Vrijdagmiddag ging er een schokgolf door de varkenssector, toen Vion in Duitsland een prijsverlaging van 20 cent had afgekondigd. Deze actie was onverteerbaar voor de sector en leidde dan ook tot stevige kritiek. Met een smoesje maakte Vion een dag later de verlaging weer ongedaan. De Nederlandse top van Vion valt dit gestuntel aan te rekenen.
De spanning op de varkensmarkt in Noordwest-Europa is momenteel om te snijden. Waar de kosten voor de primaire sector fors zijn opgelopen, staan de opbrengsten onder druk. In het vroege voorjaar veerde de markt door oorlogssentiment even op, maar niet genoeg om boven de huidige hoge kostprijsniveaus uit te stijgen. Ondertussen staan de prijzen alweer onder druk. En bij een gebrek aan perspectief heerst er veel chagrijn. Met het wegvallen van de TVL-regeling dreigt er een koude saneringsgolf, zeker wanneer de situatie verder verslechtert.
Niet alleen voor varkenshouders zelf, maar ook voor slachterijen zijn het uitdagende tijden. Dit kwam half maart voor het eerst aan het licht toen Westfleisch een miljoenenverlies rapporteerde. Niet veel later meldde Vion een stevig nettoverlies van maar liefst €29 miljoen. Ook bij Tönnies en Van Rooi is het resultaat minder vet, zo klinkt off the record. Op het miljoenenverlies reageerde Vion-Topman Ronald Lotgerink dat het vleesconcern blijft vasthouden aan de ingezette strategie, ondanks dat de resultaten stevig onder druk staan. Met gesloten ketens en marktconcepten denkt Vion in de toekomst weerbaarder te zijn. Dit komt ook het verdienmodel van de leveranciers ten goede, zo is de gedachte. In theorie klinkt het niet slecht, maar de praktijk blijkt weerbarstiger.
Smoesje om schade te lijmen
Terug naar vrijdagmiddag. Met een verlaging van 20 cent probeerde Vion Duitsland het verlies op de leveranciers af te schuiven, maar dit mislukte. Tönnies en Westfleisch gingen hier namelijk niet in mee. En toen er een stortvloed aan kritiek losbarstte, ging Vion een dag later weer overstag. De prijsverlaging zou niet met de directie in Duitsland zijn afgestemd, maar op eigen houtje door de inkoopmanagers zijn bepaald.
Dit klinkt als een smoesje om de schade te lijmen. Van een professionele organisatie als Vion mag je beter verwachten. Dit betekent werk aan de winkel voor topman Ronald Lotgerink, hij is immers eindverantwoordelijk. Ook voor de gang van zaken in Duitsland. Daarmee is overigens niet gezegd dat hij een slechte CEO is. Tijdens de coronagolf in slachthuizen toonde hij leiderschap en pareerde hij de maatschappelijke ophef die ontstond, hoewel er toen ook intern dingen misgingen. Bovendien is Lotgerink een leider waar de boerenachterban zich mee kan identificeren.
Ideale wereld
Voor Vion is het zaak om van mooie woorden daden te maken. De krimpende primaire sector is het meer dan zat om te fungeren als afschuifpost voor slachterijen. Maar prijsverlagingen zijn vooral ook een slecht signaal. Inkopers van Europese retailorganisaties volgen de varkensprijzen op de voet en kunnen op deze manier rustig achterover leunen. Eenzijdige prijsverlagingen staan haaks op alles waar marktconcepten en gesloten ketens voor staan. In een ideale wereld onderhandelen slachterijen en producenten op basis van gelijkwaardigheid met elkaar en ligt de bodem boven de kostprijs. Die wereld is na afgelopen weekend niet dichterbij gekomen.