Zes oorzaken waarom varkensprijs onderuit gaat

De varkensprijzen gingen begin juli al stevig onderuit en in de laatste week van deze maand is de druk wederom groot. Zo verlaagde Vion gisteren de weeknotering met 5 cent tot €1,91 per kilo, nadat er vorige week al signalen waren dat deze stap onvermijdelijk was. De voorjaarswinst die de notering had opgebouwd, is daarmee volledig van de tafel. Andere noteringen in Noordwest-Europa volgen later deze week vermoedelijk hetzelfde neerwaartse spoor. Hiermee kan definitief geconcludeerd worden dat de markt de - vaak hooggespannen - verwachtingen niet kan waarmaken. Boerenbusiness zet de oorzaken op een rij.

1. Weer werkt niet mee
De meest in het oog springende reden is misschien nog wel het weer. Het is in ons deel van Europa de afgelopen maanden historisch nat geweest. Dit heeft het grillseizoen flink in de war geschopt. Supermarkten en handelshuizen bleven met onverkochte vleesvoorraden zitten, die nu met kortingsacties alsnog in de markt worden gedrukt. Dit zorgde ervoor dat het zomerweer van deze week de markt ook niet of nauwelijks prikkelt. Temeer omdat we midden in de zomervakantie zitten en relatief veel Nederlanders (en ook Duitsers) vaak zonnige oorden in Zuid-Europa hebben opgezocht. Dit brengt vanzelfsprekend vraaguitval met zich mee.

2. Spanningen in de markt
De spanningen in de markt zijn daarnaast een niet te onderschatten reden van de huidige prijsdruk. Afrikaanse varkenspest sluimert natuurlijk al langer, maar steekt nu in Duitsland opnieuw de kop op. Ook grote professionele varkensbedrijven zijn getroffen. Met de sprongen die het virus door Duitsland maakt, kan Nederland ook zomaar getroffen worden. Dit doet Nederlandse slachterijen in toenemende mate beseffen dat grote vriesvoorraden niet wenselijk zijn. Bij een eventuele uitbraak worden die immers snel minder waard en dat dempt de wil om te slachten. De hogere rentes van de afgelopen jaren heeft het financieren van voorraden sowieso al oninteressant gemaakt. Ook het handelsconflict tussen China en de Europese Unie doet het marktsentiment geen goed, hoewel dit de afzet op korte termijn nog niet belemmert.     

3. Inflatie blijft een thema
De inflatiestorm van de afgelopen jaren mag dan zijn gaan liggen, maar dat betekent niet dat de negatieve effecten hiervan op de markt ineens verwaarloosbaar zijn. In juni bedroeg de inflatie in ons land nog altijd meer dan 3%, waarbij voeding een van de aanjagers was. Ook in de Eurozone is de gemiddelde geldontwaarding tot nu toe nog altijd ruim meer dan de 2% die de Europese Centrale Bank nastreeft. Het is niet voor niets dat grote foodconcerns als Lamb Weston, FrieslandCampina en ook McDonalds recent aangaven dat de inflatie nog altijd een drukkend effect heeft op de afzet. Niet in de laatste plaats omdat mensen minder vaak buiten de deur eten en voor thuisconsumptie selectiever inkopen. Ook de varkensvleesverkopen lijken hier last van te hebben, hoewel dit nog niet met consumptiecijfers te staven valt.

4. Onbalans tussen wereldmarktprijzen
Wanneer we uitzoomen op de wereldmarktprijzen dan kunnen we enkel de conclusie trekken dat Europa niet competitief is met andere aanbieders. Ten opzichte van andere grote exporteurs als Brazilië en de Verenigde Staten en ook Canada ligt Europa een straatlengte achter. Dit raakt ook de Europese varkensvleesexporten. In de eerste vier maanden van dit jaar daalde de Europese afzet met krap 6% tot 1,46 miljoen ton. Ten opzichte van 2023 zijn de verschillen niet zo groot, maar vergeleken met de jaren daarvoor zijn de Europese volumes veel lager. In belangrijke afzetmarkten als China en Japan was de afgelopen maanden sprake van een forse krimp, wat wel deels werd gecompenseerd met hogere verkopen naar de Filipijnen en Zuid-Korea.  

5. Aanbod stilletjes gestegen
Terwijl de vraag dus last heeft van de inflatie (en ook de afzet buiten Europa onder druk staat), is de Europese varkensproductie vrij stilletjes toegenomen. In de eerste vier maanden steeg het aantal slachtingen in Europa met 2%. De vleesproductie nam door hogere gewichten met bijna 4% toe. Van de grote varkensproducerende landen in Europa, slacht enkel Denemarken door de krimpende varkensstapel fors minder varkens. Vooral in Oost-Europa vindt er groei plaats. Kijken we in ons eigen land naar recentere cijfers dan is het aanbod redelijk vergelijkbaar met vorig jaar. In de eerste 29 weken van dit jaar werd 1% minder geslacht dan vorig jaar.

6. Te hoge verwachtingen
Last but not least zijn de hooggespannen verwachtingen in de markt. Hoop doet weliswaar leven, maar is in de praktijk vaak ook ijdel. Twee grote sportevenementen (het Europees voetbalkampioenschap en de Olympische Spelen) zouden de vleesconsumptie deze vleesconsumptie ongetwijfeld een boost geven, zo was de verwachting. Danish Crown sprak deze hoop zelfs hardop uit bij de publicatie van de jaarcijfers eind mei. Of was de wens in dit geval de vader van de gedachte? De hooggespannen verwachtingen zijn in elk geval niet uitgekomen. En hoewel de Olympische Spelen pas net begonnen zijn, zal dit het verschil ook niet meer maken.