In deze chaotische tijden worden slachterijen maximaal getest op hun flexibiliteit. De afzet richting de foodservice ligt vanwege de lockdowns in veel landen compleet op zijn gat, terwijl supermarkten ineens veel meer volume vragen. Richard de Mooij, secretaris bij de Centrale Organisatie van de Vleessector (COV), spreekt van 'code oranje'.
De vleesafzetvolumes zijn voor slachterijen doorgaans redelijk in te schatten en daardoor goed te managen. De coronapandemie, met alle ingrijpende overheidsmaatregelen van dien, zet de dagelijkse gang van zaken in de slachtwereld echter compleet zijn kop.
De vraaguitval voor luxe vleesonderdelen, een dreigend tekort aan inspecteurs van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), arbeidsmigranten die ineens dun bezaaid zijn; de problemen stapelen zich op. En daar kwam gisteren de 'noodkreet' van Vion nog bij dat vleesverwerkers in de financiële problemen geraken.
Personele problemen
De Mooij: "Het zijn voor slachterijen en vleesverwerkers zeer zorgelijke tijden. De sector doet zijn uiterste best om het slachtproces zoveel mogelijk doorgang te laten vinden. Tot nu toe lukt dat nog aardig, al is de vraag of dit zo blijft wanneer de crisis lang aanhoudt." Daarmee doelt hij op inspecteurs van de NVWA die toezicht houden aan de slachtlijn en die deze dagen minder beschikbaar zijn. "Wanneer inspecteurs op grote schaal uitvallen, ontstaat er een probleem. Het zijn immers specifiek opgeleide mensen die je niet bij een uitzendbureau kunt inhuren."
Een woordvoerder van de NVWA erkent dat er meer personele uitval is dan gebruikelijk, maar een tekort aan inspecteurs is nog niet aan de orde. Er wordt bij de keuringsinstantie intern met mensen geschoven om het slachtproces te continueren. De personele druk bij de NVWA is overigens ook bij minister Carola Schouten bekend, zo beaamde ze in antwoord op Kamervragen.
Ook een gebrek aan (Oost-Europese) arbeidsmigranten speelt in de slachtwereld, zegt De Mooij. "Slachterijen en vleesverwerkers werken echter niet met seizoenarbeiders, dus in andere sectoren is dit probleem waarschijnlijk nog nijpender."
Richard de Mooij (COV)
Vrieshuizen vullen
Naast personele problemen loopt de vleesafzet richting het foodservice-kanaal spaak, nu de horeca de deuren noodgedwongen hebben gesloten. Dit is volgens de COV-secretaris vooral een probleem voor runder- en kalverslachterijen, al hebben ook varkensslachters hier in mindere mate mee te maken. "De afzet van de luxere vleesonderdelen die doorgaans vooral buitenshuis geconsumeerd worden, is op sommige plekken volledig stilgevallen." In veel gevallen rest nu het vrieshuis. Hoewel het zorgelijke tijden zijn, vindt De Mooij het nog te vroeg om over 'code rood' te spreken. "Ik zou het donker oranje willen noemen."
Dat de luxe onderdelen lastiger te slijten zijn, blijkt ook de varkensvleesmutaties van DCA Markets. De procureurs (nekstuk) dalen deze week met €0,10 per kilo. Ook de hammen zijn afgewaardeerd, door een gebrek aan uitbeencapaciteit. Volgens Vion nemen de Zuid-Europese landen, zoals Griekenland, Spanje en Italië, nog maar zeer beperkt onderdelen af. Binnen Europa zijn dit grote afzetmarkten voor Nederlands (varkens)vlees. Daarbij signaleert de slachterij dat vleesverwerkende bedrijven in de financiële problemen raken. "Een zeer zorgelijke ontwikkeling", zo luidt de verklaring van ’s lands grootste slachterij.
Streep door sportevents
Ook de Deense slachtgigant Danish Crown is somber over de vooruitzichten, nu de start van het toeristenseizoen op zich laat wachten. De vraag is of hier in 2020 überhaupt nog sprake van is. Er is sowieso al een streep gezet door het Europees Kampioenschap voetbal en de Olympische spelen, een aderlating voor de vleesafzet. Vooral tijdens het EK viert de vleesconsumptie doorgaans hoogtij.
Gelukkig heeft de varkenssector uitstekende afzetmogelijkheden in China, waar het vleestekort dit jaar op papier de 20 miljoen ton overschrijdt. De verwachting is dat de Chinese vraag vooral in het tweede kwartaal fors zal aantrekken, al vielen de Europese exportcijfers over januari zeker niet tegen. De runder- en kalfsvleessector hebben deze uitweg echter niet.