Het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) en de Europese visie op de landbouw moeten op de schop. Onder andere het systeem van subsidies moet worden aangepakt. Vooral kleine gemengde bedrijven, jonge boeren, zij-instromers en gebieden waar de landbouw te maken heeft met natuurlijke beperkingen, moeten ondersteuning krijgen uit het GLB.
Dit staat in het eindverslag van de zogenaamde Strategische Dialoog over de landbouw in de EU, dat vandaag is gepresenteerd aan Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie. De 29 deelnemers aan de Dialoog geven in het rapport 'Een gedeeld vooruitzicht op de landbouw en voedsel in Europa' hun visie op de landbouw, waar de Europese Commissie rekening mee kan houden.
De auteurs van het rapport lijken op twee gedachten te hinken. "Voedsel- en landbouwproductie spelen een strategische rol in de nieuwe geopolitieke context als een essentieel onderdeel van de Europese veiligheid", zo staat er te lezen. Dat thema, samen met een redelijke levensstandaard voor de boer, is eigenlijk al centraal sinds de start van het GLB, ruim 60 jaar geleden. Aan de andere kant wordt er veel nadruk gelegd op verduurzaming van de landbouw, het milieu en de sociale aspecten van de landbouw, zoals een leefbaar platteland en de rol van jongeren in de sector.
GLB voorbereiden op uitbreiding
Het huidige beleid moet worden aangepast aan de huidige en toekomstige uitdagingen, en om de transitie naar duurzame, concurrerende en winstgevende landbouw te versnellen. "Dat is ook essentieel om het GLB geschikt te maken voor het beoogde doel in de context van uitbreiding van de EU", staat in het rapport. In het GLB moeten drie doelen centraal staan: sociaaleconomische steun aan boeren die dat het hardst nodig hebben, het stimuleren van gewenste landbouwpraktijken op het gebied van milieu en dierenwelzijn, en het creëren van gunstige voorwaarden voor plattelandsgebieden.
Gerichte steun is nodig om te voorkomen dat boeren hun bedrijf verlaten en om hen een behoorlijk inkomen te kunnen bieden. Vooral kleine gemengde bedrijven, jonge boeren, zij-instromers en gebieden met natuurlijke beperkingen in de landbouw moeten ondersteuning krijgen uit het GLB.
Duurzaamheid is het toverwoord
Duurzaamheid wordt ook uitgebreid besproken in het rapport. Een beetje flauw misschien, maar het woord 'duurzaam' komt 175 keer voor in het 110 pagina's tellende rapport, 'transitie' 135 keer, terwijl 'inkomen' 35 keer wordt genoemd. Duurzaamheid betekent onder andere dat de sector binnen de planetaire grenzen blijft, het milieu beschermt en de uitstoot van broeikasgassen terugdringt. Dit is overigens niet alleen de taak van de agrarische sector. Verduurzaming is volgens het rapport een taak voor de hele keten. Ook de consument heeft een rol, en lidstaten moeten 'het gezonde en duurzame alternatief de makkelijke keuze maken'. De trend naar minder dierlijke en meer plantaardige producten moet beter worden gestimuleerd.
Europa is geen eiland. De Europese Commissie zou de handelspolitiek in lijn met de duurzaamheidsdoelen moeten brengen. "De Europese Commissie moet de strategische relevantie van landbouw en voedselproducten in handelsonderhandelingen beter erkennen." De huidige onderhandelingsstrategie en de manier waarop de gevolgen van een vrijhandelsverdrag worden beoordeeld, zijn toe aan herziening. Verder is er sterk leiderschap nodig bij de hervorming van het internationale handelskader.