Middelgrote voercoöperatie ook vatbaar voor krimp

Het contrast tussen de afzetcijfers van de grote en middelgrote coöperatieve voerbedrijven was de afgelopen jaren behoorlijk groot. Grote spelers als Agrifirm en ForFarmers (beursgenoteerd, maar met coöperatieve roots) werden met stevige krimppercentages geconfronteerd. Percentages die groter waren dan de markt. Middelgrote voercoöperaties waren de lachende derde, want bij particuliere mengvoederbedrijven voelen 'coöperatieboeren' zich vaak toch minder thuis. ABZ De Samenwerking, AgruniekRijnvallei en Voergroep Zuid rapporteerden in 2022 bijna onwerkelijke groeicijfers van 10% of meer, en verwelkomden soms honderden nieuwe leden. AgruniekRijnvallei kon de groei in 2022 zelfs fysiek niet meer bijbenen en moest daardoor een deel van de productie noodgedwongen elders onderbrengen.

Op gevoel kiezen
De concurrentiestrijd leek van een afstandje bekeken niet altijd zozeer met voerprijzen te maken hebben, maar bleek voor veel overstappende veehouders vooral een gevoelskwestie te zijn. De boerentaal zou bij de middelgrote bedrijven nog gesproken worden, zo was de gedachte. Dit is iets wat coöperatiedirecteuren in interviews ook maar wat graag claimen. Daarbij zou het belang van de Nederlandse boer bij deze bedrijven centraal staan, gezien de grote jongens hun werkveld al lang en breed naar het buitenland hadden verlegd. Dit laatste punt is overigens vooral beeldvorming, want Nederland is zowel voor Agrifirm als ForFarmers nog altijd verreweg de belangrijkste markt.

Kijkend naar de jaarcijfers over 2023 dan zet de trend uit 2022 niet door. Zowel AgruniekRijnvallei als ABZ De Samenwerking rapporteerden recent een daling in de afzetcijfers. Hoewel beperkt, is het niettemin een trendbreuk. De groeiende afzet stagneert, of - anders gezegd - het stabiliseert. Zo wordt het ook door beide coöperaties verwoord. De krimp komt mede door de aangescherpte wetgeving in de pluimveehouderij, die minder dieren per vierkante meter voorschrijft. In het geval van Voergroep Zuid ligt het anders. Die meldt ook in 2023 nog een oplopend afzetcijfer van 7%, waarbij het grootste deel naar eigen zeggen autonoom werd gerealiseerd. Wel lijkt het een hele kluif om dergelijke groei te continueren.

ForFarmers en Agrifirm
ForFarmers meldde in februari bij de jaarcijfers over 2023 een behoorlijke volumekrimp van ruim 6%. Hierbij werd wel in één adem aangegeven dat de afzetcijfers sinds vorig jaar zomer geen teruggang meer laten zien. Als deze trend doorzet, zou ForFarmers bij de kwartaalcijfers in 2024 mogelijk weer een klein plusje kunnen rapporteren al dan niet met behulp van schrikkeljaar. De betere afzetcijfers houden waarschijnlijk verband met het nieuwe management, dat weer de boerentaal spreekt en de negativiteit rondom het bedrijf in de afgelopen jaren achter zich heeft gelaten. Daarbij steekt ForFarmers niet onder stoelen of banken dat ze er scherp in gaan qua voerprijzen. 

De afzetcijfers van Agrifirm over 2023 worden later deze week bekend gemaakt. In 2022 moest een behoorlijke daling van 6% worden gerapporteerd, net als in het jaar daarvoor. Wellicht zijn de cijfers over 2023 minder negatief, gezien de concurrentie van de middelgrote voercoöperaties ogenschijnlijk wat lijkt af te zwakken.