Dossier Stikstofcrisis

Teleurstelling en ontmoediging zetten deze week de toon bij het agrarische en agro-bedrijfsleven. Inhoudelijk waren velen het eens met FDF-voorman Mark van den Oever, al zijn diens woorden niet altijd de hunne, het kabinetsstandpunt voelde als een anticlimax. Zo bezien hadden even zovelen het ook eens kunnen zijn met Johan Vollenbroek, die sprak van 'prutswerk'.

Dé ideale stikstofaanpak voor de melkveehouderij bestaat niet. Dat blijkt uit een studie van ABN Amro naar de effecten en kosten van verschillende maatregelen, zoals beëindiging en verplaatsing, innovaties en managementsystemen. Met een slimme combinatie van maatregelen is op bedrijfsniveau een stikstofreductie haalbaar van 25% tot 33%. Dat levert meerkosten op van €1,60 per 100 kilo melk. Volgens de bank zou het logisch zijn als de overheid bedrijven daarin tegemoetkomt.

De lijst met piekbelasters, die het kabinet eerst zei niet te hebben, maar nu toch heeft vrijgegeven, is gebaseerd op oude data. Dit staat in de 'concept-analyse' zelf, die het kabinet heeft vrijgegeven. Daarmee is het stuk meer bedoeld om een idee te krijgen van het piekbelastersvraagstuk, dan om een precies overzicht te krijgen van waar welk bedrijf is gevestigd, zo wordt aangetekend. Een studie van onderzoekers Matt Briggs en Jaap Hanekamp geeft daarnaast aan dat de gehanteerde rekenmodellen van de overheid een veel te grote onzekerheid hebben voor gerichte uitkoop.

Ruim een week na het veelomvattende rapport 'Wat wel kan' van Johan Remkes is het kabinet gekomen met een 'omarming' daarvan. De eerste reacties vanuit boerenkring zijn wisselend en gezien alles wat is voorgevallen, misschien ook niet onverwacht. Daarbij komt dat de omarming behoorlijk vaag blijft. Het kabinet verbindt zich aan het rapport, maar laat zich tegelijk ook op nog vrijwel niets concreet vastpinnen

Het kabinet omarmt de denklijnen en aanbevelingen uit het rapport Remkes II. Dit betekent dat er gewerkt wordt aan een korte termijn aanpak voor vergunningverlening en een landbouwakkoord met richtinggevende afspraken over de toekomst van de landbouw. Voor de komende periode heeft het legaliseren van de PAS-meldingen prioriteit.

Voor het weiden van koeien is geen vergunning nodig. Weidegang en koeienmest in de wei veroorzaken aanzienlijk minder emissies dan opstallen van vee en uitrijden van mest uit een opslag.

De agrarische partijen die woensdagmorgen hebben deelgenomen aan het stikstofoverleg met het kabinet op het Catshuis in Den Haag, kijken er licht positief op terug, maar wel met de nodige slagen om de arm. Vertrouwen is er volgens de partijen nog niet, enige hoop wel.

De Rabobank wil samen met alle ketenpartijen in de landbouw toe naar een verdere verduurzaming. Daarbij moet niet alleen helderheid komen over de stikstofeisen, maar ook over alle andere eisen aan de boer. Daarbij is behoefte aan een stabiel beleid. Toch zal het dan nog moeilijk zijn en blijven om een goed verdienmodel voor de landbouw te ontwikkelen.