'Ongelofelijk hoe goed het gras reageert op digestaat'

Voor het derde jaar op rij organiseert Boerenbusiness de Ruwvoertour. Ook dit jaar volgen wij 10 melkveehouders door heel Nederland in hun beslissingen omtrent het winnen van ruwvoer. In deze serie bedrijfsreportages stellen wij de ondernemers voor. In dit derde deel: Jan Dirk Ubbels (foto), melkveehouder in Leewarden (Fr).

Op zijn boerderij met authentiek woonhuis houdt Jan Dirk Ubbels, ondernemer op het meest noordelijk gelegen bedrijf uit de Ruwvoertour, 140 melkkoeien. Het werk wordt rond gezet met de vader van Jan Dirk. Ook zijn zoon Tim steekt de handen uit de mouwen, maar werkt ook voor een deel buiten de deur.

De koeien worden gemolken in een visgraat melkstal. Ubbels streeft in zijn veestapel naar "gemakkelijk en gezond vee, die efficiënt van ruwvoer melk kunnen maken". Op de vraag hoe de Ubbels zichzelf omschrijft als ondernemer zegt hij: "als een ondernemend ondernemer die altijd op zoek is naar uitdagingen binnen zijn bedrijf". Dit is ook goed te merken aan het enthousiasme, waarmee Ubbels inmiddels al drie seizoenen mee doet aan de Ruwvoertour. Zo is hij erg te spreken over de apps en toevoegingen die de deelnemers onderling met elkaar uitwisselen. Het weerstation beviel hem vorig jaar goed, omdat hij korter op de conditie van de bodem zat. "Ik kan met deze weersystemen dingen als vochttoestand en hoeveelheid neerslag nauwkeuriger monitoren op mijn percelen, waardoor ik weet wanneer ik moet anticiperen". Het beviel Ubbels zo goed dat hij het systeem van vorig jaar zelf heeft aangeschaft.

Efficiënt met arbeid
Het melkveebedrijf is gevestigd in het plaatsje Jelsum, net buiten Leeuwarden. De grondsoort waarop Ubels onderneemt, bestaat grotendeels uit zavel dat zeer geschikt is voor akkerbouw. Hierdoor ruilt Ubbels jaarlijks regelmatig grond met lokale akkerbouwers. Het gebied is divers en kent verder evenveel akkerbouw als melkveehouderij. Jelsum is deels een beschermd dorpsgezicht, wat ook goed terug te zien is aan alle oude kop--hals-romp boerderijen, die vaak in oude stijl zijn opgeknapt.

Met 140 melkkoeien en bijbehorend jongvee is het bedrijf eigenlijk te groot voor 1 persoon en te klein voor 2 personen. Jan Dirk streeft wel naar een tweemanszaak "zo kan je elkaar versterken en ook elkaars taken overnemen. Het belangrijkste is gewoon dat het bedrijf in balans is met genoeg werk en inkomen voor twee personen". Nagenoeg al het landwerk - behalve de maïsoogst - wordt ook in eigen beheer gedaan. De melk wordt geleverd aan FrieslandCampina en er wordt gevoerd van Hoogland. Hierbij komt de brok van De Heus en losse grondstoffen van Hoogland. 

De 2+2 melkveestal van Jan Dirk Ubbels biedt aan de rechterkant ruimte voor jongvee en droge koeien. Aan de linkerkant staat het melkvee.  De boerderij van Ubbels vanaf de weg bekeken Ubbels bij de lasagne graskuil, die hij zelf in de bult rijdt. Ubbels voor het systeem wat het gas geschikt maakt om door de pijpleidingen heen te gaan.

Koken en stoken op groen gas
Om er voor te zorgen dat er genoeg werk is voor twee personen met daarbij de passende inkomsten, heeft Ubbels er in 2005 voor gekozen om een vergister te bouwen voor het produceren van stroom. In de beginjaren was deze manier van elektriciteit produceren redelijk aantrekkelijk. De inkomsten begonnen hieruit begonnen echter geleidelijk af te nemen, terwijl de kosten wel gelijk blijven. Uiteindelijk is Ubbels in 2016 overgestapt naar het produceren van gas in plaats van stroom. Hiermee was hij een van de eerste melkveehouders in Nederland die zijn vergister liet ombouwen.  Het geproduceerde gas wordt eerst opgewaardeerd naar aardgas, waarna het de leiding in gaat en er zorgt dat Leeuwarden kan koken op groen gas. Ubbels zelf is per dag ongeveer 1 uur bezig met het laden van de vergister. Hiernaast is hij ongeveer een volle dag per maand bezig om alle administratie bij te werken. 

In de voerbak van de vergister gaan allerlei producten. "Het is maar net wat wordt afgekeurd", aldus Ubbels. "Alle reststromen uit de levensmiddelenindustrie zijn in principe geschikt." Terwijl Ubbels zijn verhaal doet, komt de volgende vrachtwagen met afgekeurd organisch materiaal alweer het erf op gereden. In de vergister wordt het organische materiaal aangevuld met dagverse drijfmest van de melkkoeien. Achteraf is de mestvergister niet alleen voor Ubbels een uitkomst voor de inkomsten en arbeid, ook het digestaat wat wordt gebruikt wordt voor de bemesting van de percelen heeft voor hem veel meerwaarde. "Het is werkelijk ongelofelijk hoe goed het gras reageert op de digestaat. Het gras is veel groener en groeit ook sneller", zo is zijn ervaring.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.