Vleessector ruikt nog geen bloed na tarieven Trump

De Verenigde Staten hebben een aandeel van tussen de 15% en 20% in de wereldhandel varkensvlees. Belangrijkste afnemers zijn Mexico, Japan, Zuid-Korea, China en Canada. Van de totale varkensvleesproductie in de Verenigde Staten (rond 12,5 miljoen ton in 2024) wordt ongeveer een derde op exportmarkten afgezet. Daarmee is de afhankelijkheid van de export voor de prijsvorming groot en daarmee ook de risico's die de sector in de huidige handelsoorlog loopt. De vrees voor de impact van de tarievenoorlog had dit voorjaar al een flinke impact op de verwachtingen. De contracten op de termijnmarkten voor vleesvarkens lieten voor de zomermaanden een forse daling zien. 

Hoge importtarieven voor alle belangrijke partners
Op de lijst met landen waarvoor Amerikaanse importheffingen ingevoerd zouden gaan worden, stonden alle eerdergenoemde landen die voor de afzet van varkensvlees voor de Verenigde Staten belangrijk zijn. Exporteurs vrezen dan ook dat deze landen omgekeerd ook heffingen in kunnen gaan stellen wat de exportpositie van de Verenigde Staten, voor onder andere varkensvlees, onder druk kan gaan zetten. China heeft al extra invoerheffingen van 34% aangekondigd op goederen die het land importeert uit de Verenigde Staten. Deze gaan op 10 april in. 

De angst voor deze tarieven is ook duidelijk zichtbaar in de wekelijkse export en verkoop cijfers die door het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) worden vrijgegeven. De nieuwe verkopen stegen in de week tot en met 27 maart ongekend snel. In deze week lag het nieuw verkochte volume 88% boven het 4-weeks gemiddelde op een totaal van 54.700 ton. Dit volume lag in de voorgaande week nog op 33.200 ton. Er lijkt veel handel te zijn gedaan om de invoering van de tarieven voor te zijn. 

Markt kan geen richting kiezen
Bij het bekendmaken van de tarievenlijst deze week was het opvallend dat Mexico en Canada op de lijst ontbraken. Een groot deel van de discussie over de mogelijke gevolgen van de handelsoorlog spitste zich toe op de handelsrelatie met deze twee landen. Het is niet duidelijk waarom deze landen nu ontbreken, mogelijk was de impact van de maatregelen toch te groot om de tarieven door te drukken. 

Voor andere belangrijke exportlanden van varkensvlees gaan echter wel hoge heffingen in: Japan (25%), China (34%) en Zuid-Korea (25%). In welke mate landen terug zullen slaan en of hier ook heffingen op varkensvlees bijhoren, zal de komende weken moeten blijken. Morgen (zaterdag 5 april) gaat de algemeen geldende heffing van 10% op alle producten in. Vanaf volgende week woensdag (9 april) gelden de voor de specifiek per land aangekondigde heffingen.

De termijnmarkt voor slachtvarkens in Chicago weet zich geen raad met de ontwikkelingen. Het meevallende feit dat belangrijke en dichtbijgelegen handelspartners Mexico en Canada op dit moment worden ontzien en de onzekerheid over de impact van de tarieven op partners als Japan, China en Zuid-Korea houden het sentiment vooralsnog in balans. Het contract voor levering mei schommelt, omgerekend naar euro's, al wekenlang rond de €1,95 per kilo geslacht gewicht. Dat is wel hoger dan door de USDA gepubliceerde actuele karkasprijzen, welke nu rond de €1,75 per kilogram geslacht gewicht liggen.

Nederlandse exporteurs: gevolgen vooralsnog beperkt
Navraag bij Nederlandse varkensvleesexporteurs leert ons dat de gevolgen op korte termijn moeilijk in te schatten zijn, maar dat de actuele ontwikkelingen in de Verenigde Staten niet direct een hele grote invloed zullen hebben. Wel kunnen de tarieven voor individuele bedrijven vervelende gevolgen hebben. Er zijn slachthuizen en vleesverwerkers die wekelijks naar de Verenigde Staten exporteren en het is nog maar de vraag of dat deze importeurs de heffingen er bij willen betalen. Het gaat echter niet om grote volumes, zo klinkt het. Volgens cijfers van Eurostat ging in 2024 ongeveer 2% van het exportvolume naar de Verenigde Staten. 

Of de handelsruzie tussen de Verenigde Staten en landen als Mexico, Canada en China op termijn ook kansen voor Nederland kan geven is nu nog heel moeilijk in te schatten. Het is verre van zeker dat dit op termijn wel kansen gaat geven, ook omdat er tussen bijvoorbeeld China en de Europese Unie flinke onenigheid is over de wederzijdse handelsbetrekkingen rondom elektrische auto's. 

Een sales-manager van een groot varkensslachthuis licht toe: "De komende periode moet blijken welke impact de tarieven op handelsstromen hebben. Mocht er impact zijn, dan worden de kaarten opnieuw geschud. Stel: de Verenigde Staten kunnen moeilijker exporteren richting Canada of Mexico. Mogelijk komen hier kansen voor Europa, echter, waar gaan de Verenigde Staten vervolgens met het volume dat overblijft heen? Dit kan ons elders weer voor de voeten gaan lopen. Kortom: we zullen echt moeten afwachten wat er precies gaat gebeuren. Op de dag van vandaag zijn de gevolgen vooralsnog beperkt."

Overigens typeren verschillende insiders de exportmarkt unaniem als vrij rustig. Veel varkensvleeshandel voor export buiten de Europese Unie wordt gedaan in Amerikaanse dollars. Door de historisch gezien relatief goedkope dollar recentelijk wordt export daarmee minder lucratief en zijn Amerikaanse exporteurs prijstechnisch sneller in het voordeel. "Ook de hard stijgende Europese varkensprijzen zorgen natuurlijk voor een minder gunstige concurrentiepositie."

Strubbelingen China en EU
Partijen in de sector benadrukken daarnaast dat onzekerheid, waarvan nu sprake is, in principe altijd voor risicopremies zorgt en daarmee ten koste gaat van marges. "Voordat je naar landen als de Verenigde Staten en Mexico mag exporteren moet je flink investeren, dat kan op enig moment zomaar voor niets zijn geweest", zo klinkt het. 

Veel groter risico voor de sector hier is volgens exporteurs de nog altijd dreigende heffing van China op Europees varkensvlees. Hoewel nu meer naar de achtergrond verschoven, loopt er nog altijd een anti-dumpingsonderzoek van de Chinezen naar Europese afzet van varkensvlees op de Chinese markt. Dit wordt gezien als antwoord van het land op de invoering van Europese heffingen op de import van Chinese elektrische auto's. De export naar China geeft nog altijd een flinke waarde impuls aan het Nederlands varkenskarkas, volgens insiders tussen de €15 en €20.