderscheiden. De volumekrimp op de Nederlandse thuismarkt is in lijn met de markt, wat betekent dat onze marktaandelen stabiel zijn. In China en België hebben we het zwaar. In België, wat een soort voorloopmarkt is van Nederland, staan de dieraantallen flink onder druk. Dat leidt tot pittige concurrentie. En in China blijven we last houden van de gevolgen van varkenspest, met alle gevolgen van dien." 

Er is toch nog een potje weten te vinden voor een ledenuitkering, zij het beperkt?
"We keren een dividend uit van €7,3 miljoen. Dit geld komt uit onze Nederlandse activiteiten inclusief onze Welkoop-winkels die op zichzelf bekeken wel winstgevend draaien."

De oorzaak wordt vooral extern gezocht. In hoeverre gaan er intern dingen mis?
"We kijken ook zeker in de spiegel en zijn daarom begonnen met een herstructurering. We kunnen en moeten soms scherper zijn. Hier anticiperen we op door ons anders en efficiënter te organiseren. Zo hebben we vorig jaar onze mengvoerfabriek in Zwolle gesloten. Ondanks onze sterke balans moeten we de tering naar de nering zetten, simpel zat. De eerste €10 miljoen is al bespaard, kan ik je verzekeren."

Toch stonden nooit eerder zoveel mensen op de payroll, terwijl de afzetvolumes alsmaar minder worden.
"Dat getal zou ik graag willen nuanceren. De groei in fte's zit vooral bij de Welkoop waar we winkels hebben overgenomen. Het aantal medewerkers in onze voer- en plantdivisie loopt terug, zoals we dat ook beogen. We gaan hier overigens geen hard reductiegetal opplakken, want dat gaat dan weer een eigen leven leiden. Bovendien is er ook uitstroom via natuurlijk verloop. Daarnaast besparen we ook op onze processen."

Agrifirm wil meer focus op kernmarkten, dan denk je in eerste instantie aan de Nederlandse thuismarkt. Wat bedoelt u eigenlijk met focus?
"Nederland is en blijft onze belangrijkste markt, want hier zitten ook onze leden. Daarbij richten we ons op Polen, België, Brazilië, Spanje en China. In het verleden hadden we ook nog de focus op een aantal markten hieromheen, maar dat schalen we af. Je ziet dat ook al terug in onze cijfers. Onze premixen en concentratenafzet is vorig jaar fors gedaald. Dit zou je eigenlijk los moeten trekken. In tegenstelling tot premixen kenmerkt de concentratenmarkt zich door lage marges. Deze markt klapt bovendien op en neer en is daarmee niet zonder risico. Met de afzet van co-producten laten we steeds vaker bewust business schieten. Als er geen zicht is op fatsoenlijke marge doen we het niet. Meer is niet altijd beter."

Is een vertrek uit sommige buitenlandse markten dan ook een optie, gezien de uitdagingen die u schetst in China en België?
"In China willen we blijven, maar wel minder afhankelijk worden van de varkenssector. Daarom diversifiëren we naar rundveevoeders. Daar liggen ook kansen, gezien de melkveehouderij er snel groeit. In België is de markt volop in beweging. Wij zijn momenteel bezig om ons vierjarenplan, dat loopt van 2025 tot en met 2028, vorm te geven voor deze markt. Laat ik het zo zeggen: we gaan er breed in en sluiten bij voorbaat niks uit. Zowel een fusie als vertrek zijn reële opties, maar het voortzetten van de Belgische business uiteraard ook. We moeten bij voorbaat in elk geval niet bang zijn om radicale keuzes te maken."

Jullie spreken over nieuwe wegen en kansen. Dat klinkt bijna mysterieus voor een degelijke boerencoöperatie. Waar kunnen we aan denken?
"Het is goed dat je deze vraagt stelt, want we gaan het roer niet compleet omgooien of zo. Wel gaan we meer inzetten op specialties. Onze gepatenteerde Greenwave-technologie maakt het mogelijk om op een verantwoorde, klimaatvriendelijke manier eiwitten voor rundveevoeders pensbestendig te maken. Dit draagt bij aan een lagere stikstof- en CO2-uitstoot in de melkveehouderij en aan de gezondheid van koeien. Ook hebben we deze week bekendgemaakt dat we samen met DSM-Firmenich een platform te hebben opgericht voor het verlagen van de CO2-voetafdruk in de pluimveehouderij. Hiermee onderscheiden wij ons in de mark. Daarbij is het goed voor het bestaansrecht van de agrarische sector in ons land. Door de mindere resultaten kijken we wel kritischer naar onze projecten. We investeren alleen nog als het binnen vijf jaar kans van slagen heeft. Niet investeren is geen optie, want dan bouw je een kennisachterstand op."

Is de sterk verbeterde kasstroom, tot slot, een aanknopingspunt voor financieel betere tijden?
"Zonder meer. In 2022 liep het geld hard uit de organisatie, maar nu is dat omgekeerd. Agrifirm is in basis een kerngezond bedrijf zonder langlopende schulden. Dat helpt ons om er sneller bovenop te komen. Ik ga ervan uit dat het verlies in 2023 een incident was en dat we dit jaar weer zwarte cijfers gaan schrijven, zoals de leden ook van ons mogen verwachten."

Wouter Baan

Wouter Baan is hoofdredacteur van Boerenbusiness. Hij richt zich daarnaast op zuivel, varkens en vleesmarkten. Ook volgt hij de (bedrijfs)ontwikkelingen binnen de agribusiness en interviewt hij CEO’s en beleidsmakers.

w.baan@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.