Saneringsregeling varkens grotendeels onbenut

Ruim 500 varkenshouders meldden zich aan voor de saneringsregeling varkenshouderij en circa 400 van hen hebben een beschikking gekregen. Volgens specialist Frank Steenbreker van accountantsbureau ABAB zal niet veel meer dan de helft van deze 400 bedrijven daadwerkelijk deelnemen aan de regeling. Zij kunnen overigens niet meer terugkomen op hun besluit, nu de varkensprijzen zo dramatisch zijn gekelderd.

Steenbreker: "Het flankerende beleid is onvoldoende. De vergoeding voor oudere stallen die nog functioneel zijn, omdat ze recent gerenoveerd zijn, is te laag. Ook zijn er ondernemers die niet deelnemen omdat ze niet op een andere locatie varkens mogen houden. In Oost-Nederland speelt ook de veel lagere vergoeding voor varkensrechten, vergeleken met Zuid-Nederland, een rol."

Mogelijk grote fiscale gevolgen
Enkele bedrijven die waren aangemeld en in aanmerking kwamen voor deelname aan de saneringsregeling, zijn uiteindelijk verkocht aan andere varkenshouders. Dit zijn vooral grotere vleesvarkensbedrijven die gunstig in de markt liggen. Volgens Steenbreker is het van groot belang dat de financiële verplichtingen nagekomen kunnen worden. Hij wijst ook op de mogelijk grote fiscale gevolgen de te betalen stakingswinst.

Omdat niet veel meer dan de helft van de 400 bedrijven met een beschikking daadwerkelijk gaat deelnemen, blijft waarschijnlijk €150-200 miljoen onbenut. Er is in totaal namelijk €450 miljoen beschikbaar gesteld voor de saneringsregeling varkenshouderij. Steenbreker schat dat gemiddeld per bedrijf €1 - 1,2 miljoen wordt uitgekeerd, al is de variatie tussen bedrijven groot.

Politieke vragen
Er zijn diverse Kamervragen aan minister Schouten gesteld over de deelname aan de saneringsregeling. De Tweede Kamer wil van de minister weten hoeveel budget er onbenut blijft en hoeveel effect de regeling heeft op de stikstofuitstoot en depositie. Steenbreker kan hiervan geen inschatting maken. Het aantal zeugen en vleesvarkens dat van de markt verdwijnt is door de minister ingeschat op 70.000 tot 75.000 zeugen en 330.000 tot 335.000 vleesvarkens. Dat is 7 tot 8% van de totale varkensstapel in Nederland. De totale stikstofuitstoot die daarmee is gemoeid, hangt af van de moderniteit van de stallen. Bovendien is niet de uitstoot, maar de hoeveelheid stikstof die minder neerslaat op kwetsbare natuur bepalend voor de stikstofproblematiek. Deze stikstofdepositie wordt samen met de stikstofuitstoot bepaald door de ligging van de bedrijven ten opzichte van kwetsbare natuurgebieden.

Andere opkoopregelingen
De saneringsregeling varkenshouderij is bedoeld om geuroverlast te verminderen. In de provincie Noord-Brabant gaat in januari 2021 de regeling vrijwillige opkoop van piekbelasters van start. Hiervoor is in de provincie Noord-Brabant in totaal €53 miljoen beschikbaar in 3 jaar tijd. In de eerste ronde zullen naar verwachting 10 veehouderijbedrijven worden opgekocht. Het is nog niet bekend wanneer de regeling voor piekbelasters in de andere provincies van start gaat. Naast deze vrijwillige opkoopregeling gaat in 2021 ook een landelijke beëindigingsregeling voor veehouderijbedrijven van start, ongeacht de stikstofuitstoot en de ligging van de bedrijven.