Kissebissen en schuiven met bal over mestaanpak

Wel is het een duidelijke breuk met de aanpak van voorganger Piet Adema, die al micromanagend iedereen in het hok probeerde te krijgen.
Een aantal landelijke media legt dat uit als de deur openzetten voor meer mestfraude, alsof meer ingrijpen door de minister zelf wel een oplossing zou zijn voor alle aan te pakken problemen.

Uitvaardigen, niet handhaven
De overheid is, zoals breed bekend, te goed geworden in het uitvaardigen van allerlei wet- en regelgeving die zelden of nooit wordt gehandhaafd. En als het gaat om mestbeleid, dan stelt de Nederlandse overheid zich al vele jaren op het standpunt, ook tegenover de Europese Commissie dat ze niet meer dan 10% van alle mestzaken kan controleren. Er zijn domweg te weinig (vaak lager ingeschaalde) mensen bij de controlediensten om het werk te doen.

Met alleen maar opgelegd beleid is een goede uitvoering sowieso lastig. Als het bedrijfsleven zelf meedenkt en meewerkt, is dat bijna altijd beter en effectiever. Alle ruimte dus voor de G7 (gezamenlijke landbouworganisaties) en de zuivelsector om met voorstellen te komen.  

Keten naar de periferie
Daar beginnen de problemen echter. Minister Wiersma wil enkel zaken doen met de primaire sector en niet met 'de periferie' (de zuivel en andere ketenpartijen), zo hebben diverse vertegenwoordigers van de agrarische sector te horen gekregen. Dat is wellicht nog overkomelijk, maar dan moeten er wel gesprekken worden gevoerd tussen minister en landbouworganisaties. Die zijn er helaas ook nog niet veel geweest.

Eigen vertrek wel of niet betalen
Bijkomend probleem is dat de landbouworganisaties het op veel punten  maar niet eens kunnen worden. Sommige zijn bereid om zelf mee te betalen aan oplossing van het mestprobleem, met behulp van een heffing die moet worden ingesteld door ZuivelNL of door de NZO. Andere, zoals Agractie, wijzen meebetalen aan eigen krimp resoluut van de hand.
Daar is ook iets voor te zeggen. Niet de agrarische sector heeft alles aan alles in het landelijk gebied aan elkaar willen koppelen bij de laatste aanvraag van een derogatie. Dat deden het vorige kabinet en de Nederlandse hoofdrolspelers in de vorige Europese Commissie.

Vinger in verkeerde richting
Bovendien wordt er in deze week verstuurde stukken van het ministerie van LVVN nogmaals op gewezen dat overschrijding van de nitraatnorm in het grondwater door nutriënten niet zozeer plaatsvindt onder veebedrijven, maar juist onder bedrijven met open teelten.   

Nu lijkt er een situatie te bestaan van een minister, die mestplafonds heeft gesteld en druk in onderhandeling is met de Europese Commissie over een nieuwe derogatie, maar die het qua afstemming met de sector een beetje op zijn beloop laat. Hetzelfde lijkt trouwens ook aan de hand met haar eigen partij en fractie in de Tweede Kamer. Wiersma en Van der Plas schudden elkaar deze week de hand alsof ze na jaren zonder contact elkaar opeens weer zagen.

Wiersma heeft volgens mediaberichten deze week nog enkele miljarden liggen voor onder meer de opkoop en beëindiging van bedrijven, maar wil eveneens een bijdrage van het bedrijfsleven. Daar is dus niet iedereen voor te vinden. Van diverse kanten wordt er op aangedrongen dat ze meer technische oplossingen inzet. Ook die helpen immers.

Landbouwcommissaris zonder portefeuille
Voor minister Wiersma zijn er ondertussen meer redenen om toch regelmatig naar Brussel te blijven gaan. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen mag in haar tweede ambtstermijn een minder boeronvriendelijke koers willen inslaan, geholpen door nieuwe landbouwcommissaris Chris Hansen (zie foto). Toch is er alle aanleiding om Von der Leyen goed in de gaten te houden.

Wojchiechowski waarschuwt
Vertrekkend landbouwcommissaris Janusz Wojchiechovski sprak deze week tijdens een bezoek aan Roemenië de vrees uit dat Von der Leyen het bestaande eigen budget voor landbouw wil gaan afschaffen. Hij kent natuurlijk de interne discussies. Wojchiechowski vindt verlies van een eigen landbouwbudget vreselijk. Er gaat, anders dat vele onwetenden denken, nog maar slechts 0,4% van het totale bruto binnenlands product naar de landbouw, zo betoogt hij. Dat geld moet apart worden gehouden, anders vloeit ook dit laatste beetje landbouwgeld weg - is de vrees van de scheidend commissaris - en is zijn opvolger Chris Hansen straks commissaris zonder portefeuille.