Wees niet te somber over de varkensprijs

Het zijn bijzondere tijden op de varkensmarkt, gedreven door de uitbraken van Afrikaanse varkenspest in China. Niet eerder zijn de varkens- en biggenprijzen zo snel gestegen als in de afgelopen maanden. De Duitse biggenprijs noteerde vorig jaar oktober nog een schamele €28 per big, wat een diepterecord was. Een half jaar later was de notering opgeklommen tot een recordstand van €64 per big.

De varkensprijzen plusten dit voorjaar op hun beurt met tientallen centen per week. De Duitse VEZG-notering reikte uiteindelijk tot €1,85 per kilo, maar daarop haakten de slachterijen af door met een 'Hauspreise' te komen. Dit temperde de euforie die ondertussen plaats heeft gemaakt voor een bedrukte stemming. Onder druk van slachterijen tuimelen de noteringen momenteel naar lagere niveaus. Dit geeft een deuk aan het vertrouwen van vleesvarkenshouders, waardoor ook de biggenprijzen onderuit schieten. Toch is de bodem onder de varkensprijzen zeker niet weggeslagen.

Correctie na overreactie, al speelt er meer
Allereerst kunnen de verlagingen gezien worden als een correctie na een overreactie in het voorjaar. Dit is inherent aan markten die onder hoogspanning staan. Ook de Bitcoin bijvoorbeeld zakt vaak terug na een periode van prijsstijgingen. Dat de varkensmarkt onder hoogspanning staat, is bepaald niet overdreven. Kortgeleden nog luidde de vereniging voor de vleeswarenindustrie in Europa (Clitravi) de noodklok, vanwege de rappe stijging van de varkensprijs. De marges bij vleesverwerkers zouden daardoor door het nulpunt zijn geschoten.

Toch is het te kort door de bocht om de verlagingen alleen als een correctie te zien. Slachterijen ervaren immers dat China momenteel veel minder aan de markt is dan in de afgelopen maanden. Dit komt waarschijnlijk doordat het Aziatische land in de afgelopen maanden flinke voorraden heeft aangelegd. Krap een maand geleden claimden Chinezen dat de vrieshuizen tjokvol zouden zitten.

Stemmingmakerij?
Nederlandse varkenshouders reageerden geïrriteerd op deze berichtgeving en beschouwden het als stemmingmakerij. Ook dat is te kort door de bocht. In de eerste 4 maanden van dit jaar importeerde China maar liefst 634.000 ton varkensvlees uit Europese lidstaten. Dit is een stijging van ruim 35%. Ook andere exporteurs profiteerden van de Chinese koopdrift. Dat de Chinese vrieshuizen vol zijn geraakt, is daarom niet onwaarschijnlijk. De geluiden worden bovendien bevestigd doordat de Chinese koopdrift sinds juni is afgezwakt. 

Ook de tijdelijke importban die de Filipijnen op Duits varkensvlees hanteren, drukt de varkensprijs. Waarschijnlijk was dit de druppel die de emmer deed overlopen. Daags na deze berichtgeving kleurden dde varkensprijzen immers rood. De 'gifbeker' was eerder al volgelopen door de matte afzet van varkensvlees binnen Europa en de vraagterugval uit China.

Ondertussen is de vakantieperiode aangebroken, waardoor relatief veel Noordwest-Europeanen afreizen naar de zuidelijke bestemmingen. Daardoor zakt de vleesconsumptie in Noordwest-Europa terug. Varkens die geproduceerd worden onder het 'Beter Leven Keurmerk' zijn momenteel nauwelijks te slijten. Daar komt nog bij dat de temperaturen in de afgelopen weken niet uitnodigden om de BBQ aan te steken. Al deze factoren drukken de varkensprijzen. De vleesconsumptie trekt echter weer bij, wanneer het toeristenseizoen ten einde loopt. Dit duurt zeker nog 6 weken. Tot die tijd zit de varkensmarkt in een taaie fase. 

Nog minder varkens in Duitsland
Toch is het niet nodig om somber te zijn over de vooruitzichten op de varkensmarkt. Een feit is dat de Duitse varkensstapel verder is gekrompen, zowel in zeugen, biggen en vleesvarkens. Ook zijn er sinds mei 2018 maar liefst 1.300 Duitse varkenshouders gestopt. Vanwege de vergrijzing is de verwachting bovendien dat de dalende trend voorlopig doorzet. Hoewel de betere varkensprijzen ondernemers uitnodigen om in aantal varkensplaatsen te groeien, is een verdere krimp van de Duitse varkensstapel waarschijnlijk.

Het Duitse varkenstekort is het hele jaar al merkbaar en blijft zeer waarschijnlijk de markt beïnvloeden. Daarom is het geen reden om te somberen, gezien de varkensprijs sterk wordt beïnvloed door de omstandigheden in Duitsland. Elders in Europa mag de varkensstapel dan gestaag doorgroeien, maar met Spaanse varkens kunnen Duitse slachterijen de bezettingsgraad niet op peil houden.

China komt weer aan de markt
Daarbij is het waarschijnlijk dat China weer aan de markt komt. Een feit is namelijk dat de Chinese varkensstapel in juni 25,8% lager uitpakte, dan tijdens het zelfde meetmoment in 2018. Dit rapporteerde het Chinese landbouwministerie deze week, zonder exacte aantallen te noemen. Er zijn zelfs geluiden dat de aanvoer bij Chinese slachterijen is droog gevallen, waardoor zij noodgedwongen de deuren sluiten. 

De cijfers suggereren dat China voorlopig nog zwaar afhankelijk is van Europa om de bevolking te voorzien van varkensvlees. Bovendien duurt het nog mintens 5 jaar voordat de Chinese productie weer terug is op niveau, zo is de inschatting van de wereldvoedselorganisatie FAO. Die inschatting verdient overigens een kanttekening, want er zijn ook instanties die een trager herstel voorspellen.

In voorgaande jaren piekte de export naar China vooral in de maanden september, oktober en november. Dan wordt het varkensvlees geïmporteerd voor de viering van het Chinese nieuwjaar. Tijdens dit feest, wat gepland staat op 25 januari 2020, wordt traditioneel veel varkensvlees gegeten. Ondanks de uitbraken van Afrikaanse varkenspest zal dat nu niet anders zijn. Het is waarschijnlijk een kwestie van tijd voordat de Chinese vraag weer opsteekt. Europese exporteurs profiteren daarbij van een concurrentievoordeel ten opzichte de grootste concurrent, gezien China en de Verenigde Staten nog altijd een handelsoorlog uitvechten.

Goede kaarten
Kortom: de varkensprijzen bewegen momenteel naar lagere niveaus, maar er is geen reden somber te zijn. Zolang er in Duitsland en China (te) weinig varkens zijn, hebben varkenshouders uitstekende troefkaarten in handen. Temeer omdat ook de aanvoer bij Nederlandse slachterijen gaat opdrogen. Deelnemers aan de stoppersregeling moeten namelijk voor het nieuwe jaar zijn leeg gedraaid. Het moet nog blijken hoe groot de 'stoppersschare' gaat zijn, al blijft het aantal slachthaken in elk geval wel gelijk.