Achtergrond Hittestress
Wat te doen in de stal en op transport bij extreme hitte
Hij lijkt er dan toch te komen, de lang gevreesde hittegolf. Voor de komende week staat er geen spatje regen meer op de planning, enkel temperaturen boven de 30 graden. Niet alleen op het land of in de stal geeft dit problemen, maar ook tijdens de veetransporten.
Ondanks dat de Nederlandse veetransporten goed geregeld zijn en het voor vrijwel iedereen duidelijk is dat er aanpassingen vereist zijn tijdens extreme hitte. Naast de protocollen vroegen we ook Jan Vernooij, voorzitter sectorcommissie varkens- & biggenhandel/-exporteurs binnen Vee & Logistiek naar zijn visie op de afzet en export.
Protocol Veetransport
Volgens Vernooij is transport naar het buitenland op dit moment eigenlijk niet te doen. "Duitsland gaat misschien nog, maar de biggenhandel richting Spanje loopt waarschijnlijk spaak. Het is in Nederland al vreselijk warm, laat staan in de meer Zuidelijk gelegen landen. Vorige week was het in Frankrijk eigenlijk al te warm om te rijden, nu is het hier al net zo warm."
Mocht de handel wel doorgaan dan wordt er volgens het protocol veetransport, dat is opgesteld door Vee & Logistiek Nederland in samenwerking met Saveetra, onder andere aandacht besteed aan de voorbereiding die vooraf gaat aan het transport. Zo wordt er aangeraden om de verkeersdrukte te checken, om files en ander oponthoud te voorkomen, voorbereid te zijn als zich toch oponthoud voordoet en goed af te stemmen met alle belanghebbenden van het transport.
Ook tijdens transport dient rekening gehouden te worden met het welzijn van de dieren in combinatie met extreme hitte. Zo kan er, wanneer dit uitkomt met het lossen, eerder in de ochtend geladen worden, de beladingsgraad moet aangepast worden en ook dienen wagens met ventilatoren gebruik te maken van deze uitrusting.
Protocol varkenshouders
Naast een protocol voor veetransport is er ook een hitteprotocol dat speciaal gericht is op varkensbedrijven. Dit protocol is opgesteld door de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) in samenwerking met Wageningen University & Research (WUR) als handleiding voor varkenshouders waar ze op terug kunnen vallen bij extreme temperaturen. In het protocol wordt onderscheid gemaakt tussen warm weer (hitte) en extreem warm weer (extreme hitte), waar 3 codes op gebaseerd zijn. Het is aan de varkenshouders zelf de keus om van het hitteprotocol gebruik te maken.
Het protocol houdt rekening met een berekening waarin onder andere luchtvochtigheid en de temperatuur in opgenomen zijn. De 3 codes bestaan vervolgens uit code geel, code oranje en code rood. Bij code geel duurt de hitte 1 tot 2 dagen, met relatief lage luchtvochtigheid en temperaturen boven de 30 graden. Voor code oranje geldt hetzelfde, behalve dat de hitte meer dan 3 dagen aanhoudt en bij code rood geldt dat de extreme hitte meer dan 1 dag aanhoudt met een relatieve lage luchtvochtigheid of hitte met een hoge luchtvochtigheid.
Maatregelen die varkenshouders onder andere kunnen nemen zijn verkoeling in en om de stal door middel van verneveling, coolpad in de luchtinlaat, ramen isoleren of het nathouden van de daken. Hoewel varkenshouders zelf de keuze hebben in welke maatregelen zij treffen of dat ze gebruik willen maken van een hitteprotocol raadt de POV aan tijdig te anticiperen op de warmte. Nu leert de ervaring dat varkenshouders hier zelf goed op in weten te spelen. Vernooij geeft hierbij aan dat varkenshouders steeds creatiever worden met het vinden van manieren voor hun varkens om te koelen. "Er worden bijvoorbeeld grote ventilatoren gebruikt die je ook in koeienstallen ziet. Dit werkt wel degelijk, al wordt het maar een paar graden koeler dan is het altijd nog aangenamer dan het ervoor was."
Slachthuizen
Niet alleen op transport wordt meegedacht over de hitte, ook in slachthuizen wordt er zowel aan de dieren als aan de medewerkers gedacht. "Slachterijen hebben bijvoorbeeld hun programma's aangepast of reguleren de transporten anders. Ze laten bijvoorbeeld zogenaamde klimaatauto's komen wanneer het warmer wordt, zodat de niet-geconditioneerde auto's 's nachts en 's avonds bij minder hoge temperaturen kunnen lossen. Daarnaast passen ze ook de wachtplaatsen buiten aan. Van Rooi in Helmond heeft bijvoorbeeld een overdekte parkeerplaats, ook gebruiken sommige slachterijen sproeiers om de auto's te koelen met water. Er zijn er zelfs bij die van die grote bogen gebruiken om nevel door de wagens heen te laten waaien," aldus Jan Vernooij.
Het eerder genoemde Van Rooi Meat diende ook een aanvraag in bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) of zei in de komende periode eerder mogen beginnen met slachten. Ook dit is een mogelijkheid voor slachterijen. Deze aanvraag is geaccepteerd en is de enige aanvraag van slachthuizen tot nu toe. Op deze manier kunnen NVWA-inspecteurs om 23:00 uur beginnen, in plaats van 4 uur 's ochtends en kunnen de inspecteurs en medewerkers van het slachthuis eerder stoppen. Hiervoor moet het op de locatie van het slachthuis wel 33 graden of warmer zijn/worden.
Bij de andere slachterijen is het Westfort die overweegt om ook een aanvraag in te dienen voor het vroeger slachten. Vion heeft geen aanvraag ingediend, maar heeft wel laten weten dat het vanmiddag (vrijdag 7 augustus) eerder stopt met slachten en de werkzaamheden van de middag verplaatst naar morgenochtend (8 augustus)
Jorine Cosse
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.