Castratieverbod en krimp
Duitse varkenssector heeft de nodige kopzorgen
De Duitse varkenssector maakt zich op voor de balans. De exportgroei naar China, een oplopend biggentekort en het faillissement van Vogler Fleisch hebben grote effecten gehad op de Duitsers. Groeiden de slachterijen het afgelopen jaar en welke uitdagingen staan er de komende jaren op de planning?
Het jaar 2016 was een memorabel jaar voor de Duitse varkenssector. De varkensmarkt leefde compleet op toen de Chinese vraag zich aftekende op de markt. Dat fenomeen was ook zichtbaar op de Nederlandse markt. Echter, in 2016 deden zich ook tekenen voor die de komende jaren wel eens nadelig kunnen uitpakken. Althans, dat vinden de slachterijen.
Het aantal zeugenhouders is de afgelopen jaren flink gekrompen. Hierdoor is ook de varkensstapel slinkende. Daarbij geeft de naderende wet- en regelgeving, omtrent biggencastratie, veel onzekerheid in de Duitse varkenssector.
Tönnies anticipeert op minder varkens
Voor het eerst in de historie van Tönnies boekt het bedrijf geen winst op het gebied van varkensslachtingen. Per saldo bleef het aantal geslachte varkens het afgelopen jaar steken op 16,2 miljoen. De overname van het Deense Tican impliceert dat Tönnies steeds meer buiten het thuisland zoekt.
Tönnies heeft bijvoorbeeld aangekondigd te willen groeien in landen als Spanje en Rusland. Dat is een logische gedachte, omdat juist in die landen de varkensstapel groeiende is. In Duitsland is die groei, kijkend naar de krimpende varkensstapel, voorlopig niet realistisch. Daarom probeert Tönnies in Duitsland vooral te werken aan ketenintegratie en leveringszekerheid.
Het is nog niet duidelijk of Tönnies zich zorgen maken over de lege slachthaken in Duitsland. Die suggestie wekt het bedrijf echter wel door steeds meer aan te sturen op leveringszekerheid.
Vion, Westfleisch en Danish Crown
Voor Vion Duitsland was 2016 een jaar van herstructurering. Verliesgevende locaties werden gesloten en locatie met potentie werden geoptimaliseerd. Ondanks de herstructurering zag Vion het aantal slachtingen over 2016 met ruim één procent toenemen tot 8,87 miljoen slachtingen.
4
procent
Ook bij Westfleisch, de nummer 3 in Duitsland, werd vorig jaar meer varkens geslacht. In totaal kwam de teller uit op 8 miljoen slachtingen. Dat is een groei van maar liefst 4 procent.
In februari 2016 werd de locatie in Paderborn verwoest door een flinke brand. Als compensatie, voor de verloten slacht capaciteit, kocht het vleesconcern een slachterij in Gelsenkirchen. Die slachterij heeft een capaciteit van 30.000 slachtingen per week. Al met al was 2016 wel een goed jaar voor Westfleisch en werden er weer groene cijfers genoteerd.
Danish Crown wist de grootste procentuele groei neer te zetten. Het aantal slachtingen steeg met maar liefst 12 procent naar 3 miljoen varkens. Danish Crown compenseert met deze groei het verloren marktaandeel van voorgaande jaren.
Wat gaat er in 2017 gebeuren?
Een krimpende varkensstapel geeft doorgaans flink wat uitdagingen voor de slachterijen en de vleesverwerkende bedrijven. Voor de meeste slachterijen is de bezettingsgraad een cruciaal kengetal in de bedrijfsvoering. Lege slachthaken dekken namelijk de kosten niet.
De zeugenstapel van Duitsland kende in 2016 een forse krimp, namelijk ruim 5 procent. Er wordt niet verwacht dat het varkensaanbod ruim uit gaat vallen de komende periode. Die stelling is gebaseerd op de krapte van de huidige biggenmarkt. Ook in omliggende landen is het biggenaanbod ongewoon krap. Daardoor zijn de prijzen, sinds november, opgeklommen naar recordhoogtes.
Het huidige prijsniveau op de biggenmarkt, om en nabij 60 euro per big, geeft in feite een trend af voor de varkensmarkt. Het kan daardoor voor slachterijen een flinke klus worden om de slachthaken vol te krijgen. Of het een wekelijkse wedloop gaat worden om 'elkaars varkens' aan de haken te krijgen, moet uiteraard nog blijken. Wel kan gezegd worden dat de kaarten momenteel flink geschud zijn en dan vooral in het voordeel van de varkenshouders. Slachterijen lijken hierdoor nog geen leveringszekerheid te hebben.
Toegang tot China is cruciaal
Belangenbehartiger ISN voorziet dat de Duitse slachterijen in 2017 moeten schipperen tussen een krap varkensaanbod en prijsbewuste afnemers op de markt. Daarbij reageert die vleesmarkt doorgaans traag op aantrekkende varkensprijzen. Dit brengt voor slachterijen waarschijnlijk uitdagende marktomstandigheden met zich mee. Daarom is een exportvergunning naar China ook zo cruciaal. De ingetrokken China-licentie toon ook aan waarom de marktleider de varkensmarkt heeft proberen te vertragen met een hauspreis.
Overigens krijgen een aantal slachterijen en slachtlocaties in Duitsland dit jaar waarschijnlijk wel zo'n China-licentie. Daardoor zal het aantal exportwaardige slachtlocaties voor de Chinese markt toenemen. Ook Tönnies verwacht op korte termijn weer over een China-licentie te beschikken.
Castratieverbod vanaf 2019
De Duitse varkenssector krijgt er vanaf 2019 nog een nieuwe uitdaging bij. Die uitdaging gaat ook invloed hebben op de slachterijen. Over krap 2 jaar gaat in Duitsland namelijk een verbod van kracht op het onverdoofd castreren van biggen. Daarmee heeft Duitsland, als eerste land in de Europese Unie, een duidelijk deadline staan.
In de aanloop naar deze deadline heeft de Duitse varkenssector nog een aantal flinke hobbels te nemen. Daarbij is het ook nog maar de vraag hoe afnemers op de vleesmarkt gaan reageren op het verbod.
De strekking van de wetgeving is dat er in Duitsland 3 alternatieven overblijven, namelijk: vaccinatie, verdoving of helemaal niet meer castreren. Ook geïmporteerde biggen uit het buitenalnd moeten vanaf 2019 aan deze Duitse standaard voldoen.
Echter, waar in Duitsland CO2-castratie niet is toegestaan, staat de Nederlandse wetgeving dit wel toe. Dat geeft veel verwarring in Duitsland. Volgens het ISN zorgt de verscherpte regelgeving ervoor dat nog meer zeugenhouders de handdoek in de ring gooien. Ook leeft de angst dat Duitse retailers, vanaf 2019, meer varkensvlees uit het buitenland gaan importeren. Het onverdoofd castreren werkt namelijk kostenprijsverhogend.
Het is in ieder geval duidelijk dat het krappe varkensaanbod de nodige zorgen veroorzaakt bij slachterijen. Ook de komende jaren heeft de Duitse varkenssector nog de nodige uitdagingen op het bordje liggen. Die uitdagingen zullen ook in Nederland van invloed gaan zijn.
Lees ook, exclusief voor abonnees van Varkens & Voer Pro, dit verhaal: DCA BestPigletPrice reageert op Duitse verrassing. Nog geen abonnee? Klik hier voor de mogelijkheden.
Wouter Baan
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.